Cześć! Zaraz zajmiemy się transformacją zdań pojedynczych w złożone. To bardzo ważna umiejętność na egzaminie z języka polskiego. Będzie dobrze, poradzimy sobie!
Zaczynamy!
Czym jest zdanie pojedyncze? To zdanie, które ma jedno orzeczenie (czasownik w formie osobowej). Na przykład: "Ola czyta książkę."
A zdanie złożone? Ma więcej niż jedno orzeczenie. Na przykład: "Ola czyta książkę, a Kasia słucha muzyki."
Naszym zadaniem jest zamiana zdania pojedynczego w złożone. Dodajemy nowe orzeczenie i łączymy zdania spójnikiem.
Spójniki - Klucz do Sukcesu
Spójniki to słowa, które łączą zdania. Zapamiętaj kilka ważnych:
- i - dodaje informacje
- oraz - podobnie jak "i"
- a - łączy zdania przeciwstawne
- ale - podobnie jak "a", wzmacnia kontrast
- lecz - synonim "ale"
- więc - wskazuje na wynik, skutek
- dlatego - wyjaśnia przyczynę
- bo - podaje powód
- gdyż - synonim "bo", bardziej formalny
- że - wprowadza zdanie podrzędne
- żeby - wyraża cel
- ponieważ - wyjaśnia przyczynę
- chociaż - wprowadza ustępstwo
- mimo że - podobnie jak "chociaż"
- jeśli - wprowadza warunek
- aż - wskazuje na granicę, czas
Zwróć uwagę na interpunkcję! Przed spójnikami "a", "ale", "lecz", "więc", "dlatego" stawiamy przecinek.
Przykłady - Krok po Kroku
Spójrzmy na przykłady. Przekształcimy zdania pojedyncze w złożone i podkreślimy użyte spójniki.
Zdanie pojedyncze: Uczę się pilnie.
Zdanie złożone: Uczę się pilnie, bo chcę zdać egzamin.
Zdanie pojedyncze: Lubię czytać książki.
Zdanie złożone: Lubię czytać książki, a mój brat woli oglądać filmy.
Zdanie pojedyncze: Pojadę na wakacje.
Zdanie złożone: Pojadę na wakacje, jeśli dostanę dobre oceny.
Zdanie pojedyncze: Zjem obiad.
Zdanie złożone: Zjem obiad, żeby mieć siłę do nauki.
Zdanie pojedyncze: Pada deszcz.
Zdanie złożone: Pada deszcz, więc zostanę w domu.
Zdanie pojedyncze: Jestem zmęczony.
Zdanie złożone: Jestem zmęczony, ale pójdę na spacer.
Zdanie pojedyncze: Uczę się polskiego.
Zdanie złożone: Uczę się polskiego, gdyż chcę studiować w Polsce.
Zdanie pojedyncze: Chcę kupić rower.
Zdanie złożone: Chcę kupić rower, dlatego oszczędzam pieniądze.
Zdanie pojedyncze: Ona jest bardzo miła.
Zdanie złożone: Ona jest bardzo miła i zawsze pomocna.
Zdanie pojedyncze: Mimo deszczu poszliśmy na spacer.
Zdanie złożone: Mimo że padał deszcz, poszliśmy na spacer.
Ćwiczenia - Trenuj z Nami!
Spróbujmy teraz sami! Przekształć poniższe zdania pojedyncze w złożone i podkreśl użyte spójniki.
- Ona śpiewa pięknie.
- Muszę się uczyć.
- Pójdę do kina.
- Lubię lody.
- Jestem szczęśliwy.
Przykładowe odpowiedzi:
- Ona śpiewa pięknie, więc wygra konkurs.
- Muszę się uczyć, bo mam egzamin.
- Pójdę do kina, jeśli skończę pracę.
- Lubię lody, a mój brat woli ciasto.
- Jestem szczęśliwy, ponieważ zdałem egzamin.
Pamiętaj o...
Rodzajach zdań złożonych
Mamy różne rodzaje zdań złożonych.
- Zdanie złożone współrzędnie: zdania składowe są równorzędne, połączone spójnikami współrzędnymi (i, oraz, a, ale, lecz, więc, dlatego).
- Zdanie złożone podrzędnie: jedno zdanie (podrzędne) zależy od drugiego (nadrzędnego), połączone spójnikami podrzędnymi (że, żeby, ponieważ, chociaż, jeśli).
Pytania Pomocnicze
Zadaj sobie pytania, aby wybrać odpowiedni spójnik. Np. "Dlaczego?" (bo, ponieważ), "Jaki jest warunek?" (jeśli), "Jaki jest cel?" (żeby).
Podsumowanie
Pamiętaj:
- Zdanie pojedyncze ma jedno orzeczenie.
- Zdanie złożone ma więcej niż jedno orzeczenie.
- Spójniki łączą zdania.
- Zwracaj uwagę na interpunkcję.
- Ćwicz! Im więcej ćwiczysz, tym lepiej to zrozumiesz.
Dasz radę! Powodzenia na egzaminie!

