Zaczynamy naszą podróż po zagadnieniach związanych z globalną gospodarką, szczególnie istotnych dla sprawdzianu z geografii w 1. Liceum, Nowa Era.
Czym jest globalna gospodarka?
To system powiązań ekonomicznych między krajami na całym świecie.
Globalizacja jest tutaj kluczowym procesem. Polega na integracji rynków, technologii i kultur.
Firmy działają na całym świecie, a produkty podróżują przez granice.
Kluczowe cechy globalnej gospodarki
Zwróć uwagę na kilka ważnych aspektów.
Międzynarodowy handel to podstawa. Kraje wymieniają towary i usługi.
Przepływ kapitału między krajami. Inwestycje zagraniczne są bardzo ważne.
Migracje ludności, czyli przemieszczanie się ludzi w poszukiwaniu pracy i lepszego życia.
Rozwój technologii, szczególnie transportu i komunikacji. Umożliwia szybszą wymianę informacji i towarów.
Korporacje międzynarodowe
Korporacje międzynarodowe (KMN) odgrywają ogromną rolę. Mają oddziały w wielu krajach.
Przykład: McDonald's, Apple, Nike.
Decyzje KMN wpływają na gospodarki wielu państw.
Wskaźniki rozwoju gospodarczego
Jak mierzymy rozwój gospodarczy?
PKB (Produkt Krajowy Brutto) to jeden z najważniejszych wskaźników. Określa wartość wszystkich dóbr i usług wytworzonych w danym kraju w ciągu roku.
PKB per capita, czyli PKB na jednego mieszkańca. Pokazuje poziom życia w danym kraju.
HDI (Human Development Index), czyli wskaźnik rozwoju społecznego. Uwzględnia PKB, długość życia i poziom edukacji.
Podział na kraje rozwinięte i rozwijające się
Świat nie jest jednolity pod względem rozwoju gospodarczego.
Kraje rozwinięte (np. USA, Japonia, Niemcy) charakteryzują się wysokim PKB per capita, rozwiniętym przemysłem i usługami.
Kraje rozwijające się (np. Indie, Brazylia, Nigeria) mają niższy PKB per capita, dominację rolnictwa lub przemysłu wydobywczego.
Istnieją też kraje nowo uprzemysłowione (np. Chiny, Korea Południowa). Szybko rozwijają swój przemysł.
Problemy globalnej gospodarki
Globalizacja ma swoje ciemne strony.
Nierówności społeczne. Bogaci się bogacą, a biedni pozostają w tyle.
Wykorzystywanie pracowników w krajach rozwijających się. Niskie płace i złe warunki pracy.
Degradacja środowiska. Intensywna produkcja prowadzi do zanieczyszczeń i zmian klimatycznych.
Kryzysy finansowe. Jeden kryzys w jednym kraju może szybko rozprzestrzenić się na cały świat.
Globalne łańcuchy wartości
Produkcja często rozproszona jest po całym świecie.
Globalny łańcuch wartości (GLW) to proces, w którym różne etapy produkcji odbywają się w różnych krajach.
Przykład: smartfon. Części produkowane są w różnych krajach, a montaż odbywa się w jeszcze innym.
GLW zwiększają efektywność, ale także narażają na ryzyko związane z przerwami w dostawach.
Organizacje międzynarodowe
Organizacje międzynarodowe regulują globalną gospodarkę.
WTO (Światowa Organizacja Handlu) zajmuje się liberalizacją handlu międzynarodowego.
MFW (Międzynarodowy Fundusz Walutowy) udziela pożyczek krajom w trudnej sytuacji finansowej.
Bank Światowy finansuje projekty rozwojowe w krajach rozwijających się.
Regionalizacja gospodarki
Kraje często tworzą bloki regionalne.
Unia Europejska (UE) to przykład integracji gospodarczej i politycznej.
NAFTA (Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu) obejmuje USA, Kanadę i Meksyk.
ASEAN (Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej) zrzesza kraje Azji Południowo-Wschodniej.
Globalizacja a Polska
Jak globalizacja wpływa na Polskę?
Polska jest częścią Unii Europejskiej, co ułatwia handel i inwestycje.
Przyciągamy inwestycje zagraniczne, co tworzy nowe miejsca pracy.
Polskie firmy konkurują na rynku międzynarodowym.
Musimy dbać o konkurencyjność i rozwój innowacyjnych technologii.
Przygotowanie do sprawdzianu
Powtórz definicje kluczowych pojęć.
Zrozum mechanizmy działania globalnej gospodarki.
Przeanalizuj przykłady wpływu globalizacji na różne kraje.
Zwróć uwagę na organizacje międzynarodowe i ich rolę.
Powodzenia na sprawdzianie!
