Hej Ósmoklasisto! Przygotuj się do sprawdzianu z własności figur płaskich. Razem damy radę!
Podstawowe figury płaskie
Trójkąty
Zacznijmy od trójkątów. To podstawa!
Rodzaje trójkątów ze względu na boki:
- Równoboczny: Wszystkie boki równe.
- Równoramienny: Dwa boki równe.
- Różnoboczny: Wszystkie boki różnej długości.
Rodzaje trójkątów ze względu na kąty:
- Ostrokątny: Wszystkie kąty ostre (mniejsze niż 90 stopni).
- Prostokątny: Jeden kąt prosty (90 stopni).
- Rozwartokątny: Jeden kąt rozwarty (większy niż 90 stopni).
Pamiętaj o sumie kątów w trójkącie. Zawsze wynosi 180 stopni!
Twierdzenie Pitagorasa stosujemy tylko w trójkątach prostokątnych. a2 + b2 = c2, gdzie a i b to przyprostokątne, a c to przeciwprostokątna.
Czworokąty
Teraz czas na czworokąty.
Równoległobok: Ma dwie pary boków równoległych i równej długości. Przeciwległe kąty są równe. Suma kątów w czworokącie to 360 stopni.
Romb: To równoległobok, który ma wszystkie boki równe. Przekątne przecinają się pod kątem prostym i dzielą kąty wewnętrzne na połowy.
Prostokąt: To równoległobok, który ma wszystkie kąty proste. Przekątne są równe.
Kwadrat: To prostokąt, który ma wszystkie boki równe. Ma wszystkie własności rombu i prostokąta.
Trapez: Ma przynajmniej jedną parę boków równoległych (podstawy). Inne boki to ramiona.
- Trapez równoramienny: Ramiona są równe. Kąty przy podstawie są równe.
- Trapez prostokątny: Ma przynajmniej jeden kąt prosty.
Deltoid: Ma dwie pary boków sąsiednich równych. Przekątne przecinają się pod kątem prostym. Jedna z przekątnych dzieli drugą na połowy.
Koło i Okrąg
Kolejna ważna figura to koło i okrąg.
Okrąg to zbiór punktów równo oddalonych od środka. Koło to okrąg wraz z jego wnętrzem.
Promień (r): Odległość od środka okręgu/koła do dowolnego punktu na okręgu.
Średnica (d): Odcinek łączący dwa punkty na okręgu i przechodzący przez środek. d = 2r.
Obwód okręgu: O = 2πr lub O = πd.
Pole koła: P = πr2.
Pamiętaj o wartości liczby π (pi). Przyjmujemy zazwyczaj, że π ≈ 3,14.
Pola i Obwody
Musisz znać wzory na pola i obwody. To klucz do sukcesu!
Pola
- Trójkąt: P = (a * h) / 2, gdzie a to długość podstawy, a h to wysokość opuszczona na tę podstawę.
- Kwadrat: P = a2, gdzie a to długość boku.
- Prostokąt: P = a * b, gdzie a i b to długości boków.
- Równoległobok: P = a * h, gdzie a to długość podstawy, a h to wysokość opuszczona na tę podstawę.
- Romb: P = (d1 * d2) / 2, gdzie d1 i d2 to długości przekątnych. Można też użyć wzoru P = a * h.
- Trapez: P = ((a + b) * h) / 2, gdzie a i b to długości podstaw, a h to wysokość.
- Koło: P = πr2, gdzie r to promień.
Obwody
- Trójkąt: Obwód = a + b + c, gdzie a, b i c to długości boków.
- Kwadrat: Obwód = 4a, gdzie a to długość boku.
- Prostokąt: Obwód = 2a + 2b, gdzie a i b to długości boków.
- Równoległobok: Obwód = 2a + 2b, gdzie a i b to długości boków.
- Romb: Obwód = 4a, gdzie a to długość boku.
- Trapez: Obwód = a + b + c + d, gdzie a, b, c i d to długości boków.
- Okrąg: Obwód = 2πr lub Obwód = πd, gdzie r to promień, a d to średnica.
Przystawanie i Podobieństwo Figur
Przystawanie figur oznacza, że figury mają identyczny kształt i rozmiar. Można je na siebie nałożyć i będą się idealnie pokrywać.
Podobieństwo figur oznacza, że figury mają identyczny kształt, ale mogą różnić się rozmiarem. Jeden kształt jest powiększeniem lub pomniejszeniem drugiego.
Cechy przystawania trójkątów:
- BBB (bok-bok-bok): Trzy boki jednego trójkąta są równe trzem bokom drugiego trójkąta.
- BKB (bok-kąt-bok): Dwa boki i kąt między nimi w jednym trójkącie są równe dwóm bokom i kątowi między nimi w drugim trójkącie.
- KBK (kąt-bok-kąt): Dwa kąty i bok między nimi w jednym trójkącie są równe dwóm kątom i bokowi między nimi w drugim trójkącie.
Skala podobieństwa (k): Stosunek długości odpowiadających sobie boków w figurach podobnych. Pola figur podobnych są w stosunku k2.
Symetria
Zrozumienie symetrii jest bardzo ważne.
Symetria osiowa: Figura posiada oś symetrii, jeśli można ją złożyć wzdłuż tej osi i obie połówki będą się idealnie pokrywać.
Symetria środkowa: Figura posiada środek symetrii, jeśli można ją obrócić o 180 stopni wokół tego punktu i figura pozostanie niezmieniona.
Przykłady:
- Kwadrat: Ma 4 osie symetrii i środek symetrii.
- Prostokąt: Ma 2 osie symetrii i środek symetrii.
- Okrąg: Ma nieskończenie wiele osi symetrii i środek symetrii.
- Równoległobok: Ma środek symetrii (ale nie ma osi symetrii, chyba że jest rombem lub prostokątem).
Podsumowanie
Gratulacje! Przeszliśmy przez najważniejsze zagadnienia. Pamiętaj:
- Znasz rodzaje trójkątów i czworokątów.
- Rozumiesz własności koła i okręgu.
- Znasz wzory na pola i obwody.
- Rozumiesz przystawanie i podobieństwo figur oraz skalę podobieństwa.
- Wiesz, czym jest symetria osiowa i środkowa.
Powodzenia na sprawdzianie! Jesteś dobrze przygotowany. Ćwicz zadania, a na pewno dasz radę!
