Witajcie czwartoklasiści! Przygotujmy się razem do sprawdzianu z działu drugiego z przyrody. Obejmuje on bardzo ciekawe zagadnienia, które pozwalają lepiej zrozumieć świat wokół nas. Skupimy się na tym, czym są rośliny i zwierzęta, jak są zbudowane i jak żyją.
Świat Roślin
Rośliny to organizmy, które potrafią same wytwarzać pokarm. To bardzo ważna cecha, ponieważ dzięki temu mogą istnieć i dostarczać pożywienie innym organizmom. Proces ten nazywa się fotosyntezą. Podczas fotosyntezy rośliny wykorzystują światło słoneczne, wodę i dwutlenek węgla, aby wytworzyć cukry (pokarm) i tlen. Tlen jest nam niezbędny do oddychania!
Zbudujmy sobie w głowie obraz typowej rośliny. Zazwyczaj składa się ona z korzeni, łodygi, liści, kwiatów i owoców (nie zawsze). Korzenie służą do pobierania wody i soli mineralnych z gleby. Przytrzymują także roślinę w ziemi. Łodyga łączy korzenie z liśćmi i kwiatami, transportując wodę i substancje odżywcze.
Liście są miejscem, gdzie zachodzi fotosynteza. Mają zielony kolor dzięki obecności chlorofilu, który pochłania światło słoneczne. Kwiaty to narządy służące do rozmnażania się roślin. Z kwiatów powstają owoce, w których znajdują się nasiona. Owoce chronią nasiona i pomagają w ich rozsiewaniu.
Przykłady roślin
Przyjrzyjmy się kilku przykładom. Mamy drzewa, takie jak dąb, sosna czy brzoza. Są duże i mają zdrewniałą łodygę, zwaną pniem. Mamy też krzewy, na przykład agrest, porzeczka czy malina. Są mniejsze od drzew i mają kilka pędów wyrastających z ziemi. Nie zapominajmy o roślinach zielnych, takich jak trawa, tulipan czy mak. Mają miękką, niezdrewniałą łodygę.
Świat Zwierząt
Zwierzęta, w przeciwieństwie do roślin, nie potrafią same wytwarzać pokarmu. Muszą go zdobywać, zjadając inne organizmy. Zwierzęta dzielimy na różne grupy, na przykład na ssaki, ptaki, ryby, gady, płazy i owady. Każda z tych grup ma swoje charakterystyczne cechy.
Ssaki karmią swoje młode mlekiem. Mają sierść lub włosy. Przykładami ssaków są psy, koty, konie, a także ludzie. Ptaki mają pióra, skrzydła i dziób. Składają jaja. Przykładami ptaków są wróble, gołębie, orły. Ryby żyją w wodzie i oddychają skrzelami. Mają płetwy, które pomagają im pływać. Przykładami ryb są karpie, szczupaki, śledzie.
Gady mają suchą, pokrytą łuskami skórę. Składają jaja na lądzie. Przykładami gadów są węże, jaszczurki, żółwie. Płazy spędzają część życia w wodzie, a część na lądzie. Mają wilgotną skórę. Przykładami płazów są żaby, ropuchy, salamandry. Owady mają sześć nóg i ciało podzielone na trzy części: głowę, tułów i odwłok. Często mają skrzydła. Przykładami owadów są mrówki, pszczoły, motyle.
Co jedzą zwierzęta?
Zwierzęta dzielimy też ze względu na to, co jedzą. Mamy roślinożerców, którzy jedzą rośliny. Przykładem jest krowa, królik czy sarna. Mamy mięsożerców, którzy jedzą inne zwierzęta. Przykładem jest lew, wilk czy orzeł. I wreszcie, mamy wszystkożerców, którzy jedzą zarówno rośliny, jak i zwierzęta. Przykładem jest niedźwiedź, świnia czy człowiek.
Relacje między roślinami i zwierzętami
Rośliny i zwierzęta żyją w różnych relacjach. Rośliny dostarczają zwierzętom pokarmu i schronienia. Zwierzęta zapylają rośliny i rozsiewają ich nasiona. Zapylanie to proces przenoszenia pyłku z pręcików na słupek kwiatu, co umożliwia zapłodnienie i powstanie owocu. Rozsiewanie nasion to proces rozprzestrzeniania nasion roślin, dzięki czemu mogą one rosnąć w nowych miejscach.
Niektóre zwierzęta żywią się roślinami, a inne zwierzętami, które z kolei żywią się roślinami. Tworzy się w ten sposób łańcuch pokarmowy. Na przykład, trawa jest zjadana przez konika polnego, a konik polny jest zjadany przez żabę. Żaba może być zjedzona przez bociana. To przykład prostego łańcucha pokarmowego.
Pamiętajmy, że różnorodność biologiczna jest bardzo ważna. Im więcej różnych gatunków roślin i zwierząt żyje w danym ekosystemie, tym bardziej jest on stabilny i odporny na zmiany. Dlatego powinniśmy dbać o przyrodę i chronić wszystkie organizmy żywe.
Powodzenia na sprawdzianie! Mam nadzieję, że ta powtórka pomogła Ci utrwalić wiedzę. Pamiętaj, że przyroda jest fascynująca i warto ją poznawać!
