Cześć! Dziś zajmiemy się odmianą rzeczownika i przymiotnika przez przypadki. To brzmi groźnie, ale wcale takie nie jest!
Pomyśl o tym jak o ubieraniu lalki. Lalka to rzeczownik, a ubrania to przymiotniki. Musimy je dopasować, żeby wszystko dobrze wyglądało.
Rzeczownik – Kto? Co?
Rzeczownik to imię dla osoby, zwierzęcia, rzeczy lub miejsca. Na przykład: pies, mama, stół, szkoła.
Wyobraź sobie rzeczownik jako bohatera naszej historii. Ten bohater ma różne role do odegrania.
Dla każdej roli potrzebuje innego "ubrania", czyli innej formy gramatycznej. To właśnie jest odmiana przez przypadki.
Mamy siedem przypadków. Spójrz na nie jak na siedem różnych kostiumów dla naszego bohatera:
Mianownik (Kto? Co?)
To "podstawowy" kostium. Kto? Co? Pies biega. Mama czyta. Stół jest duży.
Wyobraź sobie psa stojącego na łące. To jego podstawowa forma, mianownik.
Dopełniacz (Kogo? Czego?)
Kogo? Czego? Nie ma psa. Szukam mamy. Potrzebuję stołu.
Teraz pies gdzieś zniknął. Nie ma psa. To jego kostium dopełniacza.
Celownik (Komu? Czemu?)
Komu? Czemu? Daję kość psu. Mówię mamie. Przyglądam się stołowi.
Pies dostaje kość! Daję kość psu. To kostium celownika - pies jako odbiorca.
Biernik (Kogo? Co?)
Kogo? Co? Widzę psa. Kocham mamę. Umyłem stół.
Patrzę na psa! Widzę psa. To kostium biernika - pies jako obiekt.
Narzędnik (Z kim? Z czym?)
Z kim? Z czym? Bawię się z psem. Idę z mamą. Piszę ołówkiem. (Ołówek – rzeczownik).
Pies bawi się ze mną! Bawię się z psem. To kostium narzędnika - pies jako towarzysz.
Miejscownik (O kim? O czym?)
O kim? O czym? Mówię o psie. Rozmawiam o mamie. Myślę o stole.
Rozmawiamy o psie! Mówię o psie. To kostium miejscownika - pies jako temat rozmowy.
Wołacz (O!)
O! Psie! Mamo! Stole!
Wołamy psa! Psie! To kostium wołacza - używamy go, gdy wołamy kogoś lub coś.
Przymiotnik – Jaki? Jaka? Jakie?
Przymiotnik opisuje rzeczownik. Mówi nam, jaki on jest. Na przykład: duży pies, miła mama, stary stół.
Przymiotnik to jak kolor ubrania lalki. Musi pasować do jej rozmiaru i stylu. To znaczy, musi zgadzać się z rzeczownikiem, który opisuje pod względem rodzaju, liczby i przypadku.
Jeśli mamy duży pies, to nie powiemy duża pies. Źle to brzmi, prawda?
Przymiotniki również odmieniają się przez przypadki. One "naśladują" rzeczowniki, które opisują.
Spójrzmy na przykład z dużym psem. Odmienimy "duży" przez przypadki, tak jak "pies":
Mianownik: Duży pies
Dopełniacz: Nie ma dużego psa
Celownik: Daję kość dużemu psu
Biernik: Widzę dużego psa
Narzędnik: Bawię się z dużym psem
Miejscownik: Mówię o dużym psie
Wołacz: Duży psie!
Zauważ, jak zmienia się końcówka przymiotnika "duży" w każdym przypadku. Ona "dopasowuje się" do formy rzeczownika "pies".
Inny przykład: Czerwone jabłko.
Mianownik: Czerwone jabłko
Dopełniacz: Nie ma czerwonego jabłka
Celownik: Daję czerwonemu jabłku
Biernik: Widzę czerwone jabłko
Narzędnik: Bawię się czerwonym jabłkiem
Miejscownik: Mówię o czerwonym jabłku
Wołacz: Czerwone jabłko!
Pamiętaj, rzeczownik to bohater, a przymiotnik to jego strój. Muszą do siebie pasować!
Ćwicz, baw się słowami i zobaczysz, że odmiana przez przypadki stanie się łatwa i przyjemna!
