Zaczynamy naszą przygodę z plazami i gadami! To dwie bardzo ciekawe grupy zwierząt, które odgrywają ważną rolę w ekosystemie. Poznamy ich cechy charakterystyczne, środowisko życia oraz dowiemy się, jak je rozróżniać.
Co to są Plazy?
Plazy, inaczej płazy (Amphibia), to kręgowce, które przystosowały się do życia zarówno w wodzie, jak i na lądzie. Słowo "amphibia" pochodzi z greckiego i oznacza "żyjący podwójnym życiem". Ich skóra jest zazwyczaj wilgotna i pokryta śluzem, co ułatwia im oddychanie przez skórę. Często spotykamy je w pobliżu zbiorników wodnych, takich jak stawy, jeziora i rzeki.
Płazy przechodzą przez proces zwany metamorfozą. Oznacza to, że ich wygląd zmienia się radykalnie w trakcie życia. Na przykład, żaba zaczyna jako kijanka, która żyje w wodzie i oddycha skrzelami. Potem, stopniowo wyrastają jej nogi, zanikają skrzela i zaczyna oddychać płucami, stając się dorosłą żabą, która może żyć na lądzie. Metamorfoza to fascynujący proces przystosowawczy.
Do płazów zaliczamy żaby, ropuchy, salamandry i traszki. Każda z tych grup ma swoje unikalne cechy. Żaby są znane ze swoich skoków i głośnych rechotów. Salamandry i traszki mają wydłużone ciała i ogony, a ropuchy są bardziej krępe i mają brodawkowatą skórę.
Przykłady płazów:
- Żaba trawna - pospolity gatunek żaby występujący w Polsce.
- Ropucha szara - duża ropucha o szarej, brodawkowatej skórze.
- Salamandra plamista - jaskrawo ubarwiona salamandra, której skóra jest pokryta żółtymi plamami.
Co to są Gady?
Gady (Reptilia) to kolejna grupa kręgowców, która doskonale przystosowała się do życia na lądzie. Ich skóra jest sucha i pokryta łuskami lub tarczami, co chroni je przed utratą wody. Dzięki temu mogą żyć w suchych środowiskach, takich jak pustynie.
Gady oddychają płucami i rozmnażają się składając jaja. Jaja gadów mają twardą skorupkę, która chroni zarodek przed wyschnięciem. Niektóre gady, jak np. niektóre węże, rodzą żywe młode, ale większość gatunków składa jaja.
Do gadów zaliczamy żółwie, jaszczurki, węże i krokodyle. Żółwie mają charakterystyczny pancerz, który chroni ich ciało. Jaszczurki są bardzo zróżnicowane pod względem wyglądu i wielkości. Węże nie mają nóg i poruszają się pełzając. Krokodyle są drapieżnikami wodnymi, które polują na ryby, ptaki i ssaki.
Przykłady gadów:
- Żmija zygzakowata - jedyny jadowity wąż występujący w Polsce.
- Jaszczurka zwinka - pospolita jaszczurka występująca w Polsce.
- Żółw błotny - jedyny gatunek żółwia występujący naturalnie w Polsce.
Różnice między Plazami a Gadami
Najważniejsze różnice między płazami a gadami dotyczą ich skóry, sposobu rozmnażania i środowiska życia. Płazy mają wilgotną skórę i często potrzebują wody do rozmnażania. Gady mają suchą skórę i składają jaja na lądzie. Płazy często przechodzą metamorfozę, a gady nie.
Płazy oddychają przez skórę i płuca (przynajmniej w dorosłej formie), a gady tylko przez płuca. Płazy są zazwyczaj mniej odporne na suszę niż gady. Wiele płazów potrzebuje wilgotnego środowiska, aby przetrwać, podczas gdy gady mogą żyć w suchych i gorących miejscach.
Podsumowując, choć zarówno płazy, jak i gady są kręgowcami, mają wiele istotnych różnic, które wynikają z ich przystosowania do różnych środowisk. Poznanie tych różnic pozwala nam lepiej zrozumieć różnorodność życia na Ziemi. Plazy są bardziej związane z wodą, a gady z lądem.
Znaczenie Plazów i Gadów w Przyrodzie
Zarówno płazy, jak i gady odgrywają ważną rolę w ekosystemach. Są drapieżnikami, które kontrolują populacje owadów i innych bezkręgowców. Są również pokarmem dla większych zwierząt, takich jak ptaki drapieżne i ssaki.
Niektóre gatunki płazów i gadów są wskaźnikami stanu środowiska. Ich obecność lub brak może świadczyć o zanieczyszczeniu wody lub powietrza. Dlatego ważne jest, aby chronić płazy i gady oraz ich siedliska.
Niestety, wiele gatunków płazów i gadów jest zagrożonych wyginięciem. Przyczyną tego są m.in. utrata siedlisk, zanieczyszczenie środowiska i zmiany klimatyczne. Ochrona tych zwierząt jest bardzo ważna dla zachowania bioróżnorodności naszej planety. Możemy pomóc im chroniąc ich naturalne środowiska i ograniczając zanieczyszczenia.
