Hej! Zbliża się sprawdzian z biologii? Nie martw się! Razem damy radę. Skupimy się na kręgowcach z podręcznika "Puls życia".
Co to są Kręgowce?
Kręgowce to zwierzęta, które posiadają szkielet wewnętrzny z kręgosłupem. Brzmi groźnie? Spokojnie, to po prostu rusztowanie w ich ciele!
Cechy charakterystyczne kręgowców:
Szkielet wewnętrzny. To on daje kształt i wsparcie.
Kręgosłup. Zbudowany z kręgów, chroni rdzeń kręgowy.
Mózg w czaszce. To centrum dowodzenia!
Dobrze rozwinięte narządy zmysłów. Pozwalają im widzieć, słyszeć, czuć.
Zamknięty układ krwionośny z sercem. Krew krąży w naczyniach.
Ryby – Życie w Wodzie
Zaczynamy od ryb! To one opanowały wodny świat.
Charakterystyczne cechy ryb:
Opływowy kształt ciała. Ułatwia pływanie.
Płetwy. Do poruszania się i utrzymywania równowagi.
Skóra pokryta łuskami. Chroni przed urazami.
Skrzela. Pobierają tlen z wody.
Linia boczna. Wyczuwa ruchy wody.
Dwa typy ryb: kostnoszkieletowe i chrzęstnoszkieletowe. Różnią się budową szkieletu.
Przykłady: Karp (kostnoszkieletowa), Rekin (chrzęstnoszkieletowa).
Płazy – Dwa Środowiska
Teraz płazy! One potrafią żyć i w wodzie, i na lądzie. Taki podwójny agent!
Charakterystyczne cechy płazów:
Skóra naga i wilgotna. Umożliwia wymianę gazową.
Kończyny. Umożliwiają poruszanie się na lądzie (skakanie, chodzenie).
Larwa (kijanka) żyje w wodzie i oddycha skrzelami.
Dorosły osobnik oddycha płucami i przez skórę.
Rozmnażają się w wodzie.
Są zmiennocieplne. Temperatura ich ciała zależy od otoczenia.
Przykłady: Żaba, Salamandra, Ropucha.
Gady – Panowie Lądu
Przechodzimy do gadów! One dobrze radzą sobie na lądzie.
Charakterystyczne cechy gadów:
Skóra pokryta łuskami lub tarczami. Chroni przed utratą wody.
Płuca. Oddychają tylko płucami.
Jaja składane na lądzie. Jaja mają twardą skorupkę.
Są zmiennocieplne.
Przykłady: Jaszczurka, Wąż, Żółw, Krokodyl.
Ptaki – Mistrzowie Powietrza
Czas na ptaki! One potrafią latać!
Charakterystyczne cechy ptaków:
Ciało pokryte piórami. Umożliwiają lot i izolują.
Skrzydła. Do latania.
Lekki szkielet. Ułatwia lot.
Dziob. Zamiast zębów.
Płuca z workami powietrznymi. Usprawniają oddychanie.
Stałocieplne. Utrzymują stałą temperaturę ciała.
Jaja składane w gniazdach.
Przykłady: Orzeł, Wróbel, Pingwin.
Ssaki – Mleko Matki
Na koniec ssaki! Do nich zaliczamy się my, ludzie!
Charakterystyczne cechy ssaków:
Ciało pokryte sierścią lub włosami. Izolują.
Gruczoły mlekowe. Samice karmią młode mlekiem.
Płuca. Oddychają tylko płucami.
Stałocieplne.
Młode rozwijają się w ciele matki (z wyjątkiem stekowców).
Przykłady: Pies, Kot, Człowiek, Delfin, Nietoperz.
Układ Krwionośny Kręgowców
Ważny temat to układ krwionośny! Jak krew krąży u kręgowców?
Schemat uproszczony:
Serce pompuje krew.
Krew płynie do płuc (lub skrzeli) – pobiera tlen.
Krew płynie do komórek ciała – oddaje tlen, zabiera dwutlenek węgla.
Krew wraca do serca.
Ilość obiegów krwi:
Ryby mają jeden obieg.
Płazy i gady mają dwa obiegi (niepełne rozdzielenie krwi utlenowanej i odtlenowanej).
Ptaki i ssaki mają dwa obiegi (pełne rozdzielenie krwi utlenowanej i odtlenowanej). To sprawia, że są bardziej efektywne!
Adaptacje do Środowiska
Kręgowce żyją w różnych miejscach. Jak się do tego przystosowały?
Przykłady adaptacji:
Ryby: Opływowy kształt, skrzela.
Płazy: Wilgotna skóra, możliwość oddychania przez skórę.
Gady: Łuski, jaja z twardą skorupką.
Ptaki: Pióra, lekki szkielet.
Ssaki: Sierść, gruczoły mlekowe.
Podsumowanie – Kluczowe Punkty
Pamiętaj o:
Kręgowce – szkielet wewnętrzny z kręgosłupem.
Podział kręgowców: Ryby, płazy, gady, ptaki, ssaki.
Cechy charakterystyczne każdej gromady.
Adaptacje do środowiska.
Układ krwionośny (obieg krwi).
Dasz radę! Powodzenia na sprawdzianie!
