Witajcie młodzi odkrywcy! Przygotowujemy się do sprawdzianu z geografii? Super! Zaczynamy przygodę z mapami i skalami. Będzie łatwo i ciekawie!
Czym jest mapa?
Wyobraź sobie, że chcesz narysować swój pokój.
Nie narysujesz go w naturalnej wielkości, prawda?
Musisz go pomniejszyć. Tak samo jest z mapą. To pomniejszony obraz Ziemi lub jej części.
Mapa to rysunek przedstawiający powierzchnię Ziemi na płaszczyźnie. Jest pomniejszona i uproszczona.
Mapy pokazują różne rzeczy. Mogą pokazywać ukształtowanie terenu, miasta, rzeki, drogi.
Pomyśl o mapie jak o zdjęciu z lotu ptaka, ale z dodatkowymi informacjami.
Rodzaje map
Mamy różne mapy. Każda pokazuje coś innego.
Mapy ogólnogeograficzne pokazują wszystko po trochu: góry, rzeki, miasta.
Mapy tematyczne skupiają się na jednej rzeczy, np. mapa klimatu, mapa gleb, mapa ludności.
Wyobraź sobie, że mapa klimatu pokazuje, gdzie jest gorąco, a gdzie zimno. Jak termometr na całej Ziemi!
Legenda mapy
Mapa wygląda jak zagadka.
Żeby ją odczytać, potrzebujesz klucza. Tym kluczem jest legenda mapy.
Legenda wyjaśnia, co oznaczają kolory, linie i symbole na mapie.
Na przykład, niebieski kolor zazwyczaj oznacza wodę (rzeki, jeziora, morza).
Zielony może oznaczać lasy, a brązowy góry.
Pamiętaj! Zawsze sprawdzaj legendę, żeby dobrze zrozumieć mapę.
Skala mapy
Skoro mapa jest pomniejszona, to o ile?
To pokazuje skala mapy.
Skala to stosunek odległości na mapie do odległości w terenie.
Wyobraź sobie, że masz małą zabawkę - samochodzik. Jest on pomniejszoną wersją prawdziwego samochodu. Skala pokazuje, ile razy samochodzik jest mniejszy.
Rodzaje skali
Są trzy rodzaje skali:
Skala liczbowa, np. 1:100 000. Oznacza to, że 1 cm na mapie odpowiada 100 000 cm w rzeczywistości (czyli 1 km).
Skala mianowana, np. 1 cm – 1 km. Mówi nam wprost, że 1 cm na mapie to 1 km w terenie.
Skala liniowa, to linia podzielona na odcinki. Każdy odcinek odpowiada określonej odległości w terenie.
Pomyśl o skali liniowej jak o linijce, która pokazuje, ile kilometrów mieści się na każdym centymetrze mapy.
Obliczanie odległości
Dzięki skali możemy obliczyć odległość między miejscami na mapie.
Załóżmy, że na mapie w skali 1:50 000 odległość między dwoma miastami wynosi 4 cm.
To znaczy, że w rzeczywistości odległość wynosi 4 cm * 50 000 = 200 000 cm.
Zamieniamy centymetry na kilometry: 200 000 cm = 2000 m = 2 km.
Odległość między miastami to 2 kilometry.
Użyjmy przykładu: odległość między Twoim domem a szkołą na mapie w skali 1:10 000 wynosi 5 cm. Ile to metrów w rzeczywistości?
5 cm * 10 000 = 50 000 cm.
50 000 cm = 500 m. Super! Wiesz, że do szkoły masz 500 metrów!
Kierunki świata
Żeby dobrze orientować się na mapie, musimy znać kierunki świata.
Mamy cztery główne kierunki: północ (N), południe (S), wschód (E), zachód (W).
Wyobraź sobie kompas. On zawsze wskazuje północ.
Na mapie, północ zazwyczaj jest na górze, południe na dole, wschód po prawej, a zachód po lewej.
Są też kierunki pośrednie: północny wschód (NE), południowy wschód (SE), południowy zachód (SW), północny zachód (NW).
Pamiętaj! Zawsze patrz na różę kompasową na mapie. Ona pokazuje kierunki świata.
Ćwiczenia
Spróbujmy razem!
Weź mapę Polski. Znajdź Warszawę. W jakim kierunku od Warszawy leży Kraków?
Popatrz na legendę mapy. Co oznaczają niebieskie linie?
Zmierz odległość między dwoma miastami i oblicz rzeczywistą odległość, korzystając ze skali.
Pamiętaj! Ćwiczenie czyni mistrza!
Powodzenia na sprawdzianie!
