Hej uczniowie klasy czwartej! Przygotowujecie się do sprawdzianu z części mowy? Super! Razem damy radę. To będzie proste! Poniżej znajdziecie przydatne informacje.
Co to są części mowy?
Części mowy to grupy słów, które mają podobne cechy gramatyczne.
Dzielimy je na odmienne i nieodmienne.
Odmienne zmieniają swoją formę. Nieodmienne – nie.
Odmienne części mowy
Do odmiennych zaliczamy: rzeczownik, czasownik, przymiotnik, liczebnik i zaimek.
Nieodmienne części mowy
Do nieodmiennych zaliczamy: przysłówek, przyimek, spójnik i wykrzyknik.
Rzeczownik
Rzeczownik odpowiada na pytania: kto? co?
Nazywa osoby, zwierzęta, rzeczy, miejsca i zjawiska.
Przykłady: pies, kot, mama, tata, szkoła, dom, deszcz, wiatr.
Rzeczownik ma rodzaj (męski, żeński, nijaki) i liczbę (pojedyncza, mnoga).
Pamiętaj! Pies (rodzaj męski, liczba pojedyncza), psy (rodzaj męski, liczba mnoga).
Czasownik
Czasownik odpowiada na pytania: co robi? co się z nim dzieje?
Określa czynności i stany.
Przykłady: biegać, skakać, spać, myśleć, czuć.
Czasownik odmienia się przez osoby (ja, ty, on/ona/ono, my, wy, oni/one) i czasy (przeszły, teraźniejszy, przyszły).
Na przykład: Ja biegam (teraźniejszy), Ty biegałeś (przeszły), On będzie biegał (przyszły).
Przymiotnik
Przymiotnik odpowiada na pytania: jaki? jaka? jakie?
Opisuje cechy rzeczowników.
Przykłady: wysoki, niski, czerwony, zielony, mądry, głupi.
Przymiotnik odmienia się przez rodzaj, liczbę i przypadek (podobnie jak rzeczownik, aby dopasować się do rzeczownika).
Na przykład: czerwony samochód, czerwona sukienka, czerwone jabłko.
Liczebnik
Liczebnik odpowiada na pytania: ile? który z kolei?
Określa liczbę lub kolejność.
Przykłady: jeden, dwa, trzy, pierwszy, drugi, trzeci.
Liczebnik może być główny (ile?) np. pięć, lub porządkowy (który z kolei?) np. piąty.
Zaimek
Zaimek zastępuje inne części mowy (najczęściej rzeczownik, przymiotnik lub liczebnik).
Przykłady: ja, ty, on, ona, ono, my, wy, oni, one, mój, twój, jego, jej, nasz, wasz, ten, tamten, który, jaki, ile.
Ja zastępuje imię osoby. Ten zastępuje nazwę przedmiotu.
Przysłówek
Przysłówek odpowiada na pytania: jak? gdzie? kiedy?
Określa sposób, miejsce lub czas wykonywania czynności.
Przykłady: szybko, wolno, dobrze, źle, tutaj, tam, wczoraj, jutro.
Pamiętaj! Przysłówek jest nieodmienny.
Przyimek
Przyimek łączy się z rzeczownikiem, zaimkiem lub liczebnikiem.
Tworzy wyrażenia przyimkowe.
Przykłady: na, w, pod, nad, do, od, z, za, przed, po.
Na stole, w domu, pod krzesłem. Przyimek jest nieodmienny.
Spójnik
Spójnik łączy wyrazy lub zdania.
Przykłady: i, oraz, ale, lecz, więc, bo, żeby.
Mama i tata, Pójdę do kina, ale najpierw odrobię lekcje. Spójnik jest nieodmienny.
Wykrzyknik
Wykrzyknik wyraża emocje, okrzyki, naśladowanie dźwięków.
Przykłady: ach, och, hej, brr, bum, hau.
Ach, jak pięknie! Hej, chodź tutaj! Wykrzyknik jest nieodmienny.
Podsumowanie
Na sprawdzianie musisz rozpoznać części mowy w zdaniach.
Pamiętaj o pytaniach, na które odpowiadają poszczególne części mowy.
Ćwicz rozpoznawanie odmiennych i nieodmiennych części mowy.
Powodzenia na sprawdzianie! Dasz radę!
