Witajcie, drodzy uczniowie klasy 6! Zaraz czeka nas sprawdzian z biologii, dział 4. Nie martwcie się! Razem przygotujemy się do niego krok po kroku.
Królestwa organizmów
Pamiętajcie, że organizmy dzielimy na pięć królestw.
Monera
To najprostsze organizmy. Należą do nich bakterie.
Bakterie są jednokomórkowe. Nie mają jądra komórkowego.
Mogą być kuliste, pałeczkowate lub spiralne.
Niektóre bakterie są pożyteczne. Pomagają np. w produkcji jogurtów.
Inne bakterie są chorobotwórcze. Wywołują np. anginę.
Protisty
To bardzo różnorodna grupa organizmów.
Mogą być jednokomórkowe lub wielokomórkowe.
Niektóre protisty przypominają rośliny. Przeprowadzają fotosyntezę.
Inne protisty przypominają zwierzęta. Polują na inne organizmy.
Przykładem protista jest euglena zielona.
Grzyby
Grzyby są cudzożywne. Oznacza to, że pobierają pokarm z otoczenia.
Mogą być jednokomórkowe (np. drożdże) lub wielokomórkowe (np. grzyby kapeluszowe).
Składają się z strzępek, które tworzą grzybnię.
Grzyby pełnią ważną rolę w rozkładzie materii organicznej.
Niektóre grzyby są jadalne. Inne są trujące!
Rośliny
Rośliny są samożywne. Przeprowadzają fotosyntezę.
Potrzebują wody, światła i dwutlenku węgla.
Dzielimy je na rośliny zarodnikowe i rośliny nasienne.
Rośliny zarodnikowe rozmnażają się za pomocą zarodników (np. mchy i paprocie).
Rośliny nasienne rozmnażają się za pomocą nasion (np. drzewa i kwiaty).
Zwierzęta
Zwierzęta są cudzożywne. Muszą polować na inne organizmy.
Są wielokomórkowe.
Dzielimy je na bezkręgowce i kręgowce.
Bezkręgowce nie mają kręgosłupa (np. owady, ślimaki).
Kręgowce mają kręgosłup (np. ryby, płazy, gady, ptaki, ssaki).
Budowa komórki
Wszystkie organizmy zbudowane są z komórek.
Komórka to podstawowa jednostka życia.
Komórki dzielimy na prokariotyczne (bez jądra) i eukariotyczne (z jądrem).
Budowa komórki zwierzęcej
Komórka zwierzęca zawiera:
- Błonę komórkową
- Cytoplazmę
- Jądro komórkowe
- Mitochondria
Budowa komórki roślinnej
Komórka roślinna zawiera:
- Błonę komórkową
- Cytoplazmę
- Jądro komórkowe
- Mitochondria
- Chloroplasty
- Ścianę komórkową
- Wakuolę
Chloroplasty zawierają chlorofil. Umożliwiają fotosyntezę.
Ściana komórkowa nadaje komórce kształt i chroni ją.
Wakuola magazynuje wodę i substancje odżywcze.
Procesy życiowe
Wszystkie organizmy wykazują procesy życiowe.
Odżywianie
Pobieranie i przetwarzanie pokarmu.
Autotrofy (samożywne) same wytwarzają pokarm. Np. rośliny.
Heterotrofy (cudzożywne) pobierają pokarm z otoczenia. Np. zwierzęta.
Oddychanie
Uwalnianie energii z pokarmu.
Wymaga tlenu.
Wydalanie
Usuwanie zbędnych produktów przemiany materii.
Rozmnażanie
Powielanie się organizmów.
Rozmnażanie bezpłciowe – z jednego rodzica powstaje potomstwo identyczne genetycznie.
Rozmnażanie płciowe – z połączenia komórek rozrodczych powstaje potomstwo o cechach obojga rodziców.
Reagowanie na bodźce
Odpowiadanie na zmiany w otoczeniu.
Np. ruch w stronę światła.
Wzrost i rozwój
Powiększanie się i różnicowanie organizmu.
Podsumowanie
Brawo! Przeszliśmy przez najważniejsze zagadnienia z działu 4.
Pamiętajcie o pięciu królestwach: monera, protisty, grzyby, rośliny i zwierzęta.
Zwróćcie uwagę na budowę komórek: zwierzęcej i roślinnej.
Powtórzcie sobie procesy życiowe: odżywianie, oddychanie, wydalanie, rozmnażanie, reagowanie na bodźce oraz wzrost i rozwój.
Życzę Wam powodzenia na sprawdzianie!
