Hej! Gotowi na sprawdzian z geografii? Dział 2 - Ruchy Ziemi - brzmi trochę kosmicznie, ale spokojnie! Rozłożymy to na czynniki pierwsze. Pamiętaj, dasz radę!
1. Ruch Obrotowy Ziemi
Zacznijmy od podstaw. Ruch obrotowy Ziemi to kręcenie się naszej planety wokół własnej osi. Wyobraź sobie, że Ziemia to bączek, który wiruje.
Co to jest oś ziemska?
Oś ziemska to linia, wokół której Ziemia się obraca. Jest ona nachylona pod kątem około 23,5 stopnia w stosunku do płaszczyzny orbity ziemskiej. To ważne!
Ile trwa jeden obrót?
Jeden pełny obrót Ziemi trwa około 24 godziny. Dokładniej: 23 godziny, 56 minut i 4 sekundy. To definiuje nam dobę.
Skutki ruchu obrotowego
Ruch obrotowy Ziemi ma kilka bardzo ważnych konsekwencji:
- Następstwo dnia i nocy: To chyba najbardziej oczywiste. Kiedy Twoje miasto jest oświetlone przez Słońce, masz dzień. Kiedy Ziemia się obraca i Twoje miasto znajduje się po stronie zacienionej, masz noc.
- Spłaszczenie Ziemi na biegunach: Ruch obrotowy powoduje, że Ziemia nie jest idealną kulą. Jest trochę spłaszczona na biegunach.
- Siła Coriolisa: To trochę bardziej skomplikowane. Siła Coriolisa to siła pozorna, która zakrzywia ruch ciał poruszających się na powierzchni Ziemi. Wpływa na kierunek wiatrów i prądów morskich. Na półkuli północnej odchylenie jest w prawo, a na południowej w lewo.
2. Ruch Obiegowy Ziemi
Teraz przejdźmy do ruchu obiegowego Ziemi. To ruch Ziemi wokół Słońca.
Po jakiej orbicie porusza się Ziemia?
Ziemia krąży wokół Słońca po orbicie, która ma kształt elipsy. Nie jest to idealne koło, ale elipsa, czyli figura geometryczna podobna do spłaszczonego koła.
Ile trwa jeden obieg?
Jeden pełny obieg Ziemi wokół Słońca trwa około 365 dni i 6 godzin. To definiuje nam rok.
Co z tymi 6 godzinami?
Te dodatkowe 6 godzin co cztery lata kumulują się w jeden dodatkowy dzień. Dlatego co 4 lata mamy rok przestępny, który ma 366 dni. Dodatkowy dzień dodajemy do lutego – 29 lutego.
Skutki ruchu obiegowego i nachylenia osi ziemskiej
Ruch obiegowy Ziemi i nachylenie osi ziemskiej mają kluczowe znaczenie dla:
- Następstwa pór roku: To najważniejszy skutek! W ciągu roku różne części Ziemi są bardziej lub mniej oświetlone przez Słońce. Kiedy na półkuli północnej jest lato, na południowej jest zima, i odwrotnie.
- Zmiany długości dnia i nocy: Długość dnia i nocy zmienia się w ciągu roku. Latem dzień jest dłuższy niż noc, a zimą krótszy.
- Występowanie stref oświetlenia Ziemi: Ze względu na kulisty kształt Ziemi i nachylenie osi, oświetlenie naszej planety jest nierównomierne. Mamy różne strefy oświetlenia, takie jak strefa równikowa, zwrotnikowa, umiarkowana i okołobiegunowa.
Dni charakterystyczne
Warto zapamiętać cztery charakterystyczne dni w roku:
- Równonoc wiosenna (ok. 21 marca): Dzień i noc trwają mniej więcej tyle samo.
- Przesilenie letnie (ok. 21 czerwca): Najdłuższy dzień w roku na półkuli północnej.
- Równonoc jesienna (ok. 23 września): Dzień i noc trwają mniej więcej tyle samo.
- Przesilenie zimowe (ok. 22 grudnia): Najkrótszy dzień w roku na półkuli północnej.
3. Strefy Oświetlenia Ziemi
Tak jak wspomnieliśmy, Ziemia jest podzielona na strefy oświetlenia. To wynika z kąta padania promieni słonecznych.
Jakie są strefy?
- Strefa równikowa: Promienie słoneczne padają pod dużym kątem, przez co jest tam gorąco przez cały rok.
- Strefy zwrotnikowe: Położone w okolicach zwrotników Raka i Koziorożca. Mają wyraźną porę suchą i deszczową.
- Strefy umiarkowane: Charakteryzują się wyraźnymi czterema porami roku.
- Strefy okołobiegunowe: Promienie słoneczne padają pod bardzo małym kątem, przez co jest tam zimno przez cały rok. Występuje tam dzień i noc polarna.
Dzień i noc polarna
W strefach okołobiegunowych występuje zjawisko dnia polarnego (kiedy Słońce nie zachodzi przez ponad 24 godziny) i nocy polarnej (kiedy Słońce nie wschodzi przez ponad 24 godziny).
Podsumowanie
To już wszystko! Pamiętaj o najważniejszych rzeczach:
- Ruch obrotowy Ziemi: Powoduje dzień i noc, spłaszczenie Ziemi i siłę Coriolisa.
- Ruch obiegowy Ziemi: Razem z nachyleniem osi ziemskiej powoduje następstwo pór roku, zmiany długości dnia i nocy oraz występowanie stref oświetlenia Ziemi.
- Strefy oświetlenia Ziemi: Równikowa, zwrotnikowe, umiarkowane i okołobiegunowe.
Powodzenia na sprawdzianie! Wierzę w Ciebie!
