Witajcie! Przygotowujemy się do sprawdzianu z biologii, dział 7, dla klasy 7. Dział ten zazwyczaj dotyczy ekologii i ochrony środowiska. Omówimy kluczowe zagadnienia, abyście byli dobrze przygotowani.
Ekosystem
Ekosystem to zespół organizmów żywych (biocenoza) i środowiska nieożywionego (biotop), które oddziałują na siebie wzajemnie. To bardzo ważne pojęcie w ekologii. Przykładem może być las, jezioro lub łąka. W każdym ekosystemie organizmy są od siebie zależne.
W każdym ekosystemie mamy producentów, konsumentów i destruentów. Producenci, czyli rośliny, wytwarzają pokarm w procesie fotosyntezy. Konsumenci odżywiają się innymi organizmami. Destruenci, np. bakterie i grzyby, rozkładają martwą materię organiczną.
Poziomy Troficzne
Organizmy w ekosystemie są powiązane łańcuchami i sieciami pokarmowymi. Poziom troficzny to miejsce danego organizmu w łańcuchu pokarmowym. Producenci zajmują pierwszy poziom troficzny. Konsumenci pierwszego rzędu (roślinożercy) – drugi, a konsumenci drugiego rzędu (drapieżniki) – trzeci. Pamiętajcie o tym!
Łańcuch pokarmowy to sekwencja organizmów, w której każdy kolejny organizm zjada poprzedni. Na przykład: trawa –> konik polny –> żaba –> bocian. Sieć pokarmowa jest bardziej skomplikowana i łączy wiele łańcuchów pokarmowych. Odzwierciedla bardziej realistyczne relacje w ekosystemie.
Czynniki Ekologiczne
Czynniki ekologiczne to elementy środowiska, które wpływają na organizmy żywe. Dzielimy je na biotyczne i abiotyczne. Czynniki biotyczne to wpływ innych organizmów, np. konkurencja, drapieżnictwo, pasożytnictwo. Czynniki abiotyczne to elementy nieożywione, np. temperatura, wilgotność, światło, gleba.
Temperatura ma ogromny wpływ na organizmy. Każdy organizm ma zakres temperatur, w którym może funkcjonować. Wilgotność jest szczególnie ważna dla roślin i zwierząt lądowych. Światło jest niezbędne do fotosyntezy, a także wpływa na rytm dobowy organizmów. Rodzaj gleby determinuje, jakie rośliny mogą na niej rosnąć.
Populacja
Populacja to grupa osobników tego samego gatunku, żyjących na określonym obszarze i w określonym czasie. Ważne cechy populacji to liczebność, zagęszczenie, rozmieszczenie i struktura wiekowa. Liczebność to liczba osobników w populacji. Zagęszczenie to liczba osobników na jednostkę powierzchni.
Rozmieszczenie może być równomierne, skupiskowe lub losowe. Struktura wiekowa pokazuje proporcje osobników w różnym wieku. Czynniki wpływające na populację to m.in. dostępność zasobów, drapieżnictwo, choroby i warunki klimatyczne.
Ochrona Środowiska
Ochrona środowiska to działania mające na celu zachowanie zasobów naturalnych i ochronę ekosystemów. Jest to bardzo ważna kwestia w dzisiejszym świecie. Do głównych zagrożeń dla środowiska należą: zanieczyszczenie powietrza, wody i gleby, wycinanie lasów, zmiany klimatyczne i utrata bioróżnorodności.
Zanieczyszczenie powietrza powodowane jest przez spalanie paliw kopalnych, przemysł i transport. Powoduje choroby układu oddechowego i zmiany klimatyczne. Zanieczyszczenie wody pochodzi z ścieków, nawozów sztucznych i odpadów przemysłowych. Zagraża zdrowiu ludzi i ekosystemom wodnym.
Zanieczyszczenie gleby spowodowane jest przez pestycydy, metale ciężkie i odpady. Utrudnia wzrost roślin i zanieczyszcza żywność. Wycinanie lasów prowadzi do utraty siedlisk dla wielu gatunków, erozji gleby i zmian klimatycznych. Zmiany klimatyczne powodowane są przez wzrost stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze. Prowadzą do wzrostu temperatur, ekstremalnych zjawisk pogodowych i podnoszenia się poziomu mórz.
Działania na Rzecz Ochrony Środowiska
Możemy podejmować wiele działań na rzecz ochrony środowiska. Należą do nich: oszczędzanie energii i wody, segregacja odpadów, ograniczenie zużycia plastiku, korzystanie z transportu publicznego lub roweru, kupowanie produktów ekologicznych i wspieranie organizacji ekologicznych. Każdy z nas może mieć wpływ na stan środowiska!
Recykling to proces przetwarzania odpadów na nowe produkty. Pozwala oszczędzać zasoby naturalne i zmniejszać ilość odpadów. Odnawialne źródła energii, takie jak energia słoneczna, wiatrowa i wodna, są czystsze i bardziej zrównoważone niż paliwa kopalne. Ważne jest by wspierać rozwój tych technologii.
Edukacja ekologiczna jest bardzo ważna. Im więcej ludzi będzie świadomych problemów środowiska, tym łatwiej będzie nam wspólnie działać na rzecz jego ochrony. Pamiętajcie, że przyszłość naszej planety zależy od nas!
Powodzenia na sprawdzianie! Mam nadzieję, że ten artykuł pomógł Wam usystematyzować wiedzę.
