Zaczynamy przygodę z orientacją w terenie! To dział, który pozwoli Ci odnaleźć się w lesie, na łące, a nawet w mieście. Będziesz jak prawdziwy odkrywca!
Wprowadzenie do orientacji w terenie
Orientacja w terenie to umiejętność określania swojego położenia i kierunku, w którym chcesz się poruszać. To bardzo przydatna sprawa, nie tylko na wycieczkach!
Wyobraź sobie, że jesteś na nowej trasie rowerowej. Dzięki orientacji w terenie, wiesz, gdzie jesteś i jak dojechać do celu.
Podstawowe pojęcia
Kilka ważnych słów, które musisz znać:
- Kierunki świata: Północ (N), Południe (S), Wschód (E), Zachód (W).
- Mapa: Uproszczony obraz terenu, pokazujący ważne obiekty i ukształtowanie terenu.
- Kompas: Przyrząd do wyznaczania kierunków świata.
- Plan: Uproszczony obraz terenu, zwykle mniejszego obszaru niż na mapie (np. plan miasta).
Kierunki świata
Zacznijmy od kierunków świata. To podstawa orientacji!
Północ, Południe, Wschód i Zachód to cztery główne kierunki. Możemy je znaleźć za pomocą różnych metod.
Wyznaczanie kierunków świata
Sposoby na określenie kierunków:
- Kompas: Igła magnetyczna zawsze wskazuje Północ.
- Słońce: Słońce wschodzi na Wschodzie, a zachodzi na Zachodzie. W południe jest najwyżej na niebie i znajduje się wtedy na Południu (w Polsce).
- Mech na drzewach: Zazwyczaj mech rośnie po stronie północnej drzewa, ponieważ jest tam bardziej wilgotno i zacienione.
- Gwiazda Polarna: Zawsze wskazuje Północ.
Pamiętaj! Te metody mogą być mniej dokładne w pochmurne dni lub w gęstym lesie.
Mapa i plan
Mapa i plan to Twoi przyjaciele w terenie. Pomagają zrozumieć, gdzie jesteś i dokąd zmierzasz.
Jak czytać mapę?
Mapa ma symbole (znaki umowne), które oznaczają różne obiekty, np. lasy, rzeki, drogi, budynki.
Ważne elementy mapy:
- Legenda: Wyjaśnia, co oznaczają symbole na mapie.
- Skala: Pokazuje, ile razy teren został pomniejszony na mapie (np. 1:10 000 oznacza, że 1 cm na mapie to 10 000 cm, czyli 100 metrów w rzeczywistości).
- Kierunek Północy: Zazwyczaj oznaczony strzałką.
Skala mapy jest bardzo ważna. Im mniejsza skala (np. 1:100 000), tym mniejszy obszar jest przedstawiony, ale z większą dokładnością.
Orientowanie mapy
Aby dobrze korzystać z mapy, trzeba ją zorientować. Oznacza to ustawienie mapy tak, aby kierunki na mapie zgadzały się z kierunkami w terenie.
Można to zrobić za pomocą kompasu lub, jeśli wiesz, gdzie jesteś i widzisz charakterystyczny obiekt (np. kościół), dopasowując go na mapie do tego, co widzisz w rzeczywistości.
Kompas
Kompas to niezawodny przyrząd do wyznaczania kierunków. Jest bardzo prosty w użyciu.
Jak używać kompasu?
- Połóż kompas na płaskiej powierzchni.
- Poczekaj, aż igła magnetyczna przestanie się poruszać.
- Igła zawsze wskaże Północ (N).
- Obracaj kompasem, aż litera N na tarczy kompasu pokryje się z igłą magnetyczną.
- Teraz możesz odczytać pozostałe kierunki: Południe (S), Wschód (E), Zachód (W).
Pamiętaj! Kompas może być zakłócony przez metalowe przedmioty, np. telefony komórkowe, klucze, a nawet metalowe guziki.
Orientacja w terenie bez przyrządów
Co zrobić, gdy nie masz mapy ani kompasu?
Obserwacja przyrody
Możesz wykorzystać obserwacje przyrody. Na przykład:
- Mech na drzewach: Jak już wiesz, mech zwykle rośnie po stronie północnej.
- Ułożenie gałęzi: Gałęzie drzew są zwykle bardziej rozwinięte po stronie południowej, gdzie dociera więcej światła.
- Mrówki: Wejście do mrowiska jest zwykle skierowane na południe, aby ogrzać mrowisko.
- Kościoły: W Polsce kościoły są tradycyjnie budowane tak, że prezbiterium (część z ołtarzem) jest skierowane na wschód.
Te metody są mniej dokładne, ale mogą być pomocne w przybliżonym określeniu kierunków.
Ćwiczenia praktyczne
Najlepszy sposób na naukę orientacji w terenie to praktyka! Wybierz się na spacer do parku lub lasu i spróbuj:
- Określić kierunki świata za pomocą kompasu lub Słońca.
- Zorientować mapę i odnaleźć na niej swoje położenie.
- Zaplanować trasę i poruszać się zgodnie z mapą.
- Wykorzystać obserwacje przyrody do określenia kierunków.
Im więcej ćwiczysz, tym lepiej będziesz się orientować w terenie! Powodzenia!
