Hej czwartoklasisto! Przygotuj się na podróż po drugim dziale z przyrody.
Będziemy eksplorować fascynujący świat wokół nas!
Powietrze – niewidzialny ocean
Wyobraź sobie, że żyjemy na dnie ogromnego oceanu. Tyle że ten ocean jest z powietrza!
Powietrze to mieszanina gazów. Nie widzimy go, ale jest wszędzie.
Pomyśl o balonie. Co go wypełnia? Powietrze!
A jak czujesz wiatr? To po prostu powietrze w ruchu.
Skład powietrza
Powietrze nie jest jednorodne. To jak mieszanka różnych składników.
Najwięcej jest azotu. Wyobraź sobie, że z 10 kawałków powietrza, 8 to azot.
Następnie jest tlen. To ten gaz, którym oddychamy! Bez niego nie moglibyśmy żyć.
Pomyśl o ognisku. Potrzebuje tlenu, żeby płonąć.
Reszta to inne gazy, jak dwutlenek węgla i gazy szlachetne.
Dwutlenek węgla produkujemy, kiedy wydychamy powietrze.
Właściwości powietrza
Powietrze ma pewne charakterystyczne cechy.
Zajmuje przestrzeń. Wypełnia balony i opony.
Wywiera ciśnienie. Dlatego samoloty latają!
Pomyśl o piłce. Nadmuchana jest twarda, bo powietrze wewnątrz wywiera ciśnienie.
Może się rozszerzać i kurczyć pod wpływem temperatury.
Wyobraź sobie balon na słońcu. Staje się większy, bo powietrze się rozszerza.
Woda – źródło życia
Woda to podstawa życia. Jesteśmy z niej zbudowani!
Pomyśl o swoim ciele. Większość to właśnie woda.
Woda występuje w trzech stanach: stałym (lód), ciekłym (woda) i gazowym (para wodna).
Lód to zamarznięta woda, para to woda, która odparowała.
Obieg wody w przyrodzie
Woda krąży w przyrodzie. To jak niekończąca się podróż.
Parowanie: Słońce ogrzewa wodę w rzekach, jeziorach i oceanach, a ona zamienia się w parę wodną.
Wyobraź sobie czajnik. Para wodna to ten sam proces, tylko w mniejszej skali.
Kondensacja: Para wodna unosi się do góry, ochładza i zamienia w chmury.
Pomyśl o rosie na trawie rano. To skroplona para wodna.
Opady: Z chmur pada deszcz, śnieg lub grad.
Spływ: Woda z opadów spływa do rzek, jezior i oceanów.
I cykl zaczyna się od nowa!
Znaczenie wody dla życia
Woda jest niezbędna dla wszystkich organizmów.
Rośliny potrzebują wody do wzrostu. Zwierzęta do picia i regulacji temperatury.
Bez wody nie byłoby życia na Ziemi.
Gleba – podstawa życia roślin
Gleba to wierzchnia warstwa skorupy ziemskiej. To w niej rosną rośliny.
Pomyśl o ogrodzie. Bez gleby nie byłoby warzyw i kwiatów.
Skład gleby
Gleba składa się z różnych składników.
Skały: Rozdrobnione skały, które dają glebie strukturę.
Próchnica: Rozłożone szczątki roślin i zwierząt. To one dają glebie ciemny kolor i żyzność.
Woda i powietrze: Potrzebne do życia roślin i mikroorganizmów.
Organizmy żywe: Bakterie, grzyby i dżdżownice, które rozkładają materię organiczną.
Rodzaje gleb
Istnieją różne rodzaje gleb, w zależności od składu i właściwości.
Gleby piaszczyste: Przepuszczalne, szybko wysychają.
Gleby gliniaste: Ciężkie, dobrze zatrzymują wodę.
Gleby próchnicze: Żyzne, bogate w próchnicę.
Znaczenie gleby dla życia
Gleba jest podstawą rolnictwa. Dzięki niej mamy jedzenie.
Chroni korzenie roślin i dostarcza im składników odżywczych.
Filtruje wodę i oczyszcza ją.
Przykłady z życia codziennego
Powietrze: Wdychanie powietrza podczas biegania. Czujesz jak twoje płuca się napełniają?
Woda: Pijesz wodę po treningu. Twój organizm jest nawodniony.
Gleba: Sadzisz kwiaty w doniczce. Obserwujesz, jak rosną dzięki glebie.
Pamiętaj! Obserwuj świat wokół siebie. To najlepszy sposób na naukę przyrody.
Powodzenia na sprawdzianie!
