Hej! Nadchodzi sprawdzian z biologii? Nie martw się, pomogę Ci się przygotować! Skupimy się na dziale 1 dla klasy 5.
Czym jest Biologia?
Biologia to nauka o życiu. Bada organizmy żywe i ich funkcjonowanie.
Pamiętaj! Wszystko, co żyje, należy do świata biologii.
Po co Uczyć się Biologii?
Dzięki biologii lepiej rozumiemy świat. Poznajemy procesy zachodzące w naszym ciele. Wiemy więcej o roślinach i zwierzętach. Chronimy środowisko.
Poziomy organizacji życia
Życie jest zorganizowane na różnych poziomach. Zaczynamy od najmniejszych.
Komórka
Komórka to podstawowa jednostka życia. To tak jakby "cegiełka" organizmu.
Istnieją komórki roślinne i zwierzęce. Różnią się budową, ale obie są niezbędne.
Tkanka
Tkanka to zbiór komórek o podobnej budowie i funkcji. Na przykład tkanka mięśniowa.
Mamy różne rodzaje tkanek: nabłonkową, łączną, mięśniową i nerwową.
Narząd
Narząd to część ciała zbudowana z różnych tkanek. Pełni określoną funkcję. Na przykład serce lub żołądek.
Pamiętaj! Serce pompuje krew, a żołądek trawi jedzenie.
Układ narządów
Układ narządów to grupa narządów współpracujących ze sobą. Wykonuje złożone zadanie. Na przykład układ pokarmowy.
Mamy wiele układów: oddechowy, krwionośny, nerwowy, kostny i inne.
Organizm
Organizm to całość. To ty, ja, pies, kot, drzewo.
Organizm to skoordynowane działanie wszystkich układów narządów.
Cechy organizmów żywych
Co odróżnia organizmy żywe od rzeczy martwych?
Budowa komórkowa
Wszystkie organizmy zbudowane są z komórek. To cecha charakterystyczna.
Niektóre organizmy są jednokomórkowe (np. bakterie). Inne są wielokomórkowe (np. człowiek).
Odżywianie się
Organizmy potrzebują energii. Zdobywają ją, odżywiając się.
Autotrofy (samożywne) same wytwarzają pokarm (np. rośliny). Heterotrofy (cudzożywne) pobierają pokarm z otoczenia (np. zwierzęta).
Oddychanie
Organizmy pobierają tlen i wydalają dwutlenek węgla. To oddychanie.
Tlen jest niezbędny do uzyskania energii z pokarmu.
Ruch
Organizmy poruszają się. Nie zawsze widać to na pierwszy rzut oka.
Zwierzęta biegają, pływają, latają. Rośliny obracają się w stronę słońca.
Rozmnażanie się
Organizmy wydają na świat potomstwo. To rozmnażanie.
Dzięki rozmnażaniu gatunki mogą przetrwać.
Wzrost i rozwój
Organizmy rosną i rozwijają się. Zmieniają się z czasem.
Dziecko rośnie i staje się dorosłym. Nasionko kiełkuje i wyrasta na drzewo.
Reakcja na bodźce
Organizmy reagują na zmiany w otoczeniu. To reakcja na bodźce.
Dotkniesz gorącego garnka i cofniesz rękę. Roślina wygina się w stronę światła.
Wydalanie
Organizmy usuwają zbędne produkty przemiany materii. To wydalanie.
Pozbywamy się moczu, potu, dwutlenku węgla.
Metody badań biologicznych
Jak biologowie badają świat?
Obserwacja
Obserwacja to uważne przyglądanie się. Opisujemy to, co widzimy.
Możemy obserwować zwierzęta w ich naturalnym środowisku.
Doświadczenie (eksperyment)
Doświadczenie to kontrolowane badanie. Sprawdzamy, jak jeden czynnik wpływa na inny.
Potrzebujemy grupy kontrolnej i grupy badawczej.
Pomiar
Pomiar to określanie wielkości. Używamy do tego przyrządów.
Mierzymy temperaturę, wagę, wzrost.
Bezpieczeństwo w laboratorium
Praca w laboratorium wymaga ostrożności.
Zawsze słuchaj poleceń nauczyciela. Używaj okularów ochronnych i rękawic. Nie jedz i nie pij w laboratorium.
Podsumowanie
Gratulacje! Przeszliśmy przez najważniejsze zagadnienia działu 1. Pamiętaj:
- Biologia to nauka o życiu.
- Poziomy organizacji życia: komórka, tkanka, narząd, układ narządów, organizm.
- Cechy organizmów żywych: budowa komórkowa, odżywianie się, oddychanie, ruch, rozmnażanie się, wzrost i rozwój, reakcja na bodźce, wydalanie.
- Metody badań biologicznych: obserwacja, doświadczenie, pomiar.
- Bezpieczeństwo w laboratorium jest najważniejsze.
Powodzenia na sprawdzianie! Jesteś dobrze przygotowany/a!
