Hej Studenci! Czas na sprawdzian z Systemu Politycznego Państwa Polskiego. Nie martwcie się, przygotowałem dla Was małą ściągę, żeby wszystko było jasne!
Podstawowe Pojęcia
Zaczynamy od podstaw. Musimy zrozumieć, co w ogóle oznacza system polityczny. To nic innego jak zbiór instytucji, zasad i norm, które regulują sprawowanie władzy w państwie.
Kluczowe są też instytucje polityczne. To konkretne organy państwa, takie jak Sejm, Senat, Prezydent czy Rada Ministrów. Pamiętajcie, że każda z nich ma swoje określone zadania i kompetencje.
Funkcje systemu politycznego to działania, które system musi wykonywać, żeby państwo mogło sprawnie funkcjonować. Należą do nich m.in. tworzenie prawa, egzekwowanie prawa, rozstrzyganie konfliktów i reprezentacja interesów obywateli.
Zasady Systemu Politycznego RP
Nasz system polityczny opiera się na kilku fundamentalnych zasadach. Ważna jest zasada suwerenności Narodu. Oznacza to, że władza zwierzchnia należy do Narodu, który sprawuje ją bezpośrednio lub przez swoich przedstawicieli.
Kolejna ważna zasada to zasada przedstawicielstwa. Obywatele wybierają swoich reprezentantów (posłów i senatorów), którzy działają w ich imieniu w parlamencie.
Zasada podziału władzy to fundament demokracji. Władza jest podzielona na ustawodawczą (Sejm i Senat), wykonawczą (Prezydent i Rada Ministrów) i sądowniczą (Sądy i Trybunały). Te trzy władze są od siebie niezależne i wzajemnie się kontrolują.
Nie zapomnijcie o zasadzie pluralizmu politycznego. Oznacza to, że w państwie istnieje swoboda tworzenia i działania partii politycznych i innych organizacji społecznych.
Istotna jest też zasada praworządności. Wszystkie organy państwa działają na podstawie i w granicach prawa. Nikt nie stoi ponad prawem!
Pamiętajcie też o zasadzie decentralizacji władzy publicznej, która zakłada przekazywanie części zadań i kompetencji władzy centralnej na rzecz samorządu terytorialnego.
Organy Władzy Ustawodawczej
Władzę ustawodawczą w Polsce sprawuje Sejm i Senat. To Parlament.
Sejm
Sejm składa się z 460 posłów, wybieranych w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, proporcjonalnych i w głosowaniu tajnym.
Do kompetencji Sejmu należy m.in. uchwalanie ustaw, powoływanie i odwoływanie Rządu, kontrolowanie działalności Rządu.
Senat
Senat składa się ze 100 senatorów, wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym.
Senat opiniuje ustawy uchwalone przez Sejm i może wnosić do nich poprawki. Ma także prawo inicjatywy ustawodawczej.
Organy Władzy Wykonawczej
Władzę wykonawczą w Polsce sprawuje Prezydent i Rada Ministrów.
Prezydent
Prezydent jest wybierany w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym.
Do kompetencji Prezydenta należy m.in. reprezentowanie państwa na arenie międzynarodowej, ratyfikowanie i wypowiadanie umów międzynarodowych, powoływanie i odwoływanie Rządu (w pewnych sytuacjach), zarządzanie wyborów do Sejmu i Senatu, stosowanie prawa łaski, zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi.
Rada Ministrów
Rada Ministrów, czyli Rząd, prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną państwa.
Do kompetencji Rady Ministrów należy m.in. wykonywanie ustaw, przygotowywanie projektu budżetu państwa, kierowanie administracją rządową.
Organy Władzy Sądowniczej
Władzę sądowniczą w Polsce sprawują sądy i trybunały.
Sądy rozstrzygają spory prawne między obywatelami, a także między obywatelami a państwem. Są niezależne i podlegają tylko Konstytucji i ustawom.
Trybunał Konstytucyjny bada zgodność aktów normatywnych z Konstytucją.
Trybunał Stanu orzeka o odpowiedzialności konstytucyjnej najwyższych organów państwa.
Samorząd Terytorialny
Samorząd terytorialny to forma decentralizacji władzy publicznej. Mieszkańcy danej jednostki terytorialnej (gminy, powiatu, województwa) mają prawo decydować o sprawach lokalnych poprzez wybieranych radnych i wójta/burmistrza/prezydenta miasta.
Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Ma własne dochody i majątek.
Partie Polityczne
Partie polityczne odgrywają ważną rolę w systemie politycznym. Reprezentują różne interesy i poglądy społeczne, biorą udział w wyborach i dążą do zdobycia władzy.
Partie polityczne mają prawo do swobodnego działania, zrzeszania się i wyrażania swoich poglądów. Muszą jednak przestrzegać prawa i zasad demokracji.
Podsumowanie
Uff! Sporo tego. Ale wierzę, że dacie radę. Pamiętajcie, żeby dobrze zrozumieć podstawowe pojęcia, zasady systemu politycznego i kompetencje poszczególnych organów państwa.
Kluczowe zagadnienia to:
- System polityczny i jego funkcje.
- Zasady obowiązujące w Polsce.
- Podział władzy (ustawodawcza, wykonawcza, sądownicza).
- Kompetencje Sejmu, Senatu, Prezydenta, Rady Ministrów.
- Samorząd terytorialny.
- Partie polityczne.
Powodzenia na sprawdzianie! Trzymam kciuki!
