Hej! Zastanawialiście się kiedyś, dlaczego mamy dzień i noc, albo dlaczego zmieniają się pory roku? Odpowiedź kryje się w ruchach naszej planety, Ziemi. Mówimy tutaj o dwóch głównych ruchach: ruchu obrotowym i ruchu obiegowym.
Ruch Obrotowy Ziemi
Zacznijmy od ruchu obrotowego. Wyobraźcie sobie Ziemię jak wielką piłkę, która obraca się wokół własnej osi. Ta oś jest niewidzialną linią, która przechodzi przez biegun północny i biegun południowy. Ten ruch obrotowy jest przyczyną powstawania dnia i nocy. Ziemia obraca się w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, patrząc z góry na biegun północny.
Ile czasu zajmuje Ziemi jeden pełny obrót? Dokładnie 24 godziny, czyli jeden dzień. To znaczy, że jedna strona Ziemi jest oświetlona przez Słońce (dzień), a druga strona jest w cieniu (noc). W miarę jak Ziemia się obraca, różne miejsca na naszej planecie kolejno doświadczają dnia i nocy.
Pomyślcie o karuzeli. Jeśli stoicie na karuzeli i patrzycie na jakiś punkt na zewnątrz, to ten punkt najpierw się do Was zbliża, a potem oddala. Podobnie jest z nami na Ziemi i ze Słońcem. Kiedy dany punkt na Ziemi "zbliża się" do Słońca, mamy wschód słońca. Kiedy się "oddala", mamy zachód słońca.
Skutki Ruchu Obrotowego
Ruch obrotowy Ziemi ma kilka ważnych skutków. Oprócz dnia i nocy, wpływa również na kształt Ziemi. Ziemia nie jest idealną kulą. Obracając się, Ziemia "rozpłaszcza się" na biegunach i "wybrzusza" na równiku. Dzieje się tak z powodu siły odśrodkowej, która jest najsilniejsza na równiku.
Kolejnym skutkiem jest efekt Coriolisa. To siła pozorna, która wpływa na ruch ciał na Ziemi, takich jak wiatry i prądy morskie. Na półkuli północnej wiatry i prądy skręcają w prawo, a na półkuli południowej w lewo. Efekt Coriolisa ma duże znaczenie dla pogody i klimatu na Ziemi.
Na przykład, dzięki efektowi Coriolisa huragany na półkuli północnej kręcą się w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, a na półkuli południowej zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Prądy morskie również ulegają odchyleniu, co wpływa na temperaturę wody i rozkład opadów na świecie.
Ruch Obiegowy Ziemi
Teraz przejdźmy do ruchu obiegowego. Oprócz obracania się wokół własnej osi, Ziemia krąży również wokół Słońca. Ta droga, po której Ziemia krąży wokół Słońca, nazywana jest orbitą. Orbita Ziemi ma kształt elipsy, czyli jest lekko spłaszczona.
Ile czasu zajmuje Ziemi jeden pełny obieg wokół Słońca? Dokładnie 365 dni, 5 godzin, 48 minut i 46 sekund. To jest jeden rok. Ponieważ rok kalendarzowy ma tylko 365 dni, co cztery lata dodajemy jeden dzień (29 lutego) do kalendarza. Ten rok nazywamy rokiem przestępnym.
Wyobraźcie sobie, że idziecie dookoła ogniska. To, co czujecie, zależy od tego, jak blisko ogniska jesteście. Podobnie jest z Ziemią i Słońcem. Kiedy Ziemia jest bliżej Słońca, jest cieplej, a kiedy jest dalej, jest zimniej. Ale to nie jedyny powód, dla którego mamy pory roku.
Pory Roku
Pory roku są spowodowane nachyleniem osi Ziemi względem płaszczyzny orbity. Oś Ziemi jest nachylona pod kątem około 23,5 stopnia. To nachylenie powoduje, że w ciągu roku różne części Ziemi są bardziej lub mniej oświetlone przez Słońce.
Kiedy półkula północna jest nachylona w stronę Słońca, mamy lato na półkuli północnej i zimę na półkuli południowej. Kiedy półkula południowa jest nachylona w stronę Słońca, mamy lato na półkuli południowej i zimę na półkuli północnej. Wiosna i jesień występują, gdy żadna z półkul nie jest szczególnie nachylona w stronę Słońca.
Długość dnia i nocy również zmienia się w ciągu roku z powodu nachylenia osi Ziemi. Latem dni są dłuższe niż noce, a zimą noce są dłuższe niż dni. Na równiku długość dnia i nocy jest zawsze taka sama, czyli 12 godzin.
Skutki Ruchu Obiegowego
Ruch obiegowy Ziemi ma ogromny wpływ na życie na naszej planecie. Pory roku wpływają na rolnictwo, migracje zwierząt, cykle życia roślin i wiele innych aspektów naszego świata. Zmiany temperatury i opadów, które towarzyszą porom roku, mają również wpływ na nasz komfort i sposób życia.
Na przykład, rolnicy muszą planować swoje uprawy w zależności od pory roku. Zwierzęta migrują w poszukiwaniu pożywienia i odpowiednich warunków do rozmnażania. Rośliny przechodzą przez różne fazy wzrostu, kwitnienia i owocowania w zależności od pory roku.
Podsumowując, ruch obrotowy i ruch obiegowy Ziemi to dwa fundamentalne ruchy, które kształtują nasz świat. Ruch obrotowy powoduje dzień i noc, a ruch obiegowy powoduje pory roku. Zrozumienie tych ruchów jest kluczowe do zrozumienia wielu zjawisk zachodzących na Ziemi.
