Witaj! Zaraz czeka Cię test z Społeczności Lokalnej i Regionalnej od Nowej Ery? Nie martw się, pomogę Ci się przygotować. Pamiętaj, dasz radę!
I. Samorząd Terytorialny w Polsce
Samorząd terytorialny to podstawa. To system, w którym mieszkańcy decydują o sprawach swojej okolicy. To my, jako obywatele, mamy wpływ na to, co się dzieje wokół nas.
Podział Samorządu
Polska ma trójstopniowy podział: gminy, powiaty, województwa. Każdy poziom ma swoje zadania.
Gmina to najbliżej ludzi. Dba o przedszkola, drogi, i kulturę. To fundament samorządu.
Powiat koordynuje działania gmin. Zajmuje się szpitalami, szkołami ponadgimnazjalnymi, i transportem publicznym.
Województwo planuje rozwój regionu. Zarządza funduszami europejskimi, dba o drogi wojewódzkie i kulturę na większą skalę.
Zadania Samorządu
Zadania własne to obowiązki, które samorząd musi realizować. Na przykład budowa dróg czy edukacja.
Zadania zlecone to obowiązki przekazane samorządom przez rząd. Na przykład organizacja wyborów.
II. Gmina – Podstawowa Jednostka Samorządu
Gmina to najważniejsza jednostka. Tutaj zaczyna się demokracja lokalna.
Organy Gminy
Rada Gminy to organ uchwałodawczy. Radni są wybierani przez mieszkańców. Podejmują decyzje o budżecie, planach zagospodarowania przestrzennego.
Wójt/Burmistrz/Prezydent Miasta to organ wykonawczy. Wykonuje uchwały Rady Gminy. Zarządza gminą na co dzień.
Budżet Gminy
Budżet gminy to plan finansowy. Pokazuje, skąd gmina ma pieniądze i na co je wyda. Jest uchwalany przez Radę Gminy.
Źródła dochodów gminy: podatki lokalne (np. od nieruchomości), dotacje z budżetu państwa, udziały w podatkach PIT i CIT.
III. Powiat – Współpraca Gmin
Powiat to jednostka, która łączy gminy. Współpracują, żeby realizować większe projekty.
Organy Powiatu
Rada Powiatu to organ uchwałodawczy. Wybierana przez mieszkańców. Podejmuje decyzje o budżecie powiatu i jego strategii rozwoju.
Zarząd Powiatu to organ wykonawczy. Realizuje uchwały Rady Powiatu. Zarządza powiatem na co dzień.
Zadania Powiatu
Zadania powiatu to między innymi: prowadzenie szkół ponadgimnazjalnych, szpitali powiatowych, organizacja transportu publicznego, ochrona środowiska.
IV. Województwo – Rozwój Regionu
Województwo planuje rozwój całego regionu. Ma wpływ na gospodarkę, edukację i kulturę.
Organy Województwa
Sejmik Województwa to organ uchwałodawczy. Wybierany przez mieszkańców. Podejmuje decyzje o budżecie województwa i jego strategii rozwoju.
Zarząd Województwa to organ wykonawczy. Realizuje uchwały Sejmiku Województwa. Zarządza województwem na co dzień. Marszałek województwa stoi na czele zarządu.
Zadania Województwa
Zadania województwa to: planowanie przestrzenne, zarządzanie funduszami europejskimi, rozwój infrastruktury drogowej, promocja regionu.
V. Partycypacja Obywatelska
Partycypacja obywatelska to udział mieszkańców w życiu publicznym. To my, jako obywatele, mamy wpływ na decyzje.
Formy Partycypacji
Wybory to podstawa. Wybieramy radnych, wójtów, burmistrzów, prezydentów miast, posłów i senatorów.
Konsultacje społeczne to sposób na wyrażenie opinii. Samorząd pyta mieszkańców o zdanie w ważnych sprawach.
Inicjatywa lokalna to możliwość zgłoszenia własnego projektu. Mieszkańcy mogą proponować zmiany w swojej okolicy.
Budżet obywatelski to część budżetu gminy, o której decydują mieszkańcy. Można zgłaszać projekty i głosować na te, które mają być zrealizowane.
VI. Fundusze Europejskie
Fundusze europejskie to pieniądze z Unii Europejskiej. Polska otrzymuje je na rozwój gospodarczy i społeczny.
Wykorzystanie Funduszy
Samorządy wykorzystują fundusze europejskie na różne projekty. Na przykład na budowę dróg, szkół, oczyszczalni ścieków, czy rozwój turystyki.
Fundusze europejskie to szansa na rozwój regionu. Dzięki nim możemy poprawić jakość życia.
VII. Wyzwania Samorządu Terytorialnego
Samorząd terytorialny ma przed sobą wiele wyzwań.
Zapewnienie środków finansowych to podstawa. Samorządy muszą mieć pieniądze na realizację swoich zadań.
Współpraca z mieszkańcami jest bardzo ważna. Samorząd musi słuchać głosu obywateli.
Rozwój gospodarczy to klucz do sukcesu. Samorząd musi tworzyć warunki dla rozwoju przedsiębiorczości.
VIII. Kluczowe Pojęcia – Powtórka
- Samorząd Terytorialny: System, w którym mieszkańcy decydują o sprawach swojej okolicy.
- Gmina: Podstawowa jednostka samorządu.
- Powiat: Jednostka, która koordynuje działania gmin.
- Województwo: Jednostka, która planuje rozwój regionu.
- Partycypacja Obywatelska: Udział mieszkańców w życiu publicznym.
- Fundusze Europejskie: Pieniądze z Unii Europejskiej na rozwój.
Podsumowanie
Gratulacje! Przeszliśmy przez najważniejsze zagadnienia. Pamiętaj o podziale samorządu, organach, zadaniach i formach partycypacji obywatelskiej. Powodzenia na teście!
