Hej! Przygotowujesz się do testu ze Społeczności Lokalnej i Regionalnej? Super! Pomożemy Ci.
Definicje i Pojęcia Kluczowe
Społeczność lokalna to grupa ludzi. Mieszkają blisko siebie. Mają wspólne interesy.
Region to obszar geograficzny. Ma cechy, które go wyróżniają. Mogą to być cechy kulturowe lub ekonomiczne.
Samorząd terytorialny to forma władzy. Działa na poziomie lokalnym i regionalnym. Wybierają go mieszkańcy.
Partycypacja społeczna to udział mieszkańców. Uczestniczą w życiu społeczności. Wyrażają swoje opinie.
Organizacja pozarządowa (NGO) to organizacja. Nie działa dla zysku. Realizuje cele społeczne.
Struktury Samorządowe w Polsce
Polska ma trójstopniowy podział. To gmina, powiat i województwo.
Gmina
Gmina to najmniejsza jednostka. Zajmuje się sprawami mieszkańców. Np. szkoły, drogi, odpady.
Na czele gminy stoi wójt (na wsi). W mieście – burmistrz lub prezydent miasta.
Rada gminy podejmuje uchwały. Kontroluje pracę wójta/burmistrza/prezydenta.
Powiat
Powiat skupia kilka gmin. Zajmuje się sprawami ponadgminnymi. Np. szpitale, szkoły średnie.
Na czele powiatu stoi starosta. Wybierany jest przez radę powiatu.
Rada powiatu podejmuje uchwały. Kontroluje pracę zarządu powiatu.
Województwo
Województwo to największa jednostka. Zajmuje się strategią rozwoju regionu. Np. fundusze europejskie, drogi krajowe.
Na czele województwa stoi marszałek województwa. Wybierany jest przez sejmik województwa.
Sejmik województwa podejmuje uchwały. Kontroluje pracę zarządu województwa.
Wojewoda reprezentuje rząd centralny. Nadzoruje działalność samorządów.
Zadania Samorządu Terytorialnego
Samorządy mają wiele zadań. Dotyczą różnych sfer życia.
Zadania własne to te, które samorząd musi realizować. Np. edukacja, pomoc społeczna.
Zadania zlecone to te, które samorząd realizuje na zlecenie rządu. Np. organizacja wyborów.
Gospodarka przestrzenna to planowanie przestrzeni. Samorząd decyduje o zagospodarowaniu terenu.
Ochrona środowiska to dbanie o środowisko naturalne. Np. gospodarka odpadami, ochrona powietrza.
Kultura i sport to promocja kultury i sportu. Np. organizacja imprez kulturalnych, wspieranie klubów sportowych.
Finanse Samorządowe
Samorządy mają własne źródła dochodów. Finansują z nich swoje zadania.
Podatki i opłaty lokalne to główne źródło dochodów. Np. podatek od nieruchomości, opłata targowa.
Subwencje ogólne to środki z budżetu państwa. Przeznaczone na realizację zadań własnych.
Dotacje celowe to środki na konkretne zadania. Np. dotacja na budowę drogi.
Fundusze europejskie to środki z Unii Europejskiej. Przeznaczone na rozwój regionu.
Współpraca Między Samorządami
Samorządy współpracują ze sobą. Realizują wspólnie różne projekty.
Stowarzyszenia i związki gmin to formy współpracy. Ułatwiają realizację wspólnych celów.
Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) to współpraca. Między sektorem publicznym i prywatnym.
Współpraca międzynarodowa to współpraca. Z samorządami z innych krajów.
Rola Społeczeństwa Obywatelskiego
Społeczeństwo obywatelskie odgrywa ważną rolę. Kontroluje działalność samorządu. Angażuje się w życie społeczności.
Konsultacje społeczne to forma dialogu. Między samorządem a mieszkańcami.
Budżet partycypacyjny to forma współdecydowania. Mieszkańcy decydują, na co wydać część budżetu.
Inicjatywa lokalna to możliwość zgłaszania pomysłów. Przez mieszkańców i organizacje pozarządowe.
Organizacje pozarządowe (NGO) realizują ważne cele. Wspierają rozwój społeczności. Działają w różnych obszarach.
Podsumowanie
Pamiętaj! Społeczność lokalna to grupa ludzi. Region to obszar. Samorząd to władza lokalna.
Gmina, powiat, województwo. To trzy szczeble samorządu w Polsce. Każdy ma swoje zadania i kompetencje.
Ważna jest partycypacja społeczna. I rola organizacji pozarządowych.
Powodzenia na teście! Wierz w siebie. Dasz radę!
