Witajcie, drodzy uczniowie klasy 4! Zaraz czeka nas ważny sprawdzian z podmiotu i orzeczenia. Nie martwcie się! Razem przejdziemy przez wszystkie zagadnienia. Będziecie gotowi!
Co to jest Podmiot?
Podmiot to najważniejsza część zdania. Odpowiada na pytanie: kto? co? Wyobraźcie sobie, że podmiot to aktor w przedstawieniu zdania. Bez niego, nie ma o kim opowiadać!
Rodzaje Podmiotu
Mamy różne rodzaje podmiotu. Poznacie teraz najczęstsze.
Podmiot gramatyczny: To najprostszy rodzaj. Jest wyrażony rzeczownikiem w mianowniku. Na przykład: Mama gotuje obiad.
Podmiot logiczny: Wyrażony rzeczownikiem w innym przypadku niż mianownik, ale wskazuje na wykonawcę czynności. Na przykład: Nie ma Janka w domu.
Podmiot domyślny: Nie występuje w zdaniu bezpośrednio, ale możemy się go domyślić z formy czasownika. Na przykład: Piszę list. (Ja piszę).
Podmiot szeregowy: Składa się z kilku wyrazów połączonych spójnikiem. Na przykład: Ania i Ola idą do kina.
Podmiot zbiorowy: Określa grupę osób lub rzeczy. Na przykład: Stado ptaków odleciało.
Jak Znaleźć Podmiot?
Zadaj pytanie: Kto? Co? robi daną czynność. Na przykład: Pies szczeka. Kto szczeka? Pies! Czyli pies to podmiot.
Zwróć uwagę na mianownik! Podmiot gramatyczny prawie zawsze jest w mianowniku.
Co to jest Orzeczenie?
Orzeczenie mówi nam, co robi podmiot. To czasownik w zdaniu. Odpowiada na pytanie: co robi? co się z nim dzieje? Wyobraźcie sobie, że orzeczenie to akcja aktora (podmiotu) w naszym przedstawieniu.
Rodzaje Orzeczenia
Tak jak z podmiotem, mamy różne rodzaje orzeczenia.
Orzeczenie czasownikowe: Wyrażone jednym czasownikiem w formie osobowej. Na przykład: Dziecko śpi.
Orzeczenie imienne: Składa się z łącznika (być, stać się, zostać) i orzecznika (rzeczownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik). Na przykład: On jest lekarzem.
Jak Znaleźć Orzeczenie?
Znajdź czasownik! To najprostszy sposób. Zadaj pytanie: Co robi podmiot? Na przykład: Kot pije mleko. Co robi kot? Pije! Czyli pije to orzeczenie.
Szukaj form osobowych czasownika! Orzeczenie musi zgadzać się z podmiotem (liczba, osoba, rodzaj).
Podmiot i Orzeczenie Razem
Podmiot i orzeczenie to para! Razem tworzą najważniejszą część zdania. Bez nich zdanie nie ma sensu. Muszą ze sobą współpracować!
Zgodność Podmiotu i Orzeczenia
Pamiętajcie o zgodności! Podmiot i orzeczenie muszą zgadzać się pod względem liczby i osoby. Na przykład: Ja czytam. (Liczba pojedyncza, pierwsza osoba). My czytamy. (Liczba mnoga, pierwsza osoba).
Przykłady Zdań z Podmiotem i Orzeczeniem
Słońce świeci. (Podmiot: słońce, orzeczenie: świeci)
Dzieci bawią się w parku. (Podmiot: dzieci, orzeczenie: bawią się)
Moja mama jest nauczycielką. (Podmiot: mama, orzeczenie: jest nauczycielką)
Karta Pracy – Ćwiczenia!
Teraz czas na ćwiczenia z karty pracy! Wykorzystajcie zdobytą wiedzę. Nie bójcie się mylić! Ćwiczenie czyni mistrza!
Czytajcie uważnie polecenia. Analizujcie zdania. Pytajcie, jeśli macie wątpliwości. Powodzenia!
Przykładowe Zadania
1. Podkreśl podmiot i orzeczenie w zdaniu: Ptaki śpiewają wiosną.
2. Uzupełnij zdanie odpowiednim orzeczeniem: Dzieci ... (uczyć się) w szkole.
3. Wskaż rodzaj podmiotu w zdaniu: Nie było nikogo w domu.
Podsumowanie
Pamiętajcie! Podmiot odpowiada na pytanie kto? co?, a orzeczenie na pytanie co robi? Znajdują się one w zdaniu i muszą ze sobą współpracować.
Główne typy podmiotu to: gramatyczny, logiczny, domyślny, szeregowy i zbiorowy. Orzeczenie dzieli się na czasownikowe i imienne.
Powodzenia na sprawdzianie! Wierzę w Was!
