Witajcie! Przygotowujemy się do sprawdzianu z biologii, dział 2, klasa 5. Powtórzymy kluczowe zagadnienia. Skupimy się na świecie roślin i ich życiu. To bardzo ciekawy temat, więc zaczynamy!
Budowa roślin
Roślina, jak każdy organizm, ma swoje części. Podstawowe to korzeń, łodyga i liście. Każda z tych części pełni inną, ważną funkcję. Dzięki współpracy wszystkich elementów roślina może rosnąć i się rozwijać.
Korzeń
Korzeń to podziemna część rośliny. Jego główną rolą jest pobieranie wody i soli mineralnych z gleby. Korzeń utrzymuje roślinę w podłożu. Dzięki temu roślina stoi prosto i stabilnie, nawet podczas wiatru. Niektóre korzenie pełnią funkcję magazynującą, np. u marchwi lub buraka.
Łodyga
Łodyga to część rośliny, która wyrasta z korzenia. Podtrzymuje liście, kwiaty i owoce. W łodydze znajdują się wiązki przewodzące. Wiązki te transportują wodę i sole mineralne z korzenia do liści oraz produkty fotosyntezy z liści do innych części rośliny. Łodyga może być prosta, rozgałęziona, wzniesiona lub płożąca.
Liście
Liście to zwykle zielone organy roślin. Są miejscem, gdzie zachodzi fotosynteza. Fotosynteza to proces, w którym roślina wytwarza pokarm, wykorzystując światło słoneczne, wodę i dwutlenek węgla. Liście mają różny kształt i wielkość, zależnie od gatunku rośliny.
Funkcje życiowe roślin
Rośliny, jak wszystkie organizmy żywe, wykonują różne funkcje życiowe. Należą do nich: odżywianie, oddychanie, wydalanie, ruch, rozmnażanie i reagowanie na bodźce. Te funkcje są niezbędne do przetrwania rośliny. Dzięki nim może ona rosnąć, rozwijać się i rozmnażać.
Odżywianie
Rośliny odżywiają się poprzez fotosyntezę. To proces, w którym wykorzystują energię słoneczną do produkcji cukrów z wody i dwutlenku węgla. Cukry te stanowią pokarm dla rośliny. Fotosynteza zachodzi w chloroplastach, które znajdują się w komórkach liści. Produktem ubocznym fotosyntezy jest tlen.
Oddychanie
Rośliny, podobnie jak zwierzęta, oddychają. Pobierają tlen i wydalają dwutlenek węgla. Oddychanie zachodzi w każdej komórce rośliny. Dostarcza energii potrzebnej do wykonywania innych funkcji życiowych. Oddychanie odbywa się zarówno w dzień, jak i w nocy.
Wydalanie
Rośliny wydalają produkty przemiany materii. Robią to przez liście (np. przez szparki), korzenie i korę. Niektóre substancje są magazynowane w specjalnych komórkach lub tkankach. Rośliny usuwają nadmiar wody w procesie transpiracji.
Ruch
Rośliny również się poruszają, choć nie w taki sposób jak zwierzęta. Ich ruchy są powolne i często niezauważalne. Przykładem jest zwracanie się liści w stronę światła (fototropizm). Innym przykładem jest otwieranie i zamykanie kwiatów.
Rozmnażanie
Rośliny mogą rozmnażać się na dwa sposoby: płciowo i bezpłciowo. Rozmnażanie płciowe wymaga połączenia komórki jajowej i plemnika. Powstaje wtedy nowe pokolenie, które ma cechy obojga rodziców. Rozmnażanie bezpłciowe zachodzi bez udziału komórek płciowych. Nowa roślina jest identyczna z rośliną macierzystą. Przykładem jest rozmnażanie przez kłącza, rozłogi lub bulwy.
Reagowanie na bodźce
Rośliny reagują na bodźce ze środowiska. Przykładem jest wzrost korzeni w kierunku wody. Innym przykładem jest zamykanie liści przez mimozę wstydliwą, gdy zostanie dotknięta. Reakcje te pozwalają roślinie przetrwać i dostosować się do warunków otoczenia.
Znaczenie roślin
Rośliny są niezwykle ważne dla życia na Ziemi. Produkują tlen, którym oddychamy. Stanowią pożywienie dla ludzi i zwierząt. Dostarczają surowców, takich jak drewno, bawełna czy len. Rośliny regulują klimat i chronią glebę przed erozją. Są również piękne i upiększają nasze otoczenie.
Pamiętajcie, żeby powtórzyć słownictwo związane z budową komórki roślinnej, tkankami roślinnymi (okrywająca, miękiszowa, przewodząca, wzmacniająca) i cyklem życia roślin. Zwróćcie uwagę na przykłady różnych roślin i ich adaptacji do środowiska. Powodzenia na sprawdzianie!
