Hej Studenci!
Przygotujmy się razem do egzaminu z optyki! Dziś zajmiemy się tematem, który często sprawia trudności: Przejście światła przez płytkę równoległościenną.
Co to jest płytka równoległościenna?
To prosta sprawa! To po prostu przezroczysty materiał (np. szkło), który ma dwie równoległe płaszczyzny.
Wyobraź sobie szybę w oknie. To idealny przykład płytki równoległościennej!
Jak światło przechodzi przez taką płytkę?
Światło wędruje przez płytkę, ulegając dwukrotnemu załamaniu.
Załamanie to zmiana kierunku biegu światła przy przejściu z jednego ośrodka do drugiego.
Pierwsze załamanie:
Światło pada na pierwszą powierzchnię płytki.
Przechodzi z powietrza do szkła (czyli z ośrodka rzadszego do gęstszego).
Promień światła ugina się, zbliżając się do normalnej (prostej prostopadłej do powierzchni w punkcie padania).
Drugie załamanie:
Światło dociera do drugiej powierzchni płytki.
Przechodzi ze szkła do powietrza (czyli z ośrodka gęstszego do rzadszego).
Promień światła znowu ugina się, tym razem oddalając się od normalnej.
Ważne wielkości i kąty:
Poznajmy kluczowe pojęcia, które pomogą Ci zrozumieć obliczenia.
- Kąt padania (α): Kąt między promieniem padającym a normalną do powierzchni.
- Kąt załamania (β): Kąt między promieniem załamanym a normalną do powierzchni.
- Współczynnik załamania (n): Liczba charakteryzująca dany ośrodek. Im większy współczynnik, tym bardziej światło "zwalnia" w danym ośrodku.
Prawo załamania Snella:
To podstawa do obliczeń! Opisuje związek między kątami padania i załamania oraz współczynnikami załamania.
Wzór: n1sin(α) = n2sin(β)
Gdzie:
- n1 - współczynnik załamania pierwszego ośrodka
- α - kąt padania w pierwszym ośrodku
- n2 - współczynnik załamania drugiego ośrodka
- β - kąt załamania w drugim ośrodku
Przesunięcie równoległe promienia:
Najciekawszy efekt! Promień światła wychodzący z płytki nie zmienia kierunku w porównaniu do promienia padającego.
Jednak promień zostaje przesunięty równolegle w bok.
Wielkość tego przesunięcia zależy od:
- Grubości płytki (d)
- Kąta padania (α)
- Współczynników załamania (n1, n2)
Wzór na przesunięcie (s):
s = d * sin(α) * (1 - cos(α) / sqrt(n2 - sin2(α)))
Gdzie:
- d - grubość płytki
- α - kąt padania
- n - współczynnik załamania płytki (zakładając, że n1 = 1 - powietrze)
Jak rozwiązywać zadania?
Praktyka czyni mistrza! Oto kilka wskazówek:
- Zrozum treść zadania! Zidentyfikuj dane i szukane.
- Narysuj schemat! Pomoże Ci to wizualizować sytuację.
- Zastosuj prawo Snella! Pamiętaj o dwóch załamaniach.
- Oblicz przesunięcie równoległe! Wykorzystaj odpowiedni wzór.
- Sprawdź jednostki! Upewnij się, że wynik ma sens.
Przykładowe zadanie:
Promień światła pada na szklaną płytkę (n = 1.5) o grubości 2 cm pod kątem 60°. Oblicz przesunięcie równoległe promienia.
Rozwiązanie:
Mamy: d = 2 cm, α = 60°, n = 1.5
Podstawiamy do wzoru: s = d * sin(α) * (1 - cos(α) / sqrt(n2 - sin2(α)))
s = 2 * sin(60°) * (1 - cos(60°) / sqrt(1.52 - sin2(60°)))
s ≈ 0.93 cm
Odpowiedź: Przesunięcie równoległe promienia wynosi około 0.93 cm.
Podsumowanie:
Pamiętaj! Światło przechodząc przez płytkę równoległościenną:
- Ulega dwukrotnemu załamaniu.
- Nie zmienia kierunku, ale jest przesunięte równolegle.
- Prawo Snella jest kluczowe do obliczeń.
Powodzenia na egzaminie! Wierzę w Ciebie!

