Witajcie, uczniowie klasy 6! Przygotujmy się razem do sprawdzianu z czasownika. To nic trudnego! Pokażę Wam, jak krok po kroku opanować materiał.
Co to jest czasownik?
Czasownik (czasownik) to część mowy. Opisuje czynności i stany. Na przykład: biegać, myśleć, być. To słowa, które mówią, co się dzieje.
Osoby i liczby czasownika
Osoba (osoba) pokazuje, kto wykonuje czynność. Mamy trzy osoby w liczbie pojedynczej i trzy w liczbie mnogiej.
Liczba pojedyncza:
1. Ja (ja) – np. ja piszę.
2. Ty (ty) – np. ty czytasz.
3. On/Ona/Ono (on/ona/ono) – np. on śpi, ona je, ono leży.
Liczba mnoga:
1. My (my) – np. my gramy.
2. Wy (wy) – np. wy śpiewacie.
3. Oni/One (oni/one) – np. oni tańczą, one rysują.
Liczba (liczba) określa, czy czynność wykonuje jedna osoba (liczba pojedyncza), czy więcej osób (liczba mnoga).
Czasy czasownika
Czas (czas) informuje, kiedy dana czynność się odbywa. Mamy trzy podstawowe czasy.
Czas przeszły (czas przeszły):
Opisuje czynności, które już się wydarzyły. Na przykład: wczoraj czytałem, rok temu podróżowałem.
Czas teraźniejszy (czas teraźniejszy):
Opisuje czynności, które dzieją się teraz. Na przykład: teraz piszę, teraz słucham.
Czas przyszły (czas przyszły):
Opisuje czynności, które dopiero się wydarzą. Na przykład: jutro pójdę, za tydzień zagram.
Formy czasownika
Forma czasownika (forma czasownika) zmienia się w zależności od osoby, liczby i czasu. Trzeba się nauczyć, jak odmieniać czasowniki!
Na przykład, odmiana czasownika "czytać" (czytać):
Czas teraźniejszy:
Ja czytam (ja czytam)
Ty czytasz (ty czytasz)
On/Ona/Ono czyta (on/ona/ono czyta)
My czytamy (my czytamy)
Wy czytacie (wy czytacie)
Oni/One czytają (oni/one czytają)
Czas przeszły (rodzaj męski):
Ja czytałem (ja czytałem)
Ty czytałeś (ty czytałeś)
On czytał (on czytał)
My czytaliśmy (my czytaliśmy)
Wy czytaliście (wy czytaliście)
Oni czytali (oni czytali)
Czas przyszły:
Ja będę czytał/czytała (ja będę czytał/czytała)
Ty będziesz czytał/czytała (ty będziesz czytał/czytała)
On/Ona/Ono będzie czytał/czytała/czytało (on/ona/ono będzie czytał/czytała/czytało)
My będziemy czytać (my będziemy czytać)
Wy będziecie czytać (wy będziecie czytać)
Oni/One będą czytać (oni/one będą czytać)
Rodzaje czasowników
Rodzaj czasownika (rodzaj czasownika) też jest ważny. W języku polskim mamy np. czasowniki dokonane i niedokonane.
Czasowniki dokonane (czasowniki dokonane):
Oznaczają czynność zakończoną, np. przeczytać (przeczytać), napisać (napisać).
Czasowniki niedokonane (czasowniki niedokonane):
Oznaczają czynność trwającą, np. czytać (czytać), pisać (pisać).
Spójrz na przykład: "Ja czytam książkę" (ja czytam książkę) – czynność trwa (niedokonany). "Ja przeczytałem książkę" (ja przeczytałem książkę) – czynność zakończona (dokonany).
Aspekt czasownika
Aspekt czasownika (aspekt czasownika) to właśnie dokonany lub niedokonany charakter czynności.
Tryby czasownika
Tryb czasownika (tryb czasownika) pokazuje, jak mówiący odnosi się do czynności.
Tryb oznajmujący (tryb oznajmujący):
Opisuje fakty, np. "Ja czytam" (ja czytam).
Tryb rozkazujący (tryb rozkazujący):
Wyraża rozkaz lub prośbę, np. "Czytaj!" (czytaj!).
Tryb przypuszczający (tryb przypuszczający):
Wyraża przypuszczenie lub warunek, np. "Czytałbym" (czytałbym).
Podsumowanie
Pamiętaj! Czasownik (czasownik) opisuje czynności i stany. Musisz znać osoby (osoby) i liczby (liczby), czasy (czasy) (przeszły, teraźniejszy, przyszły), rodzaje (rodzaje) (dokonany, niedokonany) i tryby (tryby) czasownika. Powtarzaj odmianę czasowników, a na pewno zdasz sprawdzian! Powodzenia!
Ćwicz! Im więcej ćwiczysz, tym lepiej zrozumiesz czasowniki. Wykorzystaj podręcznik, zeszyt ćwiczeń i internet. Nie bój się pytać nauczyciela o pomoc. Dasz radę!
Pamiętaj, żeby przed sprawdzianem dobrze się wyspać i zjeść śniadanie. Będziesz miał więcej energii i łatwiej Ci się będzie myślało. Trzymam kciuki!
