Przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa, znane również jako przewlekły nieżyt nosa, to stan zapalny wyściełający wnętrze nosa. Charakteryzuje się długotrwałymi objawami, które utrzymują się przez co najmniej 12 tygodni. Objawy te znacząco wpływają na komfort życia.
Przyczyny przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa
Istnieje wiele przyczyn przewlekłego nieżytu nosa. Często trudno jest ustalić jedną, konkretną przyczynę. Zrozumienie potencjalnych czynników wywołujących jest kluczowe dla efektywnego leczenia. Należą do nich alergie, infekcje, podrażnienia i inne czynniki.
Alergie
Alergie są częstą przyczyną przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa. Alergeny takie jak pyłki traw, drzew, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt i pleśnie mogą wywoływać reakcję alergiczną. Ta reakcja prowadzi do stanu zapalnego w nosie.
Organizm, w odpowiedzi na kontakt z alergenem, uwalnia substancje chemiczne. Te substancje, takie jak histamina, powodują obrzęk błony śluzowej nosa, zwiększoną produkcję śluzu i kichanie. Osoby z alergią sezonową doświadczają objawów tylko w określonych porach roku. Osoby z alergią całoroczną cierpią z powodu objawów przez cały rok.
Infekcje
Infekcje wirusowe, takie jak częste przeziębienia, i infekcje bakteryjne mogą prowadzić do przewlekłego stanu zapalnego w nosie. Nawracające infekcje uszkadzają błonę śluzową nosa. Powoduje to jej przewlekłe zapalenie.
Wirusy i bakterie powodują stan zapalny i uszkodzenie tkanek. To z kolei prowadzi do przewlekłego obrzęku, zatkania nosa i kataru. W niektórych przypadkach infekcje grzybicze mogą również powodować przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa, zwłaszcza u osób z osłabionym układem odpornościowym.
Czynniki drażniące
Wdychanie substancji drażniących może prowadzić do przewlekłego stanu zapalnego w nosie. Dym tytoniowy, zanieczyszczenie powietrza, chemikalia, pyły i opary to powszechne czynniki drażniące. Powodują one podrażnienie i stan zapalny błony śluzowej nosa.
Przewlekła ekspozycja na te czynniki drażniące powoduje zmiany w strukturze błony śluzowej nosa. Prowadzi to do zwiększonej produkcji śluzu i zatkania nosa. Osoby pracujące w środowiskach narażonych na chemikalia lub narażone na dym tytoniowy są bardziej narażone na rozwój przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa.
Inne czynniki
Istnieją inne czynniki, które mogą przyczyniać się do rozwoju przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa. Do czynników tych należą: polipy nosa, skrzywienie przegrody nosowej, zmiany hormonalne (np. w ciąży), niektóre leki i zespół Gilberta.
Polipy nosa to łagodne narośla na błonie śluzowej nosa. Mogą one blokować drogi oddechowe i powodować przewlekłe zapalenie. Skrzywienie przegrody nosowej to stan, w którym przegroda nosowa (ściana oddzielająca nozdrza) jest przesunięta na jedną stronę. Powoduje to utrudniony przepływ powietrza i stan zapalny. Zmiany hormonalne mogą wpływać na błonę śluzową nosa, prowadząc do przewlekłego zapalenia.
Objawy przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa
Objawy przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa są różnorodne. Objawy te utrzymują się przez długi czas. Typowe objawy obejmują:
* Zatkanie nosa * Katar (wodnisty, śluzowy lub ropny) * Utrata węchu (anosmia) lub osłabienie węchu (hiposmia) * Ból głowy i ucisk w okolicy twarzy * Chrapanie * Kaszel * Uczucie spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła (tzw. spływanie po nosie) * ZmęczenieIntensywność objawów może się różnić w zależności od osoby i przyczyny zapalenia. Objawy mogą być bardziej nasilone w określonych porach dnia lub w określonych warunkach środowiskowych. Warto zwrócić uwagę na częstotliwość i nasilenie objawów.
Diagnostyka przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa
Diagnoza przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa obejmuje kilka etapów. Lekarz przeprowadza wywiad medyczny, badanie fizykalne i zleca badania dodatkowe. Pozwala to na ustalenie przyczyny dolegliwości.
Podczas wywiadu medycznego lekarz pyta o objawy, historię chorób, alergie, narażenie na czynniki drażniące i stosowane leki. Badanie fizykalne obejmuje oględziny nosa i gardła. Lekarz może również wykonać rynoskopię, czyli obejrzeć wnętrze nosa za pomocą specjalnego narzędzia.
Badania dodatkowe mogą obejmować: testy alergiczne (skórne lub z krwi), badania krwi, wymaz z nosa (w celu identyfikacji bakterii lub grzybów), endoskopię nosa (badanie wnętrza nosa za pomocą cienkiego, giętkiego endoskopu) oraz tomografię komputerową (TK) zatok. Testy alergiczne pomagają zidentyfikować alergeny, które wywołują reakcję alergiczną. Endoskopia nosa pozwala na dokładną ocenę błony śluzowej nosa i wykrycie polipów lub innych nieprawidłowości. TK zatok jest wykonywana, gdy podejrzewa się zapalenie zatok lub inne poważniejsze problemy.
Leczenie przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa
Leczenie przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa zależy od przyczyny i nasilenia objawów. Celem leczenia jest złagodzenie objawów, zmniejszenie stanu zapalnego i leczenie przyczyny podstawowej.
Metody leczenia obejmują: leki przeciwhistaminowe (w przypadku alergii), kortykosteroidy donosowe (w celu zmniejszenia stanu zapalnego), płukanie nosa roztworem soli fizjologicznej (w celu usunięcia śluzu i czynników drażniących), antybiotyki (w przypadku infekcji bakteryjnych), leki obkurczające naczynia krwionośne (do krótkotrwałego stosowania w celu złagodzenia zatkania nosa) i immunoterapię (odczulanie na alergeny). W niektórych przypadkach, gdy leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne, konieczne może być leczenie operacyjne, np. usunięcie polipów nosa lub korekta skrzywienia przegrody nosowej.
Ważne jest również unikanie czynników drażniących, takich jak dym tytoniowy i zanieczyszczenie powietrza. Regularne wietrzenie pomieszczeń i dbanie o odpowiednią wilgotność powietrza w domu mogą również pomóc w złagodzeniu objawów.
