Odejmowanie pisemne to skuteczny sposób na rozwiązywanie zadań, w których występują duże liczby. Pozwala na rozbicie działania na mniejsze, łatwiejsze do obliczenia kroki. Dziś nauczymy się, jak wykonywać odejmowanie pisemne, krok po kroku. Przygotuj kartkę i długopis, a zaczynamy!
Krok 1: Ustaw liczby
Pierwszym krokiem jest prawidłowe ustawienie liczb jedna pod drugą. Ważne jest, aby cyfry tego samego rzędu znajdowały się w jednej kolumnie. Oznacza to, że jedności muszą być pod jednościami, dziesiątki pod dziesiątkami, setki pod setkami i tak dalej. Większa liczba (odjemna) powinna znajdować się na górze, a mniejsza liczba (odjemnik) na dole. Pamiętaj o narysowaniu linii pod odjemnikiem, aby oddzielić działanie od wyniku.
Przykład: Chcemy odjąć 345 od 789. Zapisujemy to w następujący sposób:
789
- 345
-------
Krok 2: Odejmowanie od prawej do lewej
Odejmowanie pisemne wykonujemy od prawej do lewej, kolumna po kolumnie. Zaczynamy od kolumny jedności. Odejmujemy cyfrę znajdującą się w odjemniku od cyfry znajdującej się w odjemnej w tej samej kolumnie. Wynik zapisujemy pod linią, w tej samej kolumnie.
W naszym przykładzie zaczynamy od kolumny jedności: 9 - 5 = 4. Zapisujemy 4 pod linią, w kolumnie jedności.
789
- 345
-------
4
Krok 3: Odejmowanie dziesiątek, setek i dalszych rzędów
Kontynuujemy odejmowanie w kolejnych kolumnach, przesuwając się od prawej do lewej. W naszym przykładzie przechodzimy do kolumny dziesiątek: 8 - 4 = 4. Zapisujemy 4 pod linią, w kolumnie dziesiątek.
Następnie odejmujemy setki: 7 - 3 = 4. Zapisujemy 4 pod linią, w kolumnie setek.
789
- 345
-------
444
Wynik odejmowania 789 - 345 to 444.
Krok 4: Pożyczanie
Czasami zdarza się, że cyfra w odjemniku jest większa niż cyfra w odjemnej w tej samej kolumnie. W takiej sytuacji musimy "pożyczyć" od cyfry znajdującej się w kolumnie po lewej stronie. Polega to na zmniejszeniu cyfry po lewej o 1 i dodaniu 10 do cyfry, od której odejmujemy.
Przykład: Chcemy odjąć 17 od 32.
32
- 17
-------
Zaczynamy od kolumny jedności: 2 - 7. Nie możemy odjąć 7 od 2, więc musimy pożyczyć. Od 3 (dziesiątki) pożyczamy 1, co oznacza, że 3 zmienia się w 2, a 2 (jedności) zmienia się w 12. Teraz możemy odjąć: 12 - 7 = 5. Zapisujemy 5 pod linią, w kolumnie jedności.
23122
- 1 7
-------
5
Teraz przechodzimy do kolumny dziesiątek: 2 - 1 = 1. Zapisujemy 1 pod linią, w kolumnie dziesiątek.
23122
- 1 7
-------
1 5
Wynik odejmowania 32 - 17 to 15.
Krok 5: Pożyczanie z zera
Pożyczanie staje się nieco bardziej skomplikowane, gdy musimy pożyczyć od zera. W takiej sytuacji musimy pożyczyć od pierwszej cyfry różnej od zera, znajdującej się po lewej stronie. Następnie zamieniamy wszystkie zera pomiędzy nią a kolumną, w której chcemy pożyczyć, na 9, a cyfrę, od której pożyczamy, zmniejszamy o 1.
Przykład: Chcemy odjąć 38 od 500.
500
- 38
-------
Zaczynamy od kolumny jedności: 0 - 8. Nie możemy odjąć 8 od 0, więc musimy pożyczyć. Nie możemy pożyczyć od kolejnego zera (dziesiątek), więc musimy pożyczyć od 5 (setek). 5 zmienia się w 4, zero w kolumnie dziesiątek zmienia się w 9, a zero w kolumnie jedności zmienia się w 10. Teraz możemy odjąć: 10 - 8 = 2. Zapisujemy 2 pod linią, w kolumnie jedności.
4590100
- 3 8
-------
2
Następnie odejmujemy dziesiątki: 9 - 3 = 6. Zapisujemy 6 pod linią, w kolumnie dziesiątek.
4590100
- 3 8
-------
6 2
Na koniec przepisujemy 4 z kolumny setek.
4590100
- 3 8
-------
4 6 2
Wynik odejmowania 500 - 38 to 462.
Ćwiczenia do wydruku
Teraz czas na ćwiczenia! Znajdź w internecie arkusze z zadaniami na odejmowanie pisemne. Wiele stron internetowych oferuje darmowe ćwiczenia do wydrukowania. Możesz także samodzielnie wymyślać zadania. Im więcej ćwiczysz, tym lepiej opanujesz tę umiejętność. Pamiętaj o ustawianiu liczb w kolumnach, odejmowaniu od prawej do lewej i pożyczaniu, gdy jest to konieczne.
Oto kilka przykładów, które możesz wykorzystać:
- 567 - 234
- 891 - 456
- 1234 - 567
- 600 - 215
- 1000 - 342
Podsumowanie
Odejmowanie pisemne to bardzo przydatna umiejętność. Dzięki niej możemy łatwo odejmować od siebie nawet bardzo duże liczby. Pamiętaj o krokach, które omówiliśmy: ustawianie liczb, odejmowanie od prawej do lewej i pożyczanie. Ćwicz regularnie, a staniesz się mistrzem odejmowania pisemnego! Powodzenia!
