Hej uczniowie klasy 7! Przygotowujecie się do sprawdzianu z dynamiki? Super! Pomożemy Wam to ogarnąć. Dynamika to fascynujący dział fizyki. Razem damy radę!
Podstawowe Pojęcia
Siła
Siła to oddziaływanie między ciałami. Mierzymy ją w niutonach (N).
Pamiętaj: 1 N to siła, która nadaje masie 1 kg przyspieszenie 1 m/s2.
Masa
Masa to miara bezwładności ciała. Im większa masa, tym trudniej zmienić jego ruch. Mierzymy ją w kilogramach (kg).
Przyspieszenie
Przyspieszenie to zmiana prędkości w czasie. Mierzymy je w metrach na sekundę kwadratową (m/s2).
Zasady Dynamiki Newtona
To podstawa dynamiki! Musimy je znać.
I Zasada Dynamiki Newtona (Zasada Bezwładności)
Ciało pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym, jeśli nie działają na nie żadne siły lub siły się równoważą. Czyli suma sił wynosi zero.
Mówiąc prościej: jeśli nic go nie popycha ani nie hamuje, to albo stoi, albo jedzie dalej tak samo.
Bezwładność to tendencja ciała do zachowania swojego stanu ruchu.
II Zasada Dynamiki Newtona (Zasada Siły)
Przyspieszenie ciała jest wprost proporcjonalne do działającej siły i odwrotnie proporcjonalne do jego masy. Wzór: F = m * a.
Czyli im większa siła, tym większe przyspieszenie. Im większa masa, tym mniejsze przyspieszenie (przy tej samej sile).
Pamiętaj o jednostkach: F (N), m (kg), a (m/s2).
III Zasada Dynamiki Newtona (Zasada Akcji i Reakcji)
Jeśli jedno ciało działa na drugie pewną siłą (akcja), to drugie ciało działa na pierwsze siłą równą co do wartości, o tym samym kierunku, ale przeciwnym zwrocie (reakcja).
Czyli jeśli ty popychasz ścianę, to ściana popycha ciebie z taką samą siłą.
Ważne: akcja i reakcja działają na *różne* ciała.
Rodzaje Sił
Poznajmy kilka ważnych rodzajów sił.
Siła Ciężkości (Ciężar)
To siła, z jaką Ziemia przyciąga ciała. Oznaczamy ją Fg. Wzór: Fg = m * g, gdzie g to przyspieszenie ziemskie (ok. 9,81 m/s2).
Ciężar działa pionowo w dół.
Siła Reakcji Podłoża
To siła, z jaką podłoże działa na ciało, które na nim leży. Oznaczamy ją Fn lub R. Jest skierowana prostopadle do powierzchni podłoża.
Równoważy ciężar ciała, jeśli ciało spoczywa na podłożu poziomym.
Siła Tarcia
To siła, która przeciwdziała ruchowi ciała po powierzchni innego ciała. Działa w kierunku przeciwnym do ruchu.
Rozróżniamy tarcie statyczne (gdy ciało spoczywa) i tarcie kinetyczne (gdy ciało się porusza).
Tarcie zależy od rodzaju powierzchni i siły nacisku.
Siła Oporu Powietrza
To siła, która przeciwdziała ruchowi ciała w powietrzu. Zależy od kształtu ciała, jego prędkości i gęstości powietrza.
Ruch Jednostajny Prostoliniowy
To ruch, w którym ciało porusza się ze stałą prędkością po linii prostej.
Prędkość jest stała, więc przyspieszenie wynosi zero.
Wzór na prędkość: v = s / t, gdzie v to prędkość, s to droga, a t to czas.
Ruch Jednostajnie Przyspieszony Prostoliniowy
To ruch, w którym prędkość ciała wzrasta jednostajnie w czasie. Przyspieszenie jest stałe.
Wzory:
- a = (v - v0) / t (przyspieszenie)
- v = v0 + a * t (prędkość po czasie t)
- s = v0 * t + (a * t2) / 2 (droga po czasie t)
Gdzie v0 to prędkość początkowa.
Praca Domowa - Przykładowe Zadania
Spróbuj rozwiązać te zadania. Powodzenia!
- Na ciało o masie 2 kg działa siła 10 N. Oblicz przyspieszenie ciała.
- Samochód rusza z miejsca i po 5 sekundach osiąga prędkość 20 m/s. Oblicz przyspieszenie samochodu.
- Oblicz siłę ciężkości działającą na ciało o masie 5 kg.
Podsumowanie
Super! Przeszliśmy przez najważniejsze zagadnienia z dynamiki.
Pamiętaj o:
- Definicjach: siła, masa, przyspieszenie.
- Zasadach dynamiki Newtona.
- Rodzajach sił: ciężkości, reakcji podłoża, tarcia, oporu powietrza.
- Ruchu jednostajnym prostoliniowym i ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym.
- Wzorach!
Powodzenia na sprawdzianie! Wierzę w Ciebie!
