Witaj! Przygotujmy się razem do sprawdzianu z historii Polski w XIII-XV wieku. Bez obaw, damy radę!
Polska w XIII Wieku: Rozbicie Dzielnicowe
XIII wiek to czas rozbicia dzielnicowego. Pamiętaj o tym.
Po śmierci Bolesława Krzywoustego w 1138 roku, Polska podzieliła się na dzielnice.
Każda dzielnica miała swojego władcę. To osłabiło kraj.
Skutki rozbicia dzielnicowego:
Osłabienie władzy centralnej.
Walki między książętami.
Najazdy tatarskie (1241 rok – Bitwa pod Legnicą).
Najważniejsze postacie
Henryk Brodaty: książę śląski, dążył do zjednoczenia Polski.
Henryk Pobożny: syn Henryka Brodatego, zginął w bitwie pod Legnicą.
Kolonizacja na prawie niemieckim
W tym czasie rozwijała się kolonizacja na prawie niemieckim.
Osadnicy z Niemiec przybywali do Polski.
Zakładali nowe wsie i miasta.
To przyczyniło się do rozwoju gospodarczego.
Polska w XIV Wieku: Zjednoczenie i Rządy Łokietka
XIV wiek to początek zjednoczenia Polski.
Władysław Łokietek odegrał tu kluczową rolę.
Długo walczył o koronę.
W 1320 roku został koronowany na króla Polski.
To symboliczny koniec rozbicia dzielnicowego.
Kazimierz Wielki
Po śmierci Łokietka, na tron wstąpił jego syn, Kazimierz Wielki.
Panował w latach 1333-1370.
Wzmocnił kraj i przeprowadził wiele reform.
Reformy Kazimierza Wielkiego:
Ujednolicenie prawa (Statuty Wiślickie).
Rozwój miast (m.in. budowa Krakowa).
Założenie Akademii Krakowskiej (1364 rok).
Budowa zamków i fortyfikacji ("zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną").
Kazimierz Wielki nie miał męskiego potomka.
Po jego śmierci tron objął Ludwik Węgierski.
Unia Polsko-Węgierska
Ludwik Węgierski panował w Polsce w latach 1370-1382.
Była to unia personalna – jeden władca dla dwóch państw.
Po śmierci Ludwika, na tron polski wybrano jego córkę, Jadwigę.
Unia w Krewie i Rządy Jagiełły
Jadwiga poślubiła Władysława Jagiełłę, księcia litewskiego.
W 1385 roku zawarto unię w Krewie.
Unia ta połączyła Polskę i Litwę.
Jagiełło przyjął chrzest i został królem Polski (Władysław II Jagiełło).
Wielka Wojna z Zakonem Krzyżackim
Najważniejszym wydarzeniem panowania Jagiełły była Wielka Wojna z Zakonem Krzyżackim.
Kulminacją tej wojny była bitwa pod Grunwaldem w 1410 roku.
Polska i Litwa pokonały Krzyżaków.
To wzmocniło pozycję Polski w Europie.
Przywileje Szlacheckie
W zamian za poparcie w walce o tron, Jagiełło nadał szlachcie liczne przywileje.
Przywileje:
Przywilej w Koszycach (1374 rok) – zwolnienie szlachty z większości podatków.
Przywilej w Czerwińsku (1422 rok) – król nie mógł więzić szlachcica bez wyroku sądu.
Polska w XV Wieku: Rządy Władysława Warneńczyka i Kazimierza Jagiellończyka
Po śmierci Jagiełły, na tron wstąpił jego syn, Władysław Warneńczyk.
Zginął w bitwie pod Warną w 1444 roku.
Następnie królem został Kazimierz Jagiellończyk.
Wojna Trzynastoletnia
Kazimierz Jagiellończyk musiał zmierzyć się z Wojną Trzynastoletnią (1454-1466) z Zakonem Krzyżackim.
Zakończyła się ona pokojem toruńskim w 1466 roku.
Polska odzyskała Pomorze Gdańskie.
Krzyżacy stali się lennikami króla polskiego.
Rozwój Kultury i Sztuki
XV wiek to czas rozwoju kultury i sztuki w Polsce.
Rozwija się renesans.
Początki drukarstwa (Drukarnia Fiol w Krakowie).
Podsumowanie
Pamiętaj o najważniejszych zagadnieniach:
Rozbicie dzielnicowe: przyczyny, skutki, najważniejsze postacie.
Zjednoczenie Polski: Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki.
Unia polsko-litewska: przyczyny, skutki, bitwa pod Grunwaldem.
Przywileje szlacheckie: znaczenie dla rozwoju państwa.
Wojna trzynastoletnia: przyczyny, przebieg, skutki.
Dasz radę! Powodzenia na sprawdzianie!
