Witajcie uczniowie klasy 6! Przygotujmy się razem do sprawdzianu z geografii, dział 4.
Dział 4: Krajobrazy Polski
Ten dział poświęcony jest różnorodności krajobrazów naszego kraju. Poznamy cechy charakterystyczne poszczególnych regionów. Skupimy się na tym, co sprawia, że Polska jest tak wyjątkowa.
Pojęcie krajobrazu
Zacznijmy od podstaw. Czym właściwie jest krajobraz? To fragment powierzchni Ziemi, który możemy zobaczyć i który ma określone cechy. Na krajobraz składają się elementy przyrodnicze i kulturowe.
Elementy przyrodnicze to np. ukształtowanie terenu, gleby, wody, roślinność i klimat. Elementy kulturowe to np. osady ludzkie, budowle, drogi i pola uprawne. Pamiętajcie o tej definicji, bo jest bardzo ważna!
Krajobrazy dzielimy na różne typy. Najczęściej wyróżniamy krajobrazy naturalne, kulturowe i przemysłowe. Krajobraz naturalny to taki, w którym dominują elementy przyrodnicze. Krajobraz kulturowy to taki, w którym widoczny jest wpływ człowieka. Natomiast krajobraz przemysłowy charakteryzuje się obecnością zakładów przemysłowych i innych obiektów związanych z przemysłem.
Wielkie regiony geograficzne Polski
Polska dzieli się na kilka głównych regionów geograficznych. Są to: Pobrzeża, Pojezierza, Niziny Środkowopolskie, Wyżyny Polskie, Kotliny Podkarpackie i Góry. Każdy z tych regionów ma swój własny, charakterystyczny krajobraz.
Pobrzeża to pas lądu wzdłuż Morza Bałtyckiego. Charakteryzują się piaszczystymi plażami, wydmami i jeziorami przybrzeżnymi. Występują tam również porty i miasta, takie jak Gdańsk, Gdynia i Szczecin. To region o dużym znaczeniu turystycznym i gospodarczym.
Pojezierza znajdują się na północy Polski. Charakteryzują się dużą liczbą jezior, lasów i wzgórz morenowych. To region atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje walory przyrodnicze. Znajdują się tam liczne parki narodowe i rezerwaty przyrody.
Niziny Środkowopolskie zajmują centralną część Polski. Charakteryzują się płaskim terenem i żyznymi glebami. To region rolniczy, gdzie uprawia się głównie zboża, buraki cukrowe i ziemniaki. Znajdują się tam również duże miasta, takie jak Warszawa, Łódź i Poznań.
Wyżyny Polskie znajdują się w południowej Polsce. Charakteryzują się urozmaiconym ukształtowaniem terenu, występowaniem skał wapiennych i lessowych. To region bogaty w surowce mineralne, takie jak węgiel kamienny, rudy żelaza i wapień. Znajdują się tam również liczne zabytki historyczne i kulturowe.
Kotliny Podkarpackie to obniżenia terenu u podnóża Karpat. Charakteryzują się łagodnym klimatem i żyznymi glebami. To region rolniczy, gdzie uprawia się głównie owoce, warzywa i tytoń. Znajdują się tam również uzdrowiska, takie jak Krynica-Zdrój i Iwonicz-Zdrój.
Góry to najwyżej położony region Polski. Dzielą się na Karpaty i Sudety. Karpaty charakteryzują się wysokimi szczytami, stromymi zboczami i głębokimi dolinami. Sudety są niższe i bardziej łagodne niż Karpaty. To region atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje walory przyrodnicze i krajobrazowe.
Charakterystyczne cechy krajobrazów
Każdy z tych regionów ma swoje charakterystyczne cechy. Zastanówcie się, jakie rośliny i zwierzęta możemy spotkać w danym regionie. Jakie są tam gleby? Jak wygląda ukształtowanie terenu? Jakie są tradycje i zwyczaje mieszkańców?
Na przykład, na Pobrzeżu spotkamy foki i mewy. Charakterystyczne rośliny to np. sosna nadmorska i rokitnik. Na Pojezierzu dominują jeziora i lasy. Możemy tam spotkać bobry i żurawie. W górach rosną świerki i jodły. Możemy tam spotkać niedźwiedzie i rysie.
Pamiętajcie, że krajobraz to nie tylko przyroda. To także ludzie i ich działalność. Zastanówcie się, jakie zawody są popularne w danym regionie. Jakie są tam budynki i budowle? Jakie są tradycje i zwyczaje mieszkańców?
Ochrona krajobrazu
Krajobraz jest naszym wspólnym dziedzictwem. Powinniśmy dbać o niego i chronić go przed zniszczeniem. Istnieją różne formy ochrony krajobrazu. Są to np. parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu.
Parki narodowe to obszary o szczególnych walorach przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych. Celem ich ochrony jest zachowanie bioróżnorodności i walorów estetycznych. Rezerwaty przyrody to obszary, które chroni się ze względu na występowanie rzadkich lub zagrożonych gatunków roślin i zwierząt. Parki krajobrazowe to obszary o walorach przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych, które chroni się ze względu na ich znaczenie dla turystyki i rekreacji. Obszary chronionego krajobrazu to obszary, które chroni się ze względu na ich walory krajobrazowe i przyrodnicze.
Pamiętajcie, że każdy z nas może przyczynić się do ochrony krajobrazu. Możemy segregować śmieci, oszczędzać wodę i energię. Możemy również wspierać organizacje, które zajmują się ochroną przyrody. Dbanie o krajobraz to dbanie o naszą przyszłość!
Życzę powodzenia na sprawdzianie!
