Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR), powstały w 1922 roku, był państwem o ustroju komunistycznym. Jego uznanie przez inne kraje było procesem skomplikowanym i stopniowym. Różne państwa podejmowały decyzje o uznaniu ZSRR w różnym czasie, kierując się własnymi interesami politycznymi i gospodarczymi.
Uznanie państwa w prawie międzynarodowym to akt formalny. Oznacza, że dany kraj akceptuje istnienie i legalność nowego państwa. Uznanie umożliwia nawiązanie stosunków dyplomatycznych i handlowych. Bez uznania, interakcje między państwami są bardzo ograniczone lub niemożliwe.
Początki Uznawania ZSRR
Pierwszym państwem, które uznało ZSRR, była Estonia w lutym 1920 roku. Było to podyktowane pragmatycznymi względami. Estonia, podobnie jak inne kraje bałtyckie, dążyła do ustabilizowania swojej sytuacji po I wojnie światowej i odzyskaniu niepodległości. Uznanie ZSRR umożliwiło podpisanie traktatu pokojowego i ustalenie granic.
Następnie Łotwa i Litwa również uznały ZSRR w 1920 roku. Podobnie jak Estonia, kraje te kierowały się potrzebą uregulowania stosunków z Rosją Radziecką. Traktaty pokojowe zapewniały im pokój i bezpieczeństwo w regionie.
Polska początkowo prowadziła wojnę z Rosją Radziecką. Po wojnie polsko-bolszewickiej, Polska podpisała traktat ryski w 1921 roku. Traktat ten formalnie zakończył wojnę i ustalił granice między Polską a Rosją Radziecką i Ukrainą Radziecką. Traktat ryski nie był formalnym uznaniem ZSRR, ale był krokiem w kierunku normalizacji stosunków.
Uznanie przez Wielkie Mocarstwa
Uznanie ZSRR przez zachodnie mocarstwa było bardziej złożone. Kraje te obawiały się ideologii komunistycznej. Obawiały się także o wpływ ZSRR na ruchy robotnicze w ich krajach.
Wielka Brytania uznała ZSRR w 1924 roku. Decyzja ta była podyktowana głównie względami gospodarczymi. Wielka Brytania liczyła na ożywienie handlu z Rosją Radziecką. Uznanie to otworzyło drogę do negocjacji handlowych.
Francja również uznała ZSRR w 1924 roku. Podobnie jak Wielka Brytania, Francja kierowała się względami ekonomicznymi i politycznymi. Francja liczyła na poprawę relacji w Europie. Uznanie to stabilizowało sytuację międzynarodową po I wojnie światowej.
Włochy pod rządami Benito Mussoliniego uznały ZSRR także w 1924 roku. Było to zaskakujące, biorąc pod uwagę antykomunistyczną ideologię faszyzmu. Uznanie to było motywowane pragmatycznymi względami politycznymi.
Uznanie przez Stany Zjednoczone
Stany Zjednoczone były jednym z ostatnich dużych mocarstw, które uznały ZSRR. Uznanie nastąpiło dopiero w 1933 roku, za prezydentury Franklina Delano Roosevelta. Decyzja ta była podyktowana głównie względami ekonomicznymi związanymi z Wielkim Kryzysem. Roosevelt liczył na ożywienie handlu i poprawę sytuacji gospodarczej w USA.
Ponadto, w latach 30. XX wieku, narastało zagrożenie ze strony nazistowskich Niemiec i Japonii. Uznanie ZSRR było postrzegane jako sposób na wzmocnienie pozycji państw alianckich w obliczu rosnących zagrożeń.
Konsekwencje Uznania ZSRR
Uznanie ZSRR przez większość państw świata miało ogromne znaczenie. Umożliwiło to ZSRR pełny udział w życiu międzynarodowym. ZSRR stał się ważnym graczem w polityce światowej.
Uznanie umożliwiło ZSRR nawiązanie stosunków dyplomatycznych z innymi krajami. Powstawały ambasady i konsulaty. Ułatwiło to komunikację i współpracę między państwami.
Uznanie umożliwiło ZSRR rozwój handlu zagranicznego. ZSRR mógł eksportować surowce naturalne i importować maszyny i technologie. Handel zagraniczny przyczynił się do rozwoju gospodarczego ZSRR.
Uznanie ZSRR było ważnym krokiem w jego legitymizacji na arenie międzynarodowej. Zapewniło mu miejsce wśród innych państw. Uznanie to miało istotny wpływ na kształtowanie się porządku światowego w XX wieku.
Pomimo uznania, stosunki między ZSRR a innymi krajami często były napięte. Ideologiczne różnice i rywalizacja polityczna prowadziły do konfliktów i zimnej wojny. Jednak uznanie umożliwiło utrzymanie pewnego poziomu dialogu i współpracy, co było istotne dla uniknięcia otwartego konfliktu.
