Cześć piątoklasisto! Gotowy na sprawdzian z historii? Skupimy się na Dziale 2. To podróż w czasie! Razem odkryjemy fascynujący świat starożytnej Grecji. Będzie dużo obrazków w głowie, obiecuję!
Trochę geografii na początek
Wyobraź sobie mapę Europy. Grecja leży na południu. To taki wystający "palec" w stronę Morza Śródziemnego. Pomyśl o Włoszech, które wyglądają jak but – Grecja jest obok, bardziej "poszarpana".
Grecja to nie tylko ląd. To mnóstwo wysp. Jak koraliki rozsypane po morzu. Kreta, Rodos, Lesbos... Każda z nich kryje swoją historię.
Góry! W Grecji jest ich mnóstwo. Utrudniały komunikację. Powodowały, że powstawały niezależne miasta-państwa. Trochę jak oddzielne wioski w bardzo górzystym terenie.
Klimat
Ciepłe lata, łagodne zimy. Idealne warunki do uprawy oliwek i winorośli. Wyobraź sobie słoneczne wzgórza, na których rosną drzewka oliwne. Z nich powstaje pyszna oliwa!
Starożytna Grecja – chronologia
Historia Grecji jest długa. Podzielimy ją na kilka okresów. Pomyśl o nich jak o rozdziałach książki.
- Kultura Minojska i Mykeńska: Takie "przed-greckie" kultury. Trochę jak preludium przed główną melodią.
- Okres Archaiczny: Powstają pierwsze miasta-państwa. Alfabet, rzeźba... Grecja nabiera kształtów.
- Okres Klasyczny: To złoty wiek Grecji. Rozkwit demokracji, filozofii, sztuki. Ateny są potęgą!
- Okres Hellenistyczny: Po podbojach Aleksandra Wielkiego. Kultura grecka rozprzestrzenia się na wschód.
Miasta-państwa (polis)
Najważniejszą rzeczą w starożytnej Grecji były polis. To miasta-państwa. Każde z własnym rządem, armią, prawami. Pomyśl o nich jak o oddzielnych krajach w jednym regionie.
Najważniejsze polis? Ateny i Sparta. Jak ogień i woda. Zupełnie różne!
Ateny
Kolebka demokracji. Tu narodziła się idea, że obywatele sami decydują o swoim losie. Pomyśl o głosowaniu w szkole – to taki mały przykład ateńskiej demokracji.
Kultura, sztuka, filozofia... Ateny były centrum intelektualnym. Jak uniwersytet na skalę miasta. Tam żyli i tworzyli słynni filozofowie: Sokrates, Platon, Arystoteles.
Architektura? Akropol z Partenonem. Wyobraź sobie te marmurowe kolumny, wznoszące się ku niebu. Imponujące, prawda?
Sparta
Państwo wojowników. Dzieci od małego szkolone na żołnierzy. Pomyśl o spartańskim treningu jak o bardzo, bardzo wymagającej szkole wojskowej.
Surowy styl życia. Krótko, zwięźle i na temat. "Lakoniczne" wypowiedzi. Jak SMS-y bez emotikonów.
Hierarchia społeczna. Na szczycie Spartanie – wojownicy. Niżej periojkowie – rzemieślnicy i kupcy. Najniżej heloci – niewolnicy.
Religia
Starożytni Grecy wierzyli w bogów. Mnóstwo bogów! Mieszkali na Olimpie. Mieli ludzkie cechy. Kłócili się, zakochiwali, zazdrościli. Trochę jak bohaterowie serialu.
Zeus – król bogów. Jak szef wszystkich szefów. Hera – jego żona. Bogini małżeństwa i rodziny. Posejdon – bóg mórz. Wyobraź sobie go na rydwanie ciągniętym przez konie morskie!
Bogowie wpływali na życie ludzi. Modlitwy, ofiary... Grecy starali się ich zadowolić. Budowali im świątynie. Urządzali igrzyska ku ich czci.
Igrzyska olimpijskie
Narodziły się w starożytnej Grecji. Odbywały się co cztery lata w Olimpii. Pomyśl o nich jak o wielkim święcie sportu. Zawieszano wojny. Wszyscy kibicowali.
Biegacze, zapaśnicy, dyskobole... Zawodnicy rywalizowali w różnych dyscyplinach. Zwycięzcy otrzymywali wieniec z gałązek oliwnych. Byli bohaterami!
Igrzyska były ważnym elementem kultury greckiej. Łączyły polis. Promowały zdrowy tryb życia.
Kultura grecka
Grecy dali światu wiele. Demokrację, filozofię, teatr, architekturę... Ich dziedzictwo jest ogromne. Pomyśl o tym, ile rzeczy zawdzięczamy starożytnym Grekom.
Teatr. Tragedie i komedie. Aktorzy w maskach. Przedstawienia o bogach, herosach, ludzkich problemach. Wyobraź sobie grecki amfiteatr wypełniony widzami.
Filozofia. Poszukiwanie prawdy, sensu życia. Sokrates pytał, Platon szukał idealnego państwa, Arystoteles badał świat. Ich myśli są aktualne do dziś.
Architektura. Kolumny doryckie, jońskie, korynckie. Partenon w Atenach. Budowle, które przetrwały wieki. Świadectwo geniuszu greckich budowniczych.
Pamiętaj, starożytna Grecja to fascynujący świat. Pełen historii, mitów, osiągnięć. Powodzenia na sprawdzianie!
