Powstanie Styczniowe upadło. Rok 1864 przyniósł klęskę. Co stało się potem? To czas represji.
Represje: Co to takiego?
Wyobraź sobie. Masz ogródek. Rosną piękne kwiaty. Nagle ktoś przychodzi. Zaczyna je wyrywać. Niszczy. To są represje. Kary za to, że kwiaty rosły.
Represje po Powstaniu Styczniowym. To kary, które spadły na Polaków. Zastosowane przez Rosję.
Konfiskata majątków
Masz dom. Piękny dom. Nagle ktoś przychodzi. Zabiera go. To konfiskata. Rosjanie zabierali majątki. Ziemie, domy. Należały do Polaków. Pomagali powstańcom? Stracili wszystko.
Wyobraź sobie mapę. Mapa Polski. Duże plamy znikają. To majątki skonfiskowane. Przechodzą w ręce Rosjan. Polacy biednieją. Rosjanie się bogacą.
Kary śmierci i zsyłki na Syberię
Zrobiłeś coś złego. Trafiasz do więzienia. Najgorsza kara? Kara śmierci. Wielu powstańców stracono. Publicznie. To miało zastraszyć. Innych Polaków.
Syberia. Daleko. Zimno. Nieludzkie warunki. Zsyłka na Syberię to koszmar. Wielu powstańców tam trafiło. Oznaczało to śmierć. Powolną śmierć w męczarniach.
Pomyśl o ptaku. W klatce. Wypuszczony. Nie leci do domu. Leci na Syberię. To obraz zesłańca. Bez szans na powrót.
Rusyfikacja
Masz swoje imię. Jan. Mówisz po polsku. Nagle ktoś ci mówi. Od dziś jesteś Iwan. Mówisz tylko po rosyjsku. To rusyfikacja. Narzucanie rosyjskiej kultury.
Szkoły. Uczono po rosyjsku. Historia Polski? Zakazana. Polska literatura? Zakazana. Dzieci uczono lojalności wobec cara. Nie wobec Polski.
Wyobraź sobie. Roślina. Podlewana tylko rosyjską wodą. Zapomina o polskiej ziemi. To rusyfikacja. Zabijanie polskiej tożsamości.
Likwidacja autonomii Królestwa Polskiego
Królestwo Polskie. Miało resztki autonomii. Miało swój rząd. Swoją armię. Po powstaniu? Koniec. Rosja zlikwidowała autonomię.
Pomyśl o zamku. Kiedyś miał własnego króla. Teraz ma tylko zarządcę. Mianowanego przez obcego władcę. Tak straciliśmy autonomię.
Kasata klasztorów i zakonów
Klasztory. Miejsca modlitwy. Miejsca nauki. Centra polskiej kultury. Rosjanie je zamykali. Zakonnicy wyrzuceni na bruk.
Wyobraź sobie. Świeca. Płonie w ciemności. Klasztor to taka świeca. Rosjanie ją zgadzili. Było ciemniej.
Ograniczenia w edukacji
Edukacja to klucz. Otwiera drzwi do przyszłości. Rosjanie ograniczali edukację po polsku. Chcieli, żeby Polacy byli mniej wykształceni. Słabsi.
Pomyśl o ogrodzie. Bez wody. Bez słońca. Rośliny usychają. Tak wyglądała edukacja po polsku. Bez wsparcia. Usychała.
Kontrola administracyjna
Masz miasto. Swoje miasto. Rządzi burmistrz. Wybrany przez ludzi. Nagle przychodzi rosyjski urzędnik. Rządzi on. Nie Polacy.
Kontrola administracyjna. To jakby ktoś patrzył ci na ręce. Cały czas. Nie możesz nic zrobić bez pozwolenia. To było życie pod rosyjskim zaborem.
Pomyśl o marionetce. Poruszana sznurkami. Polacy byli taką marionetką. Rządził car. Z dalekiego Petersburga.
Zmiana struktury społecznej
Powstanie. Zginęło wielu ludzi. Inteligencja. Szlachta. Elita narodu. Osłabiło to polskie społeczeństwo. Rosjanie to wykorzystali.
Wyobraź sobie piramidę. Na szczycie są najmądrzejsi. Po powstaniu szczyt jest zniszczony. Piramida jest słabsza. Łatwiej ją obalić. Tak Rosja osłabiła polskie społeczeństwo.
Skutki represji
Represje miały straszne skutki. Zubożenie społeczeństwa. Osłabienie kultury. Utrata tożsamości narodowej. Ale! Nie złamano ducha Polaków.
Polacy przetrwali. Dzięki wierze. Dzięki rodzinie. Dzięki tajnej edukacji. Dzięki pamięci o powstaniu.
Pomyśl o drzewie. Burza je połamała. Ale korzenie zostały. Drzewo odrośnie. Silniejsze. Tak jak Polska.
Represje. Ciemna karta w historii Polski. Ale też dowód. Dowód na to. Że Polacy potrafią przetrwać. Nawet najgorsze czasy.
