Zjednoczenie Włoch i Niemiec to dwa kluczowe procesy w historii Europy XIX wieku. Zmieniły one mapę polityczną kontynentu i wpłynęły na dalszy bieg dziejów. Oba te procesy, choć odrębne, miały pewne wspólne cechy i różnice.
Zjednoczenie Włoch
Zanim doszło do zjednoczenia, Włochy były podzielone na wiele mniejszych państewek. Niektóre z nich były pod panowaniem obcych mocarstw, takich jak Austria. Idee zjednoczeniowe zaczęły zyskiwać na popularności w XIX wieku. Ruch Risorgimento, czyli Odrodzenie, dążył do stworzenia jednego, silnego państwa włoskiego.
Kluczowe postacie i wydarzenia
Jedną z najważniejszych postaci w procesie zjednoczenia Włoch był Giuseppe Mazzini. Był on ideologiem i założycielem organizacji Młode Włochy, która propagowała ideę republiki włoskiej. Camillo Benso di Cavour, premier Piemontu, odegrał kluczową rolę w politycznym aspekcie zjednoczenia. Dążył do zjednoczenia Włoch pod przewodnictwem dynastii sabaudzkiej. Giuseppe Garibaldi, dowódca ochotników zwanych Czerwonymi Koszulami, zdobył Królestwo Obojga Sycylii, co znacznie przyspieszyło proces zjednoczeniowy.
Ważnym wydarzeniem była wojna z Austrią w 1859 roku. Piemont, wspierany przez Francję, pokonał Austriaków i przyłączył Lombardię. Następnie, w wyniku plebiscytów, do Piemontu dołączyły inne państewka włoskie. W 1860 roku Garibaldi poprowadził wyprawę tysiąca czerwonych koszul na Sycylię i opanował Królestwo Obojga Sycylii. Ostatecznie, w 1861 roku proklamowano Królestwo Włoch, a królem został Wiktor Emanuel II.
Proces zjednoczenia Włoch nie był jednak zakończony w 1861 roku. W 1866 roku, w wyniku wojny prusko-austriackiej, Włochy przyłączyły Wenecję. W 1870 roku, wykorzystując wojnę francusko-pruską, Włosi zajęli Rzym, który stał się stolicą zjednoczonego państwa. Zjednoczenie Włoch było procesem długotrwałym i skomplikowanym, ale ostatecznie doprowadziło do powstania jednego, silnego państwa włoskiego.
Zjednoczenie Niemiec
Podobnie jak Włochy, Niemcy w XIX wieku były podzielone na wiele mniejszych państw. Najważniejszymi z nich były Prusy i Austria. Idee zjednoczeniowe również zyskiwały na popularności, ale napotykały na silny opór ze strony konserwatywnych sił i rywalizacji między Prusami a Austrią. Powstanie Związku Celnego w 1834 roku, który zniósł bariery handlowe między państwami niemieckimi, przyczyniło się do gospodarczego zjednoczenia.
Kluczowe postacie i wydarzenia
Kluczową postacią w procesie zjednoczenia Niemiec był Otto von Bismarck, premier Prus. Był on zwolennikiem Realpolitik, czyli polityki realnej, opartej na pragmatyzmie i sile, a nie na ideologiach. Bismarck dążył do zjednoczenia Niemiec pod przewodnictwem Prus. Jego słynne powiedzenie brzmiało: "Kwestie sporne rozstrzyga się nie mową i uchwałami większości, lecz żelazem i krwią."
Bismarck prowadził politykę agresywną i doprowadził do kilku wojen, które miały na celu zjednoczenie Niemiec. W 1864 roku Prusy i Austria wspólnie pokonały Danię w wojnie o Szlezwik i Holsztyn. W 1866 roku doszło do wojny prusko-austriackiej, w której Prusy pokonały Austrię. W wyniku tej wojny powstał Związek Północnoniemiecki, pod przewodnictwem Prus. Austria została wykluczona z procesu zjednoczeniowego.
Ostatnim etapem zjednoczenia Niemiec była wojna francusko-pruska w 1870-1871 roku. Prusy, wspierane przez inne państwa niemieckie, pokonały Francję. Zwycięstwo to umożliwiło proklamowanie Cesarstwa Niemieckiego w 1871 roku w Wersalu. Królem Prus, Wilhelm I, został cesarzem niemieckim. Zjednoczenie Niemiec pod przewodnictwem Prus doprowadziło do powstania silnego, scentralizowanego państwa w sercu Europy.
Podobieństwa i różnice
Zarówno zjednoczenie Włoch, jak i Niemiec, były procesami długotrwałymi i skomplikowanymi. Oba te procesy były wynikiem dążeń narodowych i politycznych. W obu przypadkach kluczową rolę odegrały silne osobowości, takie jak Cavour, Garibaldi i Bismarck. Oba procesy doprowadziły do powstania nowych, silnych państw w Europie.
Istnieją jednak również istotne różnice między tymi procesami. Zjednoczenie Włoch było bardziej spontaniczne i oddolne, z dużym udziałem ruchów rewolucyjnych i ochotników. Zjednoczenie Niemiec było bardziej kontrolowane i odgórne, prowadzone przez Prusy pod przewodnictwem Bismarcka. Włochy musiały pokonać Austrię, aby się zjednoczyć, podczas gdy Niemcy musiały pokonać zarówno Austrię, jak i Francję. Włochy miały problem z Państwem Kościelnym, podczas gdy Niemcy miały problem z rywalizacją między Prusami a Austrią. Charakter państwa, które powstało po zjednoczeniu też był inny - Włochy monarchia konstytucyjna a Niemcy Cesarstwo (monarchia z silnym władcą).
Zjednoczenie Włoch i Niemiec miało ogromny wpływ na historię Europy. Zmieniło mapę polityczną kontynentu i doprowadziło do powstania nowych, silnych mocarstw. Oba te procesy przyczyniły się do rozwoju nacjonalizmu i konfliktów międzynarodowych w XX wieku.
