Zastanawiasz się, kiedy nie stawiać przecinka w zdaniu?
W języku polskim mamy kilka spójników, przed którymi przecinka nie stawiamy.
Spójniki współrzędne łączne: i, oraz, tudzież, a także, jak i, zarówno...jak i.
Wyobraź sobie, że to ekipa budowlana. I, oraz, tudzież – wszyscy pracują razem, bez żadnych przerw!
Przykład: Marek gra na gitarze i śpiewa.
Widzisz? Brak przecinka!
Podobnie:
Kupiłem chleb oraz mleko.
Wyjątek: Jeśli spójnik i się powtarza (i… i…), przecinki stawiamy. Na przykład: I deszcz pada, i wiatr wieje.
a także, jak i, zarówno...jak i
Te spójniki to jak dodatkowi członkowie ekipy. Też pracują bez przerwy!
Przykład: Lubię jabłka, a także gruszki.
Zarówno Jan, jak i Piotr byli obecni.
Zrobię zarówno obiad, jak i posprzątam.
Spójniki współrzędne rozłączne: albo, bądź, lub, czy, względnie.
Pomyśl o nich jako o wyborze w restauracji. Wybierasz jedno albo drugie.
Przykład: Pojedziesz na wakacje nad morze albo w góry.
Decyzja! Brak przecinka.
Inny przykład:
Chcesz kawę czy herbatę?
Pójdziesz do kina bądź zostaniesz w domu.
Spójniki współrzędne wyłączające: ani, ni.
To jak lista zakazów. Nic z tego, ani tamtego.
Przykład: Nie lubię kawy, ani herbaty.
Żadnej akceptacji! Brak przecinka.
Inny przykład:
Ni tu, ni tam go nie znajdziesz. (często używane w zdaniach z powtórzeniem)
Uwaga: podobnie jak z powtórzonym i, jeśli ani się powtarza (ani… ani…), przecinki stawiamy. Na przykład: Ani nie pije, ani nie pali.
Kilka dodatkowych przykładów i wskazówek:
Wyobraź sobie zdanie jako pociąg.
Spójniki bez przecinka to te, które łączą wagony gładko, bez wstrząsów.
Spójniki z przecinkiem to te, które tworzą przerwę, oddzielają wagony.
Przykłady:
Pójdę do sklepu i kupię chleb.
Zjem jabłko albo gruszkę.
Nie lubię tego ani tamtego.
Uważaj na zdania złożone podrzędnie! Tam zasady przecinków są inne.
Na przykład: Powiedziałem, że przyjdę. (Przecinek przed że to zupełnie inna historia!)
Podsumowując:
Zapamiętaj te spójniki: i, oraz, tudzież, a także, jak i, zarówno...jak i, albo, bądź, lub, czy, względnie, ani, ni.
Przed nimi zazwyczaj nie stawiamy przecinka.
Trenuj, obserwuj zdania, a z czasem wyczujesz to intuicyjnie!
Powodzenia!
