Hej! Zbliża się sprawdzian z geografii, a konkretnie z ruchów Ziemi? Nie martw się! Rozłożymy to na czynniki pierwsze, żeby wszystko było jasne i proste. Zaczynamy!
Ruch Obrotowy Ziemi
Zacznijmy od podstaw. Ruch obrotowy to nic innego jak kręcenie się Ziemi wokół własnej osi. Wyobraź sobie wirujący bączek. Ziemia robi dokładnie to samo, tylko znacznie, znacznie wolniej i bez wydawania dźwięków. Kręci się cały czas!
Oś Ziemi to linia, wokół której Ziemia się obraca. Jest ona nachylona pod kątem około 23,5 stopnia względem płaszczyzny orbity Ziemi wokół Słońca. To nachylenie ma ogromne znaczenie, ale o tym za chwilę.
Pełny obrót Ziemi trwa około 24 godziny. Mówimy, że to doba. To dlatego mamy dzień i noc. Kiedy twoja strona Ziemi jest skierowana w stronę Słońca, masz dzień. Kiedy się odwraca, robi się noc. Proste, prawda?
Następstwa Ruchu Obrotowego
Ruch obrotowy Ziemi ma kilka bardzo ważnych konsekwencji. Najbardziej oczywistą jest występowanie dnia i nocy. To dzięki niemu rano wstajemy, a wieczorem idziemy spać. Bez ruchu obrotowego, jedna strona Ziemi byłaby cały czas oświetlona, a druga pogrążona w ciemności. Trudno to sobie nawet wyobrazić!
Kolejną konsekwencją jest spłaszczenie Ziemi na biegunach. Ziemia nie jest idealną kulą. Kręcąc się, siła odśrodkowa powoduje, że Ziemia jest lekko spłaszczona na biegunach i wybrzuszona na równiku. To tak jak z ciastem na pizzę, które wiruje kucharz – rozciąga się na boki.
Mamy też odchylenie ciał w ruchu, czyli efekt Coriolisa. To trochę bardziej skomplikowane. Wyobraź sobie, że stoisz na biegunie północnym i rzucasz piłkę w kierunku swojego kolegi stojącego na równiku. Ziemia się obraca, więc zanim piłka doleci, kolega przesunie się na wschód. Piłka poleci więc lekko na prawo od niego. Tak samo działają wiatry i prądy morskie – są odchylane przez ruch obrotowy Ziemi.
Ruch Obiegowy Ziemi
Teraz zajmiemy się ruchem obiegowym. To z kolei ruch Ziemi wokół Słońca. Ziemia nie stoi w miejscu, tylko nieustannie krąży wokół naszej gwiazdy. Robi to po elipsie, czyli nie idealnym okręgu.
Orbita Ziemi to droga, po której Ziemia krąży wokół Słońca. Pełny obieg trwa około 365 dni i 6 godzin. To jest rok. Te 6 godzin, które zostają każdego roku, zbierają się przez 4 lata i dają nam jeden dodatkowy dzień – 29 lutego w roku przestępnym.
Podobnie jak przy ruchu obrotowym, oś Ziemi jest nachylona. To nachylenie, w połączeniu z ruchem obiegowym, powoduje występowanie pór roku. To najważniejsza konsekwencja ruchu obiegowego.
Następstwa Ruchu Obiegowego
Jak już wspomnieliśmy, najważniejszą konsekwencją ruchu obiegowego jest występowanie pór roku: wiosny, lata, jesieni i zimy. Dzieje się tak dlatego, że w różnych okresach roku różne części Ziemi są bardziej lub mniej oświetlone przez Słońce. Kiedy półkula północna jest nachylona w stronę Słońca, mamy lato, a na półkuli południowej jest zima. Pół roku później sytuacja się odwraca.
Dzień i noc polarna to kolejne następstwo. W okolicach biegunów, w pewnych okresach roku, Słońce nie zachodzi w ogóle (dzień polarny) lub nie wschodzi w ogóle (noc polarna). Dzieje się tak, ponieważ Ziemia jest nachylona, a bieguny znajdują się poza zasięgiem bezpośredniego oświetlenia słonecznego przez dłuższy czas.
Zmiana długości dnia i nocy w ciągu roku to też efekt ruchu obiegowego. Latem dni są dłuższe niż noce, a zimą odwrotnie. Na równiku długość dnia i nocy jest zawsze mniej więcej taka sama, ale im dalej od równika, tym różnice są większe.
Wyobraź sobie, że stoisz na Ziemi i patrzysz na Słońce przez cały rok. Zauważysz, że Słońce wschodzi i zachodzi w różnych miejscach na horyzoncie. To też jest związane z ruchem obiegowym i nachyleniem osi Ziemi. Te zmiany pozycji Słońca są ważne dla rolników, którzy na ich podstawie określają terminy siewu i zbiorów.
Podsumowanie
Mam nadzieję, że teraz wszystko jest jasne. Pamiętaj: ruch obrotowy to kręcenie się Ziemi wokół własnej osi, co powoduje dzień i noc. Ruch obiegowy to krążenie Ziemi wokół Słońca, co powoduje pory roku. Oba ruchy, w połączeniu z nachyleniem osi Ziemi, mają ogromny wpływ na życie na naszej planecie.
Powodzenia na sprawdzianie! Z taką wiedzą na pewno pójdzie Ci świetnie. Teraz możesz spokojnie wrócić do nauki, wiedząc, że rozumiesz podstawowe ruchy Ziemi. Pamiętaj, że geografia może być fascynująca, jeśli tylko poświęcisz jej trochę czasu i uwagi. Trzymam kciuki!
