Witajcie czwartoklasiści! Przygotowujemy się do sprawdzianu z rzeczownika. Nie martwcie się, damy radę! Pokażę Wam, jak się uczyć, żeby wszystko było jasne i proste.
Co to jest rzeczownik?
Rzeczownik to część mowy. Odpowiada na pytania: kto? co?
Przykłady: mama, pies, dom, szkoła, książka.
Rzeczowniki oznaczają:
- Osoby: uczeń, nauczyciel, lekarz
- Zwierzęta: kot, ptak, ryba
- Rzeczy: stół, krzesło, telefon
- Miejsca: park, miasto, wieś
- Zjawiska: deszcz, wiatr, śnieg
- Cechy: radość, smutek, miłość
Pamiętajcie o tych kategoriach! Pomogą Wam w rozpoznawaniu rzeczowników.
Rodzaje rzeczowników
W języku polskim rzeczowniki mają rodzaj. To ważna cecha!
Mamy trzy rodzaje główne:
- Rodzaj męski (m.): ten chłopak, ten pies, ten dom
- Rodzaj żeński (ż.): ta dziewczyna, ta kotka, ta szkoła
- Rodzaj nijaki (n.): to dziecko, to zwierzę, to okno
Rozpoznawanie rodzaju jest bardzo ważne. Często pomoże Wam słowo "ten", "ta" lub "to".
Liczba rzeczowników
Rzeczowniki mają również liczbę. Dzielimy je na:
- Liczbę pojedynczą (l.poj.): jeden pies, jedna książka, jedno dziecko
- Liczbę mnogą (l.mn.): dwa psy, wiele książek, troje dzieci
Niektóre rzeczowniki mają tylko liczbę pojedynczą. Na przykład: miłość, wiedza.
Inne mają tylko liczbę mnogą. Na przykład: spodnie, skrzypce.
Odmiana rzeczowników przez przypadki
Rzeczowniki odmieniają się przez przypadki. Jest ich siedem.
Siedem przypadków:
- Mianownik (M.): kto? co? (np. pies)
- Dopełniacz (D.): kogo? czego? (np. psa)
- Celownik (C.): komu? czemu? (np. psu)
- Biernik (B.): kogo? co? (np. psa)
- Narzędnik (N.): kim? czym? (np. psem)
- Miejscownik (Ms.): o kim? o czym? (np. o psie)
- Wołacz (W.): o! (np. psie!)
Uczcie się pytań do każdego przypadku. Pomoże Wam to w odmianie rzeczowników.
Odmiana przez przypadki nazywa się deklinacją.
Rzeczowniki własne i pospolite
Mamy dwa rodzaje rzeczowników pod względem znaczenia:
- Rzeczowniki własne: oznaczają konkretne osoby, miejsca, zwierzęta (np. Kasia, Warszawa, Azor). Pisane są wielką literą.
- Rzeczowniki pospolite: oznaczają ogólne nazwy (np. dziewczynka, miasto, pies).
Pamiętajcie o pisowni! Rzeczowniki własne zawsze piszemy wielką literą.
Przykłady ćwiczeń
Spróbujmy razem:
Ćwiczenie 1: Podkreśl rzeczowniki w zdaniu:
"Mama czyta książkę w pokoju."
Odpowiedź: Mama, książkę, pokoju.
Ćwiczenie 2: Określ rodzaj i liczbę rzeczownika:
"Drzewo"
Odpowiedź: Rodzaj nijaki, liczba pojedyncza.
Ćwiczenie 3: Odmień przez przypadki rzeczownik "kot" w liczbie pojedynczej.
Odpowiedź:
- Mianownik: kot
- Dopełniacz: kota
- Celownik: kotu
- Biernik: kota
- Narzędnik: kotem
- Miejscownik: o kocie
- Wołacz: kocie!
Słówka kluczowe
- Rzeczownik
- Rodzaj (męski, żeński, nijaki)
- Liczba (pojedyncza, mnoga)
- Przypadek (mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, narzędnik, miejscownik, wołacz)
- Rzeczownik własny
- Rzeczownik pospolity
Podsumowanie
Gratulacje! Przeszliśmy przez najważniejsze zagadnienia dotyczące rzeczownika. Pamiętajcie o definicji, rodzajach, liczbach, przypadkach i typach rzeczowników. Ćwiczcie regularnie, a sprawdzian nie będzie straszny!
Powodzenia na sprawdzianie! Wierzę w Was!
