Hej Klaso 6! Przygotowujemy się do sprawdzianu z historii, dział 2. Skupimy się na Rzeczypospolitej Szlacheckiej. Dasz radę!
Ustrój Rzeczypospolitej
Pamiętaj o elekcji. To wybór króla.
Kto wybierał? Szlachta.
Sejm walny był bardzo ważny. To parlament.
Szlachta miała duży wpływ na państwo. To demokracja szlachecka.
Król miał ograniczoną władzę. Musiał się zgadzać ze szlachtą.
Wolna elekcja
Po śmierci króla następowała wolna elekcja. Czyli każdy szlachcic mógł głosować.
To rodziło problemy. Często wybierano obcych władców.
Interesy państwa schodziły na dalszy plan. Liczyły się interesy szlachty.
Pamiętaj o pacta conventa. To zobowiązania króla wobec szlachty.
Król musiał je podpisać przed koronacją. Obiecywał różne rzeczy.
Artykuły henrykowskie to zbiór praw. Ograniczały władzę króla. Były niezmienne.
Szlachta i jej prawa
Szlachta miała wiele przywilejów. To specjalne prawa.
Nie płacili podatków (często). Mogli zajmować wysokie urzędy.
Mieli wpływ na politykę. Przez sejmiki i sejm.
Sejmiki to zgromadzenia szlachty w województwach.
Wybierano tam posłów na sejm. Dyskutowano o ważnych sprawach.
Liberum veto to bardzo ważna zasada. Jeden poseł mógł zerwać sejm.
Wystarczyło, że się nie zgadzał. To osłabiało państwo.
Społeczeństwo Rzeczypospolitej
Rzeczpospolita to nie tylko szlachta. Byli też chłopi i mieszczanie.
Chłopi żyli na wsi. Pracowali na roli.
Byli poddanymi szlachty. Musieli odrabiać pańszczyznę.
Mieszczanie żyli w miastach. Zajmowali się handlem i rzemiosłem.
Mieli mniejsze prawa niż szlachta. Często rywalizowali z nią.
Podział na stany był bardzo wyraźny. Trudno było zmienić status społeczny.
Kultura i religia
W Rzeczypospolitej panowała tolerancja religijna. To coś dobrego!
Żyli tu katolicy, protestanci i Żydzi. Mogli wyznawać swoją wiarę.
Rozwijała się kultura baroku. W architekturze i sztuce.
Powstawały piękne kościoły i pałace. Pełne przepychu i zdobień.
Kontrreformacja to walka z protestantyzmem. Kościół katolicki chciał odzyskać wpływy.
Powstawały kolegia jezuickie. Szkoły prowadzone przez jezuitów.
Wojny Rzeczypospolitej
Rzeczpospolita prowadziła wiele wojen. To osłabiało państwo.
Wojny z Turcją, Szwecją i Rosją. Były bardzo wyczerpujące.
Pamiętaj o potopie szwedzkim. To najazd Szwedów na Polskę.
Obrona Jasnej Góry to ważny symbol. Polacy się nie poddali.
Jan III Sobieski to bohater. Zwyciężył Turków pod Wiedniem.
To powstrzymało ekspansję turecką w Europie.
Kryzys Rzeczypospolitej
W XVII wieku Rzeczpospolita przeżywała kryzys. To trudny czas.
Wojny, osłabienie władzy królewskiej, liberum veto. To wszystko miało wpływ.
Szlachta dbała tylko o swoje interesy. Zapominała o państwie.
Państwo było słabe i podzielone. Łatwym łupem dla sąsiadów.
To prowadziło do rozbiorów Polski w XVIII wieku.
Pamiętaj, że to był długi proces. Nie stało się to nagle.
Podsumowanie
Pamiętaj o najważniejszych pojęciach. Elekcja, sejm walny, liberum veto, pacta conventa.
Zwróć uwagę na prawa i obowiązki szlachty. Oraz na sytuację chłopów i mieszczan.
Przypomnij sobie najważniejsze wojny. Potop szwedzki, bitwa pod Wiedniem.
Zastanów się, dlaczego Rzeczpospolita osłabła. Jakie były tego przyczyny.
Powodzenia na sprawdzianie! Wierzę w Ciebie!
