Uczymy się niemieckiej koniugacji! To brzmi strasznie, ale spokojnie. Potraktuj to jak taniec. Każdy tancerz (zaimek) ma swój krok (końcówkę czasownika).
Osoby: Kto Tańczy?
Najpierw poznajmy tancerzy. To są osoby, czyli zaimki osobowe. Pomyśl o nich jak o etykietach.
Ich (ja). Wyobraź sobie, że wskazujesz na siebie. To jest proste!
Du (ty). Wskazujesz na kogoś innego. To jest Twój kolega, Twój sąsiad.
Er (on). Myślisz o kimś, kto jest mężczyzną, ale nie stoi obok Ciebie.
Sie (ona). Tak samo jak "er", ale mówimy o kobiecie.
Es (ono). Mówimy o czymś neutralnym, np. o dziecku (das Kind) albo o samochodzie (das Auto).
Wir (my). Wskazujesz na siebie i kogoś jeszcze. Razem tworzycie "my".
Ihr (wy). Wskazujesz na grupę osób, które znasz i mówisz do nich bezpośrednio.
Sie (oni/one). Mówisz o grupie osób, które nie stoją obok Ciebie.
Sie (Pan/Pani/Państwo). Formalna forma "ty". Używasz jej, gdy mówisz do kogoś z szacunkiem.
Czasownik: Krok Taneczny
Teraz czas na krok taneczny, czyli czasownik. Na początek weźmy prosty czasownik: machen (robić).
Machen to jak melodia, która się zmienia. Zmieniamy jego końcówkę, żeby pasowała do tancerza (zaimka).
Krok po Kroku: Koniugacja
1. Odcinamy -en: Usuwamy końcówkę -en z czasownika machen. Zostaje nam mach-. To jest podstawa naszego tańca.
2. Dodajemy Końcówki: Teraz dodajemy różne końcówki do podstawy mach-, żeby dopasować ją do każdej osoby.
Ich mache (Ja robię). Dodajemy -e. Wyobraź sobie, że to jest pierwszy krok, taki lekki.
Du machst (Ty robisz). Dodajemy -st. Trochę energiczniejszy krok.
Er/Sie/Es macht (On/Ona/Ono robi). Dodajemy -t. Krok podobny do "du", ale trochę bardziej dostojny.
Wir machen (My robimy). Dodajemy -en. Wracamy do oryginalnej formy! To jak wspólny krok w grupie.
Ihr macht (Wy robicie). Dodajemy -t. Taki sam krok jak "er/sie/es", ale dla grupy osób.
Sie/Sie machen (Oni/One/Pan/Pani robią). Dodajemy -en. Znowu oryginalna forma! Pamiętaj o grzecznościowej formie "Sie".
Przykład: Spielen (grać)
Spróbujmy z innym czasownikiem: spielen (grać). Postępujemy tak samo.
1. Odcinamy -en: Zostaje nam spiel-.
2. Dodajemy Końcówki:
Ich spiele (Ja gram)
Du spielst (Ty grasz)
Er/Sie/Es spielt (On/Ona/Ono gra)
Wir spielen (My gramy)
Ihr spielt (Wy gracie)
Sie/Sie spielen (Oni/One/Pan/Pani grają)
Wyjątki: Nierówne Kroki Taneczne
Niestety, nie wszystkie czasowniki tańczą tak samo. Są wyjątki! Niektóre czasowniki zmieniają samogłoskę w temacie (podstawie).
Weźmy czasownik essen (jeść). On ma małą niespodziankę.
Ich esse (Ja jem)
Du isst (Ty jesz). Zauważ, że "e" zmieniło się w "i".
Er/Sie/Es isst (On/Ona/Ono je). Znowu zmiana "e" na "i".
Wir essen (My jemy)
Ihr esst (Wy jecie)
Sie/Sie essen (Oni/One/Pan/Pani jedzą)
Takie zmiany najczęściej występują w drugiej (du) i trzeciej (er/sie/es) osobie liczby pojedynczej. Traktuj to jako specjalny trik taneczny!
Czasowniki Modalne: Partnerzy do Tańca
Czasowniki modalne to takie specjalne czasowniki, które potrzebują partnera. Same nie występują w zdaniu. Dodają znaczenie głównemu czasownikowi (partnerowi).
Na przykład: müssen (musieć), können (móc), wollen (chcieć).
Koniugacja czasowników modalnych też ma swoje specyfiki. Często zmieniają samogłoskę w rdzeniu w liczbie pojedynczej.
Spójrzmy na können (móc):
Ich kann (Ja mogę). Brak końcówki -e! A "ö" zmieniło się w "a".
Du kannst (Ty możesz). Znowu "ö" na "a", plus standardowa końcówka -st.
Er/Sie/Es kann (On/Ona/Ono może). Tak jak "ich", brak końcówki i "ö" na "a".
Wir können (My możemy). Wracamy do oryginalnej formy!
Ihr könnt (Wy możecie).
Sie/Sie können (Oni/One/Pan/Pani mogą).
Praktyka Czyni Mistrza
Zapamiętaj! Koniugacja to jak taniec. Im więcej ćwiczysz, tym lepiej Ci idzie. Używaj czasowników w zdaniach, pisz krótkie teksty. Pomyśl o przykładach z życia codziennego.
Na przykład: Ich spiele Fußball (Ja gram w piłkę). Du machst Hausaufgaben (Ty odrabiasz lekcje). Er isst einen Apfel (On je jabłko).
Powodzenia w Twojej tanecznej przygodzie z niemieckim!
