Wojna o Niepodległość Stanów Zjednoczonych, zwana także rewolucją amerykańską, to ważny moment w historii. Dlaczego właściwie do niej doszło? Spróbujmy to zrozumieć krok po kroku.
Co to w ogóle jest kolonia?
Zacznijmy od podstaw. Kolonia to terytorium, które należy do innego państwa, często położone daleko od niego. Państwo to, nazywane metropolią, sprawuje władzę nad kolonią i czerpie z niej korzyści, np. surowce.
Wyobraź sobie, że masz ogródek (metropolia). Sadzisz w nim truskawki (kolonia), ale wszystkie owoce musisz oddać sąsiadowi, który ten ogródek wymyślił. To trochę tak działa kolonia.
Trzynaście kolonii
W XVIII wieku na wschodnim wybrzeżu Ameryki Północnej istniało trzynaście kolonii. Należały one do Wielkiej Brytanii. Były to: Massachusetts, New Hampshire, Rhode Island, Connecticut, New York, Pennsylvania, New Jersey, Delaware, Maryland, Virginia, North Carolina, South Carolina i Georgia.
Mieszkańcy tych kolonii, zwani kolonistami, byli w większości potomkami osadników z Europy. Mówili po angielsku i żyli w podobny sposób, jak ludzie w Wielkiej Brytanii, ale jednocześnie czuli się "Amerykanami".
Brytyjska kontrola
Wielka Brytania traktowała kolonie jako źródło bogactw. Narzucała im różne prawa i podatki, które miały na celu wzbogacenie brytyjskiego skarbu.
Pamiętajmy, że to, co dla Wielkiej Brytanii było dobre, niekoniecznie było dobre dla kolonistów. I to właśnie prowadziło do narastającego konfliktu.
Akty Nawigacyjne
Jednym z przykładów były Akty Nawigacyjne. Mówiły one, że towary z kolonii mogły być transportowane tylko na brytyjskich statkach i eksportowane tylko do Wielkiej Brytanii (lub innych brytyjskich kolonii). To ograniczało handel kolonistów i zmuszało ich do kupowania towarów po wyższych cenach od brytyjskich kupców.
Wyobraź sobie, że możesz sprzedawać swoje truskawki tylko jednemu sąsiadowi, który dyktuje cenę. To sprawiedliwe? Dla kolonistów to też nie było.
Podatki, podatki, podatki...
Po wojnie siedmioletniej (1756-1763) między Wielką Brytanią a Francją, Brytyjczycy byli zadłużeni. Postanowili więc obciążyć kolonistów dodatkowymi podatkami.
Wprowadzono m.in. ustawę stemplową (1765), która nakazywała umieszczanie specjalnych, opodatkowanych stempli na dokumentach, gazetach i innych drukach. Koloniści byli oburzeni!
Kolejnym przykładem była ustawa o herbacie (1773), która dawała Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej monopol na sprzedaż herbaty w koloniach.
Wyobraź sobie, że musisz płacić dodatkowy podatek za każdy list, który wysyłasz, albo że możesz kupować herbatę tylko od jednej, bardzo drogiej firmy. To frustrujące, prawda?
"No taxation without representation!"
To hasło, które doskonale oddaje nastroje w koloniach. Oznacza ono: "Żadnych podatków bez reprezentacji!".
Koloniści nie mieli swoich przedstawicieli w brytyjskim parlamencie. Uważali więc, że nie powinni być obciążani podatkami, na których nałożenie nie mieli żadnego wpływu.
To tak, jakby ktoś decydował za Ciebie, ile masz płacić, a Ty nie miałbyś prawa głosu w tej sprawie.
Bostońskie picie herbaty
W odpowiedzi na ustawę o herbacie, w 1773 roku doszło do słynnego bostońskiego picia herbaty. Grupa kolonistów, przebrana za Indian, wtargnęła na brytyjskie statki w porcie w Bostonie i wyrzuciła do morza ładunek herbaty. Był to akt buntu i demonstracja sprzeciwu wobec brytyjskiej polityki.
To był jak demonstracyjny strajk, pokazujący, że koloniści nie zgadzają się na narzucane im warunki.
Kongres Kontynentalny
W odpowiedzi na działania Brytyjczyków, kolonie zaczęły się organizować. Powołano Kongres Kontynentalny, czyli zgromadzenie delegatów z różnych kolonii.
Na pierwszym Kongresie (1774) koloniści zaapelowali do króla Jerzego III o poszanowanie ich praw. Na drugim Kongresie (1775), po pierwszych starciach zbrojnych, podjęto decyzję o utworzeniu Armii Kontynentalnej i mianowano George'a Washingtona jej dowódcą.
Pierwsze starcia
Do pierwszych starć zbrojnych doszło w 1775 roku pod Lexington i Concord. Brytyjczycy próbowali skonfiskować broń i amunicję zgromadzoną przez kolonistów. Wydarzenia te są uważane za początek wojny o niepodległość.
Deklaracja Niepodległości
4 lipca 1776 roku Kongres Kontynentalny przyjął Deklarację Niepodległości. Dokument ten, napisany głównie przez Thomasa Jeffersona, ogłaszał, że kolonie zrywają z Wielką Brytanią i tworzą niezależne państwo: Stany Zjednoczone Ameryki.
Deklaracja głosiła, że wszyscy ludzie są równi i mają niezbywalne prawa, takie jak prawo do życia, wolności i dążenia do szczęścia. Był to rewolucyjny dokument, który zainspirował wiele innych ruchów niepodległościowych na całym świecie.
Podsumowanie przyczyn
Podsumowując, główne przyczyny wybuchu wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych to:
- Brytyjska polityka merkantylistyczna, która ograniczała handel kolonistów.
- Wysokie podatki nakładane na kolonie bez ich zgody ("No taxation without representation!").
- Ograniczenie wolności osobistych i gospodarczych kolonistów.
- Narastający konflikt interesów między Wielką Brytanią a koloniami.
- Idee oświeceniowe, które głosiły prawo do samostanowienia i wolności.
Wszystkie te czynniki doprowadziły do tego, że koloniści poczuli, że nie mają już nic do stracenia i że jedynym sposobem na obronę swoich praw jest walka o niepodległość.
