Hej! Zbliża się sprawdzian z języka polskiego? Spokojnie, pomożemy Ci.
Skupimy się na Dziale 1 dla klasy 5. Będzie prościej, obiecuję!
Ortografia: To jak znaki drogowe!
Ortografia bywa trudna. Ale wyobraź sobie, że to znaki drogowe w języku polskim.
Każdy znak ma swoje znaczenie. Jak "STOP" na skrzyżowaniu, tak "ó" w słowie "góra".
Rz i ż? To jak dwa różne skrzyżowania. Musisz wiedzieć, gdzie które pasuje!
Rz po spółgłoskach: Jak cień za kimś!
Pamiętasz, kiedy piszemy rz po spółgłoskach? To proste!
Po p, b, t, d, k, g, ch, j, w zawsze piszemy rz.
Wyobraź sobie, że te spółgłoski to ochroniarze. A rz to VIP, który zawsze idzie za nimi.
Przykłady: przyjaciel, brzuch, trzy, drzewo, krzak, grzmot, chrzest, jrzebina, wrzos.
Ż wymienne na g, z, s, dz, h: Detektyw językowy!
Kiedy ż jest wymienne? To jak rozwiązywanie zagadki detektywistycznej!
Szukasz pokrewnego słowa. Jeśli w nim ż zmienia się na g, z, s, dz, h – bingo!
Na przykład: książka – księga. Ż wymieniło się na g. Czyli piszemy ż!
Mówić – mowa. Ż wymieniło się na w (traktujemy "w" jako pochodzącą od "h" w wymowie staropolskiej). Piszesz mówić przez ż!
Inne przykłady: wąż – węże, niżej - nisko.
U i Ó: Dwa bliźniaki, ale różne!
U i ó wyglądają podobnie. Ale mają różne zasady!
Ó piszemy, gdy wymienia się na o, e, a.
Wyobraź sobie ó jako skarb. Musisz go zamienić na coś innego, żeby wiedzieć, że tam był!
Na przykład: góra – górka. Ó wymieniło się na o. Czyli piszemy góra przez ó!
Inne przykłady: wóz – wozy, król – królewski.
A u piszemy w wielu innych przypadkach. Na przykład na końcu wyrazów: domu, synu.
Rzeczownik: Kto? Co?
Rzeczownik to nazwa. Nazwa osoby, rzeczy, miejsca, zwierzęcia, zjawiska.
Pomyśl o rzeczowniku jak o etykiecie. Mówi Ci, co widzisz.
Przykłady: pies, stół, szkoła, burza, radość.
Rodzaje rzeczowników: Trzy domki!
Rzeczowniki mają rodzaje. Męski, żeński, nijaki. Wyobraź sobie trzy domki.
Do domku męskiego wchodzą np. ten pies, ten stół. Mówimy o rodzaju męskim.
Do domku żeńskiego wchodzą np. ta szkoła, ta burza. Mówimy o rodzaju żeńskim.
Do domku nijakiego wchodzą np. to okno, to dziecko. Mówimy o rodzaju nijakim.
Liczba pojedyncza i mnoga: Jeden czy wielu?
Liczba pojedyncza to jeden. Liczba mnoga to wielu.
Jeden kot. To liczba pojedyncza.
Trzy koty. To liczba mnoga.
Czasownik: Co się dzieje?
Czasownik to słowo, które mówi, co ktoś robi. Albo co się dzieje.
Pomyśl o czasowniku jak o akcji w filmie. Co się dzieje?
Przykłady: biega, śpi, czyta, myśli, pada.
Czasy czasownika: Wczoraj, dziś, jutro!
Czasowniki mają czasy. Przeszły, teraźniejszy, przyszły. Jak podróż w czasie!
Czas przeszły: Co się stało wczoraj? Biegałem, czytałem.
Czas teraźniejszy: Co się dzieje teraz? Biegam, czytam.
Czas przyszły: Co się stanie jutro? Będę biegał, będę czytał.
Przymiotnik: Jaki? Jaka? Jakie?
Przymiotnik opisuje rzeczownik. Mówi, jaki jest.
Pomyśl o przymiotniku jak o kolorze. Dodaje szczegółów!
Przykłady: wysoki, czerwony, mądry, piękna, ciekawe.
Wysoki chłopiec. Czerwony balon. Mądra książka. Przymiotniki dopasowują się do rzeczowników!
Podsumowanie
Pamiętaj! Ortografia to znaki drogowe. Rzeczownik to etykieta. Czasownik to akcja. Przymiotnik to kolor.
Powodzenia na sprawdzianie!
