Hej! Witaj w świecie Puls Życia, podręcznika do biologii dla klasy 2 gimnazjum. Chodź, spróbujemy rozgryźć sprawdziany! To łatwiejsze niż myślisz.
Oddychanie Komórkowe: Fabryka Energii w Twoim Ciele
Wyobraź sobie małą elektrownię. To właśnie jest oddychanie komórkowe. Dzieje się w każdej komórce Twojego ciała!
Potrzebujemy paliwa. Tym paliwem jest glukoza. To cukier, który dostajesz z jedzenia.
Glukoza spotyka się z tlenem. Tlen wdychasz z powietrza.
W elektrowni – komórce – zachodzi reakcja. Powstaje energia! Ta energia pozwala Ci biegać, myśleć i oddychać.
Powstaje też dwutlenek węgla. Wydychasz go.
Działa to tak: Glukoza + Tlen -> Energia + Dwutlenek Węgla + Woda.
Pomyśl o ognisku. Drzewo (glukoza) łączy się z tlenem. Powstaje ciepło (energia) i dym (dwutlenek węgla).
Sprawdziany? Żaden Problem!
Sprawdziany często pytają o wzór oddychania komórkowego. Pamiętaj: glukoza plus tlen daje energię, dwutlenek węgla i wodę!
Mogą też pytać, gdzie to się dzieje. Odpowiedź: w mitochondriach. To takie mini-elektrownie w komórkach.
Fotosynteza: Jak Rośliny Wytwarzają Jedzenie
Rośliny są jak mali kucharze. Same wytwarzają swoje jedzenie! Ten proces to fotosynteza.
Rośliny potrzebują światła. To słońce! Pobierają też dwutlenek węgla z powietrza. Piją wodę z ziemi.
W liściach, w specjalnych komórkach, zachodzi magia. Powstaje glukoza – ich jedzenie!
Przy okazji produkują tlen. Dziękujemy roślinom za to!
Działa to tak: Dwutlenek Węgla + Woda + Światło -> Glukoza + Tlen.
Wyobraź sobie pieczenie ciasta. Potrzebujesz mąki, wody i ciepła piekarnika. Powstaje pyszne ciasto!
Sprawdziany? Pikuś!
Sprawdziany lubią pytać o to, czego roślina potrzebuje do fotosyntezy. Pamiętaj: światło, dwutlenek węgla i woda!
Mogą też pytać, co powstaje. Odpowiedź: glukoza i tlen!
Gdzie zachodzi fotosynteza? W chloroplastach. To zielone fabryki w komórkach roślin.
Krążenie: Transport w Twoim Ciele
Masz w sobie system rur. To układ krwionośny. Krew płynie przez te rury, dostarczając wszystko, czego potrzebujesz.
Serce to pompa. Popycha krew do przodu.
Krew zabiera tlen z płuc. Dostarcza go do wszystkich komórek.
Zabiera też składniki odżywcze z jelit. Dostarcza je do komórek.
Zabiera dwutlenek węgla z komórek. Oddaje go do płuc.
Krew to jak kurier. Rozwozi paczki po całym mieście (Twoim ciele)!
Sprawdziany? Dasz Radę!
Sprawdziany pytają o rolę serca. Odpowiedź: pompuje krew!
Pytają o to, co krew transportuje. Odpowiedź: tlen, składniki odżywcze, dwutlenek węgla.
Pamiętaj o naczyniach krwionośnych: tętnice (od serca), żyły (do serca), naczynia włosowate (tam wymiana!).
Układ Nerwowy: Centrala Dowodzenia
Masz w sobie komputer. To układ nerwowy. Kontroluje wszystko, co robisz!
Mózg to centrum dowodzenia. Odbiera informacje i wydaje rozkazy.
Nerwy to kable. Przenoszą informacje z mózgu do ciała i z ciała do mózgu.
Receptory to czujniki. Odbierają bodźce (np. ciepło, dotyk).
Działa to tak: Receptor -> Nerw -> Mózg -> Nerw -> Mięsień (lub gruczoł).
Pomyśl o alarmie w domu. Czujnik wykrywa ruch. Wysyła sygnał do centrali. Centrala włącza syrenę.
Sprawdziany? Spokojnie!
Sprawdziany pytają o rolę mózgu. Odpowiedź: kontroluje ciało!
Pytają o to, co robią nerwy. Odpowiedź: przenoszą informacje!
Pamiętaj o podziale układu nerwowego: ośrodkowy (mózg i rdzeń kręgowy) i obwodowy (nerwy).
Genetyka: Dziedzictwo po Rodzicach
Jesteś jak mieszanka swoich rodziców. To dzięki genetyce.
Geny to instrukcje. Mówią, jak masz wyglądać i funkcjonować.
Geny znajdują się w chromosomach. Chromosomy znajdują się w jądrze komórki.
Masz geny po mamie i po tacie. Dzięki temu jesteś wyjątkowy!
Niektóre cechy są dziedziczne (np. kolor oczu). Inne zależą od środowiska (np. umiejętność gry na gitarze).
Wyobraź sobie przepis na ciasto. Mama daje przepis na ciasto drożdżowe, a tata na kruche. Ty pieczesz ciasto, które jest trochę drożdżowe, a trochę kruche!
Sprawdziany? Bez Stresu!
Sprawdziany pytają o to, czym są geny. Odpowiedź: instrukcje!
Pytają o to, gdzie znajdują się geny. Odpowiedź: w chromosomach!
Pamiętaj o różnicy między cechami dziedzicznymi a nabywanymi.
Pamiętaj! Czytaj uważnie pytania na sprawdzianach. Zrozumienie polecenia to połowa sukcesu. Powodzenia!
