Witajcie młodzi geografowie!
Przygotowujecie się do Sprawdzianu Oblicza Geografii 2? Świetnie! Spróbujemy razem rozszyfrować te zagadnienia, żeby stały się prostsze i bardziej zrozumiałe.
Polska - rzeźba terenu
Wyobraźcie sobie Polskę jak duży, pofałdowany koc. Są miejsca wyższe (góry) i niższe (niziny). To właśnie rzeźba terenu.
Niziny to płaskie obszary, idealne do uprawy roli. Myślcie o nich jak o ogromnych stołach.
Na północy Polski rozciąga się Pobrzeże Bałtyckie. To pas wybrzeża z plażami, wydmami i jeziorami przybrzeżnymi. Wyobraźcie sobie piaszczystą linię brzegową, gdzie fale uderzają o brzeg.
Na południu mamy Wyżyny Polskie. To obszary lekko pofałdowane, z dolinami i wzgórzami. Trochę jak pomarszczony papier.
Najwyższe góry to oczywiście Karpaty, a w nich Tatry z najwyższym szczytem – Rysami. Wyobraźcie sobie ogromne piramidy skalne, pokryte śniegiem zimą.
Sudety to starsze, bardziej zniszczone góry. Są niższe i łagodniejsze niż Tatry. Pomyślcie o nich jak o starszym bracie Tatr, który już trochę się "wytarł".
Pasy rzeźby terenu
Rzeźba Polski układa się w pasy, biegnące mniej więcej równoleżnikowo. To tak, jakby ktoś pociął koc w paski o różnej fakturze.
Od północy: Pobrzeże, Pas Pojezierzy, Pas Nizin Środkowopolskich, Pas Wyżyn, Pas Kotlin Podgórskich, Pas Gór.
Zapamiętajcie to, jak kolorowe wstążki, ułożone jedna obok drugiej!
Klimat Polski
Klimat to pogoda, ale w długim okresie. Mówi nam, jakie są typowe temperatury i opady w danym miejscu.
Polska ma klimat umiarkowany przejściowy. Co to znaczy? Że nie jest ani za zimno, ani za gorąco, a pogoda często się zmienia.
Wyobraźcie sobie, że klimat Polski jest jak huśtawka – raz w jedną, raz w drugą stronę. Zimą może być mroźno, a latem upalnie.
Na klimat Polski wpływa bliskość Morza Bałtyckiego i oddziaływanie mas powietrza znad Oceanu Atlantyckiego.
Morze łagodzi temperatury latem i zimą. Pomyślcie o nim jak o dużym grzejniku lub klimatyzatorze.
Czynniki wpływające na klimat
Położenie geograficzne, ukształtowanie terenu, prądy morskie (Bałtyk ma słabe znaczenie), pokrycie terenu (lasy, pola, miasta). Wszystko to wpływa na nasz klimat.
Wyobraźcie sobie, że to jak składniki w cieście – każdy z nich ma znaczenie dla smaku.
Wody Polski
Polska jest bogata w wody. Mamy rzeki, jeziora, wody podziemne.
Najdłuższą rzeką jest Wisła. Płynie przez całą Polskę, od gór do morza. Wyobraźcie sobie ją jak niebieską wstążkę, przecinającą kraj.
Drugą pod względem długości rzeką jest Odra.
Jeziora to zbiorniki wodne, otoczone lądem. Najwięcej jezior znajduje się na Pojezierzu Mazurskim. To kraina tysiąca jezior!
Pomyślcie o Mazurach jak o szachownicy, gdzie na przemian występują pola i jeziora.
Zasoby wodne
Niestety, zasoby wodne w Polsce są ograniczone. Musimy oszczędzać wodę i dbać o jej czystość.
Wyobraźcie sobie, że woda to skarb. Musimy go chronić!
Lasy w Polsce
Lasy pokrywają około 30% powierzchni Polski. To dużo! Dają nam tlen, drewno i są domem dla zwierząt.
Najwięcej lasów znajduje się w Puszczy Białowieskiej. To ostatni w Europie las pierwotny. Pomyślcie o nim jak o żywym muzeum przyrody.
W Polsce dominują lasy iglaste, ale są też lasy liściaste i mieszane.
Wyobraźcie sobie las jako zieloną katedrę, gdzie drzewa sięgają nieba.
Funkcje lasów
Lasy mają wiele ważnych funkcji: produkują tlen, oczyszczają powietrze, chronią glebę przed erozją, są domem dla zwierząt, dają nam drewno i grzyby.
To jak wszechstronny pracownik, który wykonuje wiele różnych zadań.
Ochrona przyrody
Musimy dbać o przyrodę, żeby przyszłe pokolenia też mogły cieszyć się jej pięknem.
W Polsce mamy parki narodowe i rezerwaty przyrody. To obszary, gdzie przyroda jest szczególnie chroniona.
Wyobraźcie sobie park narodowy jako skarbiec, gdzie przechowujemy najcenniejsze okazy przyrody.
Pamiętajcie, że każdy z nas może przyczynić się do ochrony przyrody. Wystarczy segregować śmieci, oszczędzać wodę i energię.
Powodzenia na sprawdzianie!
