Hej! Zaraz zobaczymy, kiedy "nie" piszemy łącznie.
Rzeczowniki
Zaczynamy od rzeczowników. Piszemy "nie" łącznie.
Na przykład: nieszczęście, niewiedza, niebezpieczeństwo.
Pamiętaj! Traktuj "nie" jak część słowa.
Wyjątki? Tak, istnieją. Ale o nich później!
Przymiotniki
Teraz przymiotniki. Tutaj też często piszemy "nie" łącznie.
Przykład: niedobry, nieładny, niemiły.
Kiedy opisujemy coś jednym słowem, "nie" łączy się z przymiotnikiem.
Ale! Uważaj na wyraźne przeciwstawienia.
Na przykład: "To nie ładny, ale brzydki obraz." Wtedy "nie" piszemy osobno.
Przysłówki
Kolejna grupa to przysłówki utworzone od przymiotników. Zgadza się, "nie" łącznie!
Na przykład: niedobrze (od niedobry), nieładnie (od nieładny), niemiło (od niemiły).
Więc jeśli przysłówek pochodzi od przymiotnika, z którym "nie" piszemy łącznie, to z przysłówkiem też piszemy łącznie.
Uwaga! Tak jak przy przymiotnikach, wyraźne przeciwstawienia zmieniają regułę.
"Zrobił to nie ładnie, ale brzydko." Widzisz? Osobno.
Czasowniki
Czas na czasowniki! Tutaj sprawa jest prosta – z jednym wyjątkiem.
Zdecydowana większość czasowników z "nie" piszemy osobno.
Na przykład: nie jem, nie widzę, nie rozumiem.
Ale! Jest jeden wyjątek: czasownik niedomagać.
Niedomagać zawsze piszemy łącznie.
Szczególne przypadki
Omówmy teraz szczególne przypadki i wyjątki.
Przeciwstawienia: Jeśli mamy wyraźne przeciwstawienie, "nie" piszemy osobno.
Przykład: "To nie duży, ale mały pies."
Określenia: Kiedy mamy określenie, które precyzuje znaczenie słowa, "nie" może być pisane osobno, nawet z przymiotnikami.
Przykład: "nie całkiem nowy", "nie do końca dobry".
Powtórka
Zróbmy szybką powtórkę. To pomoże utrwalić wiedzę.
Rzeczowniki: Zazwyczaj "nie" łącznie (np. nieszczęście).
Przymiotniki: Zazwyczaj "nie" łącznie (np. niedobry), chyba że jest wyraźne przeciwstawienie.
Przysłówki (od przymiotników): Zazwyczaj "nie" łącznie (np. niedobrze), chyba że jest wyraźne przeciwstawienie.
Czasowniki: Zazwyczaj "nie" osobno (np. nie jem). Wyjątek: niedomagać.
Przeciwstawienia: Zawsze "nie" osobno.
Przykładowe zdania
Teraz kilka przykładowych zdań. Zobacz, jak to wygląda w praktyce.
"To jest nieszczęście." (rzeczownik)
"On jest niedobry." (przymiotnik)
"On zachowuje się niedobrze." (przysłówek)
"Ja nie jem mięsa." (czasownik)
"On nie jest wysoki, ale niski." (przeciwstawienie)
Podsumowanie
Podsumowując:
- "Nie" łącznie piszemy z rzeczownikami, przymiotnikami i przysłówkami utworzonymi od przymiotników (z wyjątkami).
- "Nie" osobno piszemy z większością czasowników oraz w wyraźnych przeciwstawieniach.
Pamiętaj! Ćwiczenie czyni mistrza. Im więcej będziesz ćwiczyć, tym łatwiej zapamiętasz te zasady.
Powodzenia na egzaminie!
