Integracja sensoryczna, czyli SI, to proces, dzięki któremu nasz mózg odbiera informacje zmysłowe. Następnie je organizuje i interpretuje. Pozwala to na odpowiednie reagowanie na bodźce z otoczenia. Zaburzenia integracji sensorycznej oznaczają, że ten proces przebiega nieprawidłowo.
Dziecko z zaburzeniami SI może mieć trudności z przetwarzaniem bodźców wzrokowych, słuchowych, dotykowych, smakowych, węchowych. Mogą również wystąpić problemy z czuciem głębokim (propriocepcją) i równowagą (system przedsionkowy). To wpływa na codzienne funkcjonowanie.
Jak rozpoznać zaburzenia integracji sensorycznej?
Obserwacja dziecka jest kluczowa. Ważne jest zwrócenie uwagi na jego zachowanie w różnych sytuacjach. Należy analizować reakcje na różne bodźce. Poniżej przedstawiono kilka przykładów zachowań, które mogą wskazywać na zaburzenia SI.
Nadwrażliwość sensoryczna
Dziecko nadwrażliwe na bodźce sensoryczne może reagować negatywnie na zwykłe sytuacje. Może być to np. hałas, jasne światło, metki na ubraniach. Dzieci te często unikają dotyku, szczególnie nieoczekiwanego. Mogą mieć problemy z jedzeniem potraw o określonej konsystencji lub smaku.
Przykładem jest dziecko, które wpada w histerię na dźwięk suszarki do włosów. Inny przykład to unikanie zabawy w piasku lub malowania farbami. Takie reakcje są dla dziecka bardzo trudne. Wpływają na jego komfort i samopoczucie.
Podwrażliwość sensoryczna
Dziecko podwrażliwe na bodźce potrzebuje więcej stymulacji sensorycznej, aby je poczuć. Może to przejawiać się potrzebą ciągłego ruchu, kręcenia się. Mogą również lubić mocne uściski lub uderzanie o przedmioty. Często są to dzieci, które nie odczuwają bólu tak intensywnie jak rówieśnicy.
Przykładem jest dziecko, które ciągle biega i skacze, niezależnie od sytuacji. Inny przykład to dziecko, które nie reaguje na drobne skaleczenia lub siniaki. Szukają silnych bodźców, aby poczuć swoje ciało.
Trudności z koordynacją ruchową
Zaburzenia SI często wpływają na koordynację ruchową. Dziecko może mieć problemy z nauką jazdy na rowerze, łapaniem piłki. Mogą być niezgrabne i często się potykać. Proste czynności, takie jak zapinanie guzików, mogą stanowić wyzwanie.
Przykładem jest dziecko, które ma trudności z pisaniem odręcznym, mimo dobrego poziomu intelektualnego. Inny przykład to dziecko, które ma problemy z utrzymaniem równowagi podczas chodzenia po krawężniku. Trudności te wynikają z problemów z przetwarzaniem informacji sensorycznych dotyczących ruchu i położenia ciała.
Trudności z uwagą i koncentracją
Zaburzenia SI mogą wpływać na uwagę i koncentrację. Dziecko może mieć trudności z skupieniem się na zadaniach. Łatwo się rozprasza i potrzebuje częstych przerw. Hałas lub ruch w otoczeniu mogą dodatkowo pogarszać sytuację.
Przykładem jest dziecko, które nie potrafi usiedzieć w miejscu podczas lekcji. Inny przykład to dziecko, które ma problemy z dokończeniem zadania, ponieważ ciągle się rozprasza. Problemy z przetwarzaniem sensorycznym utrudniają filtrowanie bodźców i skupienie się na istotnych informacjach.
Co robić, gdy podejrzewasz zaburzenia SI?
Jeśli zauważysz u dziecka opisane objawy, skonsultuj się z terapeutą integracji sensorycznej. Terapia SI to proces, który pomaga dziecku lepiej przetwarzać bodźce sensoryczne. Poprawia to jego funkcjonowanie w codziennym życiu.
Terapia SI odbywa się w specjalnie przygotowanej sali, wyposażonej w sprzęt do stymulacji sensorycznej. Terapeuta, poprzez zabawę, dostarcza dziecku kontrolowane bodźce. Pomaga to w integracji sensorycznej. Celem terapii jest poprawa zdolności dziecka do regulowania reakcji na bodźce oraz rozwój umiejętności adaptacyjnych.
Jak pomóc dziecku w domu?
Możesz wspierać dziecko w domu poprzez odpowiednie środowisko. Zapewnij mu możliwość bezpiecznego eksplorowania różnych bodźców. Ogranicz nadmierną stymulację sensoryczną, jeśli jest to konieczne. Wprowadź rutynę i przewidywalność, co może pomóc dziecku poczuć się bezpieczniej.
Możesz organizować zabawy sensoryczne, takie jak zabawa w piasku kinetycznym, malowanie palcami, zabawa w wodzie. Pozwól dziecku na swobodny ruch i aktywność fizyczną. Pamiętaj, aby obserwować reakcje dziecka i dostosowywać aktywności do jego potrzeb. Ważne jest, aby stworzyć atmosferę akceptacji i zrozumienia.
Współpraca z przedszkolem/szkołą
Ważna jest również współpraca z przedszkolem lub szkołą. Należy poinformować nauczycieli o problemach dziecka. Razem można opracować strategie, które pomogą dziecku funkcjonować w grupie. Nauczyciel może dostosować środowisko, np. ograniczając hałas. Może również zapewnić dziecku możliwość robienia przerw, jeśli tego potrzebuje.
Współpraca między rodzicami, terapeutą i nauczycielami jest kluczowa dla sukcesu terapii. Razem można stworzyć spójny plan działania, który uwzględni potrzeby dziecka. Pozwoli mu to na rozwój i funkcjonowanie w jak najlepszy sposób. Pamiętaj, że każde dziecko jest inne i wymaga indywidualnego podejścia.
