Opowieść Wigilijna, znana również jako A Christmas Carol, to klasyczne dzieło Charlesa Dickensa. Zastanówmy się, jaki to rodzaj literacki. Spróbujmy to zrozumieć krok po kroku.
Definicja Rodzajów Literackich
Zacznijmy od podstaw. Rodzaje literackie dzielimy najczęściej na trzy główne kategorie: epika, liryka i dramat. Każdy z tych rodzajów charakteryzuje się odmiennymi cechami i sposobem prezentacji treści.
Epika to utwory, w których dominuje narracja. Opowiada o wydarzeniach, postaciach i świecie przedstawionym. Przykłady epiki to powieści, opowiadania, nowele i eposy.
Liryka skupia się na wyrażaniu uczuć, emocji i przemyśleń podmiotu lirycznego. Charakteryzuje ją subiektywizm i poetycki język. Przykłady liryki to wiersze, sonety i pieśni.
Dramat to utwory przeznaczone do wystawienia na scenie. Charakteryzuje się dialogami, didaskaliami i akcją. Przykłady dramatu to tragedie, komedie i dramaty właściwe.
Opowieść Wigilijna a Epika
Opowieść Wigilijna zdecydowanie należy do epiki. Dlaczego? Ponieważ przede wszystkim jest to historia opowiedziana przez narratora. Narrator prowadzi nas przez życie Ebenezera Scrooge'a i jego przemianę. Przedstawia wydarzenia, opisuje postacie i miejsca.
W epice ważna jest fabuła, czyli układ wydarzeń. W Opowieści Wigilijnej fabuła jest wyraźnie zarysowana. Mamy wprowadzenie (przedstawienie Scrooge'a jako skąpca), rozwinięcie (wizyty duchów) i zakończenie (przemiana Scrooge'a). To typowe dla utworów epickich. Całość ma charakter linearnej narracji, choć przerywanej retrospekcjami podczas wizyt duchów.
Ponadto, Opowieść Wigilijna zawiera liczne opisy. Autor dokładnie przedstawia wygląd Scrooge'a, jego otoczenie i atmosferę Londynu w okresie świąt. Te elementy są charakterystyczne dla epiki, która dąży do stworzenia pełnego obrazu świata przedstawionego.
Opowieść Wigilijna a Podgatunki Epiki
Skoro ustaliliśmy, że Opowieść Wigilijna to epika, warto zastanowić się, do jakiego podgatunku ją zaliczyć. Czy to powieść, opowiadanie, nowela, a może coś innego?
Z uwagi na objętość i złożoność fabuły, Opowieść Wigilijna bywa klasyfikowana jako nowela lub krótkie opowiadanie. Powieść jest zazwyczaj dłuższa i bardziej rozbudowana, a Opowieść Wigilijna, choć zawiera bogatą treść, jest stosunkowo krótka.
Cechą charakterystyczną noweli jest zazwyczaj jeden główny wątek i skoncentrowanie się na jednym wydarzeniu lub przełomie w życiu bohatera. W Opowieści Wigilijnej mamy wyraźnie zarysowaną przemianę Scrooge'a. To na niej skupia się cała narracja.
Elementy Fantastyczne w Opowieści Wigilijnej
Warto zwrócić uwagę na elementy fantastyczne występujące w utworze. Wizyty duchów to elementy nadprzyrodzone, które wpływają na rozwój fabuły i przemianę bohatera. Czy to wyklucza epikę?
Wręcz przeciwnie! Elementy fantastyczne często występują w utworach epickich. Nie zmieniają one faktu, że mamy do czynienia z narracją i światem przedstawionym, który jest opowiadany przez narratora. Opowieść Wigilijna łączy elementy realistyczne (obraz Londynu, problemy społeczne) z elementami fantastycznymi (duchy), tworząc unikalną mieszankę.
Innym przykładem takiego połączenia może być np. Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa, który również łączy elementy realistyczne z fantastycznymi. To dowód na to, że epika może przyjmować różne formy i zawierać elementy z różnych porządków.
Moralitet i Baśń Dydaktyczna
Opowieść Wigilijna posiada również cechy moralitetu i baśni dydaktycznej. Moralitet to utwór, który ma na celu przekazanie moralnego przesłania. Baśń dydaktyczna to z kolei utwór, który poucza i uczy, prezentując pewne wartości.
W przypadku Opowieści Wigilijnej, przesłanie jest jasne: pieniądze nie są najważniejsze, a liczą się relacje z innymi ludźmi, współczucie i dobroczynność. Przemiana Scrooge'a jest przykładem tego, jak można zmienić swoje życie na lepsze, kierując się dobrem innych.
Elementy baśniowe (duchy, nadprzyrodzone zdarzenia) służą wzmocnieniu przesłania moralnego. Dzięki nim historia jest bardziej atrakcyjna i zapada w pamięć. Opowieść Wigilijna łączy więc cechy epiki z elementami moralitetu i baśni dydaktycznej, tworząc wyjątkowe i uniwersalne dzieło.
Podsumowanie
Podsumowując, Opowieść Wigilijna Charlesa Dickensa to utwór epicki, który można zaklasyfikować jako nowelę lub krótkie opowiadanie. Zawiera elementy fantastyczne, a także cechy moralitetu i baśni dydaktycznej. Jej głównym celem jest przekazanie przesłania moralnego i pouczenie o wartościach ważnych w życiu każdego człowieka. Dzięki temu Opowieść Wigilijna pozostaje aktualna i inspirująca do dziś.
