Hej! Przygotowujesz się do sprawdzianu z pierwszych cywilizacji? Super! To fascynujący temat. Zaraz go sobie uporządkujemy, żeby wszystko było jasne i klarowne. No to zaczynamy!
Wprowadzenie do pierwszych cywilizacji
Na początek, pamiętaj, że mówimy o czasie, gdy ludzie przestali być tylko wędrownymi łowcami-zbieraczami i zaczęli osiadać w jednym miejscu, uprawiać ziemię i budować osady. To prawdziwa rewolucja! To przejście od koczowniczego trybu życia do osiadłego było kluczowe dla powstania cywilizacji.
Zwróć uwagę na termin "cywilizacja". Co to właściwie znaczy? Najprościej mówiąc, to zaawansowane społeczeństwo, które charakteryzuje się m.in. rozwiniętym rolnictwem, hierarchią społeczną, rzemiosłem, handlem, religią, oraz formami organizacji państwowej.
Czynniki sprzyjające powstawaniu cywilizacji
Powstanie cywilizacji nie było dziełem przypadku. Potrzebne były odpowiednie warunki. Jakie?
- Żyzne gleby i dostęp do wody: Bez tego nie byłoby rolnictwa, a bez rolnictwa nie da się wyżywić dużej populacji. Pamiętaj o dolinach rzecznych!
- Klimat: Umiarkowany klimat sprzyjał uprawie roślin.
- Surowce naturalne: Dostęp do kamienia, drewna, metali był niezbędny do rozwoju rzemiosła i budownictwa.
Mezopotamia – kolebka cywilizacji
Mezopotamia, czyli "międzyrzecze" (między rzekami Tygrys i Eufrat), to jeden z najważniejszych obszarów, gdzie narodziła się cywilizacja. Na tym terenie powstało wiele państw-miast, np. Sumer, Akad, Babilon i Asyria.
Sumerowie
Sumerowie są uznawani za twórców najstarszej cywilizacji w Mezopotamii. Co im zawdzięczamy?
- Pismo klinowe: To pierwszy system pisma na świecie!
- System sześćdziesiętny: Wykorzystujemy go do dziś, np. przy mierzeniu czasu (60 sekund w minucie, 60 minut w godzinie).
- Budowle sakralne: Słynne zikkuraty, czyli monumentalne świątynie.
Kodeks Hammurabiego
To bardzo ważny dokument! Kodeks Hammurabiego to zbiór praw, który powstał w Babilonii za panowania króla Hammurabiego. Co charakteryzowało ten kodeks?
- Zasada "oko za oko, ząb za ząb": Kara była proporcjonalna do przestępstwa.
- Hierarchia społeczna: Prawo było różne dla różnych grup społecznych.
Egipt – dar Nilu
Kolejna ważna cywilizacja narodziła się w Egipcie, w dolinie Nilu. Egipt był zależny od wylewów Nilu, które użyźniały glebę. Dlatego Nil nazywano "darem Nilu".
Faraon
Na czele państwa stał faraon, który był uważany za boga na ziemi. Faraon miał ogromną władzę i kontrolował wszystkie aspekty życia w Egipcie.
Pismo hieroglificzne
Hieroglify to pismo starożytnych Egipcjan. Były to znaki obrazkowe, które przedstawiały różne przedmioty i pojęcia. Odczytanie hieroglifów umożliwił kamień z Rosetty.
Piramidy
Piramidy to monumentalne grobowce faraonów. Najsłynniejsze piramidy znajdują się w Gizie. Budowa piramid świadczy o wysokim poziomie organizacji i umiejętności starożytnych Egipcjan.
Inne wczesne cywilizacje
Oprócz Mezopotamii i Egiptu, istniały również inne wczesne cywilizacje, np.:
- Dolina Indusu: Na terenie dzisiejszych Indii i Pakistanu rozwijały się miasta Harappa i Mohendżo-daro.
- Chiny: Nad rzekami Huang He (Żółta Rzeka) i Jangcy powstała cywilizacja chińska.
Religia w starożytnych cywilizacjach
Religia odgrywała bardzo ważną rolę w życiu starożytnych cywilizacji. Ludzie wierzyli w wielu bogów (politeizm) i oddawali im cześć w świątyniach. Kapłani byli bardzo wpływową grupą społeczną.
W Egipcie wierzono w życie pozagrobowe i dlatego mumifikowano zwłoki faraonów. W Mezopotamii wierzono w surowe bóstwa, które kontrolowały los człowieka.
Podsumowanie
To już prawie wszystko! Zanim skończymy, przypomnijmy sobie najważniejsze punkty:
- Powstanie cywilizacji było związane z przejściem od koczowniczego do osiadłego trybu życia i rozwojem rolnictwa.
- Mezopotamia i Egipt to jedne z najstarszych cywilizacji na świecie.
- Sumerowie wynaleźli pismo klinowe.
- Kodeks Hammurabiego to zbiór praw z Babilonii.
- Egipt był zależny od wylewów Nilu.
- Na czele Egiptu stał faraon.
- Hieroglify to pismo starożytnych Egipcjan.
- Religia odgrywała bardzo ważną rolę w starożytnych cywilizacjach.
Pamiętaj, żeby powtórzyć sobie te informacje. Z pewnością dasz radę! Powodzenia na sprawdzianie!
