Witajcie, uczniowie klasy 5! Przygotujmy się razem do sprawdzianu z Puls Życia, skupiając się na wirusach, bakteriach, protistach i grzybach. To ważny temat, ale obiecuję, że razem go opanujemy! Dasz radę!
Wirusy
Wirusy są bardzo małe. Są mniejsze niż bakterie.
Wirusy nie są komórkami. Potrzebują komórki gospodarza, żeby się rozmnażać.
Jak działają wirusy?
Wirus atakuje komórkę. Wprowadza swoje DNA lub RNA do komórki.
Komórka gospodarza zaczyna produkować nowe wirusy. Komórka umiera, uwalniając nowe wirusy, które atakują kolejne komórki.
Przykłady chorób wirusowych
Grypa (grypa). Przeziębienie (przeziębienie).
Ospa wietrzna (ospa wietrzna). Odra (odra).
Zapobieganie chorobom wirusowym
Częste mycie rąk. Unikanie kontaktu z chorymi.
Szczepienia są bardzo ważne. Szczepienia chronią przed wieloma chorobami wirusowymi.
Bakterie
Bakterie to organizmy jednokomórkowe. Są wszędzie: w powietrzu, w wodzie, w glebie i w naszym ciele.
Bakterie mają różne kształty: kuliste (ziarenkowce), pałeczkowate (pałeczki), spiralne (spirale).
Budowa bakterii
Ściana komórkowa chroni bakterię.
Błona komórkowa kontroluje, co wchodzi i wychodzi z komórki.
Cytoplazma zawiera materiał genetyczny (DNA).
Rozmnażanie bakterii
Bakterie rozmnażają się przez podział komórki (podział binarny). Jest to bardzo szybki proces.
Rola bakterii
Niektóre bakterie są pożyteczne. Pomagają w trawieniu, produkują witaminy.
Inne bakterie są szkodliwe. Wywołują choroby, np. anginę, zatrucie pokarmowe.
Zapobieganie chorobom bakteryjnym
Mycie rąk. Gotowanie jedzenia. Antybiotyki leczą choroby bakteryjne.
Protisty
Protisty to bardzo różnorodna grupa organizmów. Są jednokomórkowe lub wielokomórkowe.
Protisty żyją w wodzie, w glebie, w organizmach innych zwierząt.
Rodzaje protistów
Pierwotniaki (np. ameba, pantofelek). Posiadają organella ruchu.
Glony (np. okrzemki, zielenice). Przeprowadzają fotosyntezę.
Rola protistów
Glony produkują tlen. Są ważnym źródłem pokarmu dla innych organizmów.
Niektóre pierwotniaki wywołują choroby, np. malarię (przenoszoną przez komary).
Grzyby
Grzyby to organizmy jedno- lub wielokomórkowe. Nie przeprowadzają fotosyntezy.
Grzyby odżywiają się martwą materią organiczną (saprofity) lub żyją w symbiozie z innymi organizmami (symbionty) lub są pasożytami.
Budowa grzybów
Strzępki tworzą ciało grzyba (grzybnię). Część grzyba, którą widzimy, to owocnik.
Grzyby rozmnażają się przez zarodniki.
Rodzaje grzybów
Pleśnie (np. pędzlak, kropidlak).
Drożdże (np. drożdże piekarnicze).
Grzyby kapeluszowe (np. borowik, muchomor).
Rola grzybów
Grzyby rozkładają martwą materię organiczną. Uczestniczą w obiegu materii w przyrodzie.
Drożdże wykorzystywane są w piekarnictwie i browarnictwie.
Niektóre grzyby są jadalne (np. borowiki). Inne są trujące (np. muchomory).
Niektóre grzyby wywołują choroby, np. grzybice skóry.
Ważne!
Pamiętaj! Nigdy nie zbieraj grzybów, których nie znasz! Możesz się zatruć!
Podsumowanie
Wirusy: Bardzo małe, nie są komórkami, potrzebują gospodarza do rozmnażania. Powodują choroby, zapobiegamy im przez szczepienia i higienę.
Bakterie: Jednokomórkowe, występują wszędzie. Mogą być pożyteczne lub szkodliwe. Zapobiegamy chorobom bakteryjnym przez higienę i antybiotyki.
Protisty: Różnorodna grupa organizmów. Mogą być pierwotniakami (np. ameba) lub glonami. Niektóre wywołują choroby.
Grzyby: Nie przeprowadzają fotosyntezy. Odżywiają się martwą materią lub żyją w symbiozie. Rozmnażają się przez zarodniki. Mogą być jadalne, trujące lub wywoływać choroby.
Powodzenia na sprawdzianie! Jesteś świetny i dasz radę! Skup się, przeczytaj pytania uważnie i pamiętaj o tym, co się nauczyłeś. Trzymam kciuki!
