Hej! Przygotowujesz się do sprawdzianu z komórek prokariotycznych i eukariotycznych? Super! Ten przewodnik pomoże Ci zrozumieć najważniejsze zagadnienia.
Podstawowe różnice
Zacznijmy od fundamentów. Musimy odróżnić prokarioty od eukariotów.
Definicje
Komórka prokariotyczna to komórka bez jądra komórkowego i błon organelli.
Komórka eukariotyczna ma jądro komórkowe i organella otoczone błonami.
Kluczowe różnice w tabeli
Zerknij na to proste zestawienie:
| Cecha | Komórka Prokariotyczna | Komórka Eukariotyczna |
|---|---|---|
| Jądro komórkowe | Brak | Obecne |
| Organella otoczone błoną | Brak | Obecne |
| DNA | Koliste, w nukleoidzie | Liniowe, w jądrze |
| Rozmiar | Mały (0.1-5 μm) | Duży (10-100 μm) |
| Przykłady | Bakterie, archeony | Zwierzęta, rośliny, grzyby, protisty |
Struktura komórki prokariotycznej
Skupmy się teraz na budowie komórki prokariotycznej. Jest prostsza niż eukariotyczna.
Ściana komórkowa
Większość prokariotów ma ścianę komórkową. Zapewnia ochronę i kształt. U bakterii jest zbudowana z peptydoglikanu.
Błona komórkowa
Wszystkie komórki, zarówno prokariotyczne jak i eukariotyczne, posiadają błonę komórkową. Reguluje transport substancji.
Nukleoid
To obszar, w którym znajduje się DNA komórki prokariotycznej. Nie jest otoczony błoną.
Rybosomy
Prokarioty mają rybosomy, ale mniejsze niż u eukariotów (70S vs 80S). Odpowiadają za syntezę białek.
Plazmidy
Niektóre bakterie mają plazmidy. To małe, koliste cząsteczki DNA. Zawierają dodatkowe geny.
Rzęski i fimbrie
Niektóre bakterie mają rzęski (flagella) do poruszania się. Mogą też mieć fimbrie, które pomagają im przyczepiać się do powierzchni.
Struktura komórki eukariotycznej
Teraz przyjrzyjmy się komórce eukariotycznej. Jest bardziej złożona.
Jądro komórkowe
Najważniejsza organella. Zawiera DNA w postaci chromosomów. Jest otoczone otoczką jądrową.
Mitochondria
Mitochondria to "elektrownie" komórki. Odpowiadają za produkcję energii (ATP) w procesie oddychania komórkowego.
Chloroplasty
Tylko komórki roślinne i niektóre protisty mają chloroplasty. Przeprowadzają fotosyntezę.
Retikulum endoplazmatyczne (ER)
Mamy retikulum endoplazmatyczne szorstkie (RER) z rybosomami i retikulum endoplazmatyczne gładkie (SER) bez rybosomów. RER bierze udział w syntezie białek, a SER w syntezie lipidów.
Aparat Golgiego
Aparat Golgiego modyfikuje, sortuje i pakuje białka i lipidy. Tworzy pęcherzyki transportowe.
Lizosomy
Lizosomy zawierają enzymy trawienne. Rozkładają zużyte organella i inne substancje.
Peroksysomy
Peroksysomy biorą udział w detoksykacji i metabolizmie lipidów.
Cytoszkielet
Cytoszkielet to sieć włókien białkowych. Utrzymuje kształt komórki i umożliwia ruch.
Funkcje komórek
Komórki prokariotyczne i eukariotyczne pełnią różne funkcje.
Prokarioty
Prokarioty są bardzo ważne w ekosystemach. Niektóre bakterie przeprowadzają azot fixację. Inne rozkładają materię organiczną. Mogą też wywoływać choroby.
Eukarioty
Eukarioty są bardziej zróżnicowane. Mogą tworzyć organizmy jedno- i wielokomórkowe. Pełnią wiele funkcji, od fotosyntezy po trawienie.
Podobieństwa
Mimo różnic, komórki prokariotyczne i eukariotyczne mają też podobieństwa.
Błona komórkowa
Obie mają błonę komórkową, która oddziela wnętrze komórki od otoczenia.
DNA
Obie mają DNA jako materiał genetyczny.
Rybosomy
Obie mają rybosomy, które syntezują białka.
Cytoplazma
Obie mają cytoplazmę, czyli płyn, w którym zanurzone są organella.
Podsumowanie
Pamiętaj! Prokarioty są prostsze, bez jądra i organelli otoczonych błonami. Eukarioty są bardziej złożone, z jądrem i organellami.
Zwróć uwagę na różnice w budowie i funkcji ściany komórkowej, DNA i rybosomów.
Powodzenia na sprawdzianie! Wierzę w Ciebie!
