Witajcie, przyszli biolodzy! Zaraz czeka Was sprawdzian z biologii, dział 2. Nie martwcie się! Razem przejdziemy przez najważniejsze zagadnienia. Będziecie świetnie przygotowani!
Królestwa organizmów
To podstawa! Musimy znać królestwa organizmów żywych.
Podział na królestwa
Mamy pięć królestw. Zapamiętajcie je dobrze!
- Bakterie
- Protisty
- Grzyby
- Rośliny
- Zwierzęta
Każde królestwo ma swoje charakterystyczne cechy. Nauczmy się ich!
Charakterystyka poszczególnych królestw
Skupmy się na cechach charakterystycznych.
Bakterie
Bakterie są jednokomórkowe. To bardzo ważne! Nie mają jądra komórkowego. Nazywamy je organizmami prokariotycznymi. Występują wszędzie! Mogą być pożyteczne i szkodliwe.
Protisty
Protisty to bardzo różnorodna grupa. Mogą być jednokomórkowe lub wielokomórkowe. Niektóre mają cechy zwierząt, inne roślin. Przykładem są okrzemki i euglena zielona.
Grzyby
Grzyby są cudzożywne. Oznacza to, że nie wytwarzają pokarmu same. Rozkładają materię organiczną lub pasożytują. Mają ściany komórkowe zbudowane z chityny. Przykładem jest pieczarka.
Rośliny
Rośliny są samożywne. Przeprowadzają fotosyntezę. Mają ściany komórkowe zbudowane z celulozy. Potrzebują światła, wody i dwutlenku węgla.
Zwierzęta
Zwierzęta są cudzożywne. Muszą zdobywać pokarm. Są wielokomórkowe. Nie mają ścian komórkowych. To bardzo ważna różnica!
Budowa komórki
Komórka to podstawowa jednostka życia. Musimy znać jej elementy!
Podstawowe elementy komórki
Każda komórka ma kilka podstawowych elementów. Poznajmy je!
- Błona komórkowa: otacza komórkę, chroni ją i reguluje transport substancji.
- Cytoplazma: wypełnia komórkę, w niej znajdują się organelle.
- Jądro komórkowe: kontroluje wszystkie procesy w komórce (u eukariotów).
Różnice między komórką roślinną i zwierzęcą
Komórka roślinna i zwierzęca różnią się budową. Zwróćcie na to uwagę!
Komórka roślinna
- Ma ścianę komórkową.
- Ma chloroplasty (dzięki nim zachodzi fotosynteza).
- Ma wakuolę (dużą w komórkach roślinnych).
Komórka zwierzęca
- Nie ma ściany komórkowej.
- Nie ma chloroplastów.
- Ma małe wakuole.
Procesy życiowe organizmów
Organizmy wykonują różne procesy życiowe. Poznajmy te najważniejsze!
Odżywianie się
Organizmy muszą zdobywać pokarm. Mamy dwa główne sposoby.
- Samożywność: organizm sam wytwarza pokarm (np. rośliny).
- Cudzożywność: organizm pobiera pokarm z otoczenia (np. zwierzęta).
Oddychanie
Oddychanie to proces uwalniania energii z pokarmu.
Organizmy pobierają tlen i wydalają dwutlenek węgla.
Wydalanie
Organizmy muszą pozbywać się zbędnych produktów przemiany materii.
Rozmnażanie się
Rozmnażanie się to proces powstawania nowych osobników.
Może być płciowe lub bezpłciowe.
Ruch
Ruch to zmiana położenia ciała.
Rośliny też się poruszają, ale bardzo wolno (np. ruch w kierunku światła).
Reagowanie na bodźce
Organizmy reagują na zmiany w otoczeniu.
Np. roślina odwraca się w stronę światła.
Fotosynteza
Fotosynteza to bardzo ważny proces. Przeprowadzają go rośliny.
Przebieg fotosyntezy
W fotosyntezie dwutlenek węgla i woda, przy udziale światła, zamieniane są w glukozę i tlen.
Znaczenie fotosyntezy
Fotosynteza jest niezbędna do życia na Ziemi. Dostarcza tlen i pokarm.
Przystosowania organizmów do środowiska
Organizmy są przystosowane do życia w różnych środowiskach.
Przystosowania roślin
Np. kaktusy mają grube łodygi do magazynowania wody.
Przystosowania zwierząt
Np. niedźwiedzie polarne mają grubą warstwę tłuszczu, aby chronić się przed zimnem.
Podsumowanie
Gratulacje! Przeszliśmy przez cały materiał. Pamiętajcie o najważniejszych rzeczach:
- Pięć królestw organizmów: Bakterie, Protisty, Grzyby, Rośliny, Zwierzęta.
- Budowa komórki: Błona komórkowa, Cytoplazma, Jądro komórkowe.
- Różnice między komórką roślinną i zwierzęcą.
- Procesy życiowe: Odżywianie, Oddychanie, Wydalanie, Rozmnażanie, Ruch, Reagowanie na bodźce.
- Fotosynteza i jej znaczenie.
- Przystosowania organizmów do środowiska.
Powodzenia na sprawdzianie! Wierzę w Was!
