Hej piątoklasiści! Zaraz sprawdzian z czasownika? Bez paniki! Razem damy radę! Ten przewodnik pomoże Wam się przygotować.
Co musisz wiedzieć?
Skupimy się na najważniejszych rzeczach. Dzięki temu, nauka będzie łatwiejsza i bardziej efektywna.
Co to jest czasownik?
Czasownik (czasownik) to słowo, które opisuje czynność lub stan. Coś się dzieje, ktoś coś robi, albo coś po prostu jest. To właśnie opisuje czasownik!
Przykłady:
- biegać
- myśleć
- być
Osoby
Osoby (osoby) odmieniają czasownik. Musisz wiedzieć, jakie są osoby w języku polskim:
- Ja (ja)
- Ty (ty)
- On/Ona/Ono (on/ona/ono)
- My (my)
- Wy (wy)
- Oni/One (oni/one)
Pamiętaj o tym, bo to bardzo ważne przy odmianie czasowników!
Czasy
Czasy (czasy) mówią nam, kiedy dana czynność się odbywa. Mamy trzy główne czasy:
- Czas przeszły (czas przeszły) - coś się wydarzyło w przeszłości.
- Czas teraźniejszy (czas teraźniejszy) - coś się dzieje teraz.
- Czas przyszły (czas przyszły) - coś się wydarzy w przyszłości.
Spróbuj rozpoznać czasy w zdaniach. To da Ci pewność na sprawdzianie.
Odmiana czasowników
Odmiana czasowników (odmiana czasowników) to zmiana formy czasownika w zależności od osoby, liczby i czasu. To kluczowa umiejętność.
Przykłady:
Czasownik czytać (czytać)
Czas teraźniejszy (czas teraźniejszy)
- Ja czytam (ja czytam)
- Ty czytasz (ty czytasz)
- On/Ona/Ono czyta (on/ona/ono czyta)
- My czytamy (my czytamy)
- Wy czytacie (wy czytacie)
- Oni/One czytają (oni/one czytają)
Zauważ, jak zmieniają się końcówki. Im więcej poćwiczysz, tym łatwiej będzie!
Czas przeszły (czas przeszły)
- Ja czytałem/czytałam (ja czytałem/czytałam)
- Ty czytałeś/czytałaś (ty czytałeś/czytałaś)
- On czytał/Ona czytała/Ono czytało (on czytał/ona czytała/ono czytało)
- My czytaliśmy/czytałyśmy (my czytaliśmy/czytałyśmy)
- Wy czytaliście/czytałyście (wy czytaliście/czytałyście)
- Oni czytali/One czytały (oni czytali/one czytały)
Widzisz różnicę? W czasie przeszłym ważne jest, kto wykonywał czynność (chłopiec czy dziewczynka).
Czas przyszły (czas przyszły)
- Ja będę czytać (ja będę czytać)
- Ty będziesz czytać (ty będziesz czytać)
- On/Ona/Ono będzie czytać (on/ona/ono będzie czytać)
- My będziemy czytać (my będziemy czytać)
- Wy będziecie czytać (wy będziecie czytać)
- Oni/One będą czytać (oni/one będą czytać)
W czasie przyszłym często używamy słowa "będę". Ale pamiętaj, że są też inne sposoby tworzenia czasu przyszłego, na przykład dodanie przedrostka "po-" do czasownika.
Aspekty czasowników
Aspekty czasowników (aspekty czasowników) dzielimy na:
- Dokonany (dokonany) - czynność zakończona (np. napisać).
- Niedokonany (niedokonany) - czynność trwa lub powtarza się (np. pisać).
Spróbuj rozróżnić, czy dana czynność się już skończyła, czy jeszcze trwa. To pomoże Ci określić aspekt.
Formy bezosobowe czasownika
Formy bezosobowe czasownika (formy bezosobowe czasownika) to takie, które nie wskazują na konkretną osobę. Np. bezokolicznik (czytać) lub formy zakończone na -no, -to (czytano, czytato).
Pamiętaj, że w zdaniach z formami bezosobowymi często nie wiemy, kto wykonuje daną czynność.
Ćwiczenia
Poćwiczmy trochę. Spróbuj odmienić następujące czasowniki w czasie teraźniejszym:
- grać
- uczyć się
- mówić
A teraz spróbuj określić czas i aspekt w poniższych zdaniach:
- Wczoraj czytałem książkę.
- Teraz jem obiad.
- Jutro pójdę do kina.
Wskazówki
Przed sprawdzianem:
- Powtórz słownictwo.
- Rozwiąż zadania z podręcznika.
- Poproś kogoś o pomoc, jeśli masz pytania.
Na sprawdzianie:
- Czytaj uważnie polecenia.
- Zacznij od zadań, które wydają Ci się łatwe.
- Nie panikuj! Dasz radę!
Podsumowanie
Pamiętaj! Czasownik opisuje czynność lub stan. Musisz znać osoby, czasy i aspekty. Ćwicz odmianę czasowników. I przede wszystkim - nie stresuj się! Jesteś dobrze przygotowany/a!
Powodzenia na sprawdzianie!
