Hej! Gotowi na powtórkę z odmiany przez przypadki w klasie 4? Super! Razem damy radę!
Co to są przypadki?
Przypadki, inaczej zwane deklinacją, pokazują nam, jaką rolę pełni dany rzeczownik, przymiotnik, zaimek czy liczebnik w zdaniu. Zmieniają one formę słowa.
W języku polskim mamy siedem przypadków. Każdy przypadek odpowiada na konkretne pytania.
Siedem przypadków
Oto one: Mianownik, Dopełniacz, Celownik, Biernik, Narzędnik, Miejscownik i Wołacz.
Mianownik (M.)
Mianownik odpowiada na pytania: kto? co? To jest podstawowa forma słowa.
Przykłady: Kot śpi. Dziecko się bawi. Słońce świeci.
Dopełniacz (D.)
Dopełniacz odpowiada na pytania: kogo? czego? Często używamy go po przeczeniach (nie mam...), z liczebnikami (pięć...) i w wyrażeniach przyimkowych.
Przykłady: Nie mam kota. Pięć jabłek. Szukam książki.
Celownik (C.)
Celownik odpowiada na pytania: komu? czemu? Często wskazuje odbiorcę działania.
Przykłady: Dałem koledze książkę. Pomagam mamie. Dziękuję Tobie.
Biernik (B.)
Biernik odpowiada na pytania: kogo? co? (widzę, lubię, jem). Często wskazuje na przedmiot, na który działa czynność.
Przykłady: Widzę kota. Lubię lody. Jem jabłko.
Narzędnik (N.)
Narzędnik odpowiada na pytania: kim? czym? Wskazuje na narzędzie, sposób lub towarzysza działania.
Przykłady: Piszę długopisem. Jadę autobusem. Rozmawiam z koleżanką.
Miejscownik (Ms.)
Miejscownik odpowiada na pytania: o kim? o czym? Zawsze występuje z przyimkiem (np. o, na, w, po, przy).
Przykłady: Myślę o kotach. Mieszkam w domu. Czytam o wakacjach.
Wołacz (W.)
Wołacz służy do wołania, zwracania się do kogoś lub czegoś. Często ma inną formę niż mianownik.
Przykłady: Aniu! Chodź tutaj! Mamo! Książko! (gdy mówimy do niej).
Jak się uczyć odmiany przez przypadki?
Ćwiczenia, ćwiczenia i jeszcze raz ćwiczenia! Im więcej będziesz ćwiczyć, tym lepiej zapamiętasz końcówki.
1. Ćwicz z tabelkami. Wypisz sobie rzeczownik i odmianę go przez wszystkie przypadki.
2. Uzupełniaj luki w zdaniach. Np. Dałem prezent _______ (mama – dopelniacz).
3. Twórz własne zdania. Wybierz rzeczownik i użyj go w różnych przypadkach.
4. Graj w gry. Istnieją gry edukacyjne, które pomagają w nauce odmiany przez przypadki.
Przykładowa odmiana rzeczownika: *kot*
Zobaczmy, jak odmienia się słowo *kot*:
- Mianownik: kot (kto? co?)
- Dopełniacz: kota (kogo? czego?)
- Celownik: kotu (komu? czemu?)
- Biernik: kota (kogo? co?)
- Narzędnik: kotem (kim? czym?)
- Miejscownik: o kocie (o kim? o czym?)
- Wołacz: kocie! (o!)
Przykładowa odmiana rzeczownika: *szkoła*
A teraz *szkoła*:
- Mianownik: szkoła (kto? co?)
- Dopełniacz: szkoły (kogo? czego?)
- Celownik: szkole (komu? czemu?)
- Biernik: szkołę (kogo? co?)
- Narzędnik: szkołą (kim? czym?)
- Miejscownik: o szkole (o kim? o czym?)
- Wołacz: szkoło! (o!)
Zapamiętaj!
Końcówki zależą od rodzaju (męski, żeński, nijaki) i liczby (pojedyncza, mnoga) rzeczownika.
Niektóre rzeczowniki mają nieregularną odmianę. Musisz je po prostu zapamiętać.
Kilka dodatkowych wskazówek
Ucz się regularnie, ale nie za długo. Krótkie, częste sesje są lepsze niż długa nauka raz na jakiś czas.
Znajdź sobie partnera do nauki. Możecie się wzajemnie odpytywać i motywować.
Nie bój się pytać! Jeśli czegoś nie rozumiesz, zapytaj nauczyciela lub kogoś, kto dobrze zna gramatykę.
Przede wszystkim – uwierz w siebie! Jesteś w stanie opanować odmianę przez przypadki!
Podsumowanie
Przypadki to: Mianownik, Dopełniacz, Celownik, Biernik, Narzędnik, Miejscownik i Wołacz.
Każdy przypadek ma swoje pytania.
Ćwiczenia pomagają zapamiętać odmianę.
Powodzenia na egzaminie! Wierzę w Ciebie!
